Γιωργία ΚουτεντακηΜερικά εύκολα βήματα για να φτιάξετε το δικό σας Cajón
Επειδή αρκετοί απορούν και μόνο με τη λέξη καχόν (Cajón), ας σας πούμε δύο βασικά πράγματα. Είναι ένα περουβιανής προέλευσης κρουστό μουσικό όργανο, ουσιαστικά ένα εξάπλευρο κουτί το οποίο έχει πίσω απ’ την επιφάνεια κρούσης (ή αλλιώς tapa) χορδές. Υπάρχουν δύο διαδεδομένα είδη, το Drum Cajón που έχει μέσα snare απο drums και το Flamengo Cajón που έχει χορδές κιθάρας ή ταμπούρλου.
Ο οργανοπαίκτης κάθεται πάνω στο κουτί χτυπώντας κυρίως την μπροστινή πλευρά- η οποία λόγω υλικού και πάχους δίνει καλύτερο ήχο- αλλά και τις πλαϊνές πλευρές- με τις παλάμες, τα δάκτυλα ή με διάφορα σύνεργα.
Δεδομένου ότι το να παίζεις μουσική είναι μια μορφή τέχνης, δεν μπορούμε μέσω ενός κειμένου να αναλύσουμε πως να μάθουμε στο 100% να παίζουμε μουσική με το καχόν. Η μουσική μπορεί εύκολα να διδαχθεί μηχανικά, όμως ένας σωστός δάσκαλος θα μας δώσει πράγματα που θα μετατρέψουν το απλό χτύπημα σε ένα ξύλινο κουτί, σε τέχνη. Παρ’ όλα αυτά μπορούμε να αναλύσουμε κάπως το θέμα αυτό.
Αρχικά λοιπόν να πούμε ότι ο ρυθμός που “κρατάει” αυτός που παίζει καχόν δεν διδάσκεται. Υπάρχει μέσα μας και αποκτάμε την ιδιότητα να μπορούμε να τον εκφράσουμε με εμπειρία. Ο ρυθμός έχει ένα βασικό χτύπημα πάντα, το οποίο θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι, σε ένα τραγούδι, το σημείο όπου μπορούμε να χτυπάμε και ένα παλαμάκι με σταθερή συχνότητα. Αυτό συνήθως γίνεται στο καχόν προς το κέντρο της επιφάνειας κρούσης, όπου ο ήχος είναι λίγο πιο βαθύς (χοντρός). Απο κει και πέρα τον κάθε ρυθμό τον εμπλουτίζουμε με παραπάνω χτυπήματα στα ψηλότερα σημεία του καχόν όπου ο ήχος είναι πιο οξύς.
Μια καλή αρχή θα ήταν να βάζουμε μουσική και να προσπαθούμε να κρατάμε ένα και μόνο σταθερό χτύπημα μαζί με το τραγούδι. Έτσι με τον καιρό θα αρχίσουμε να έχουμε ρυθμό. Υπάρχει επίσης και ο μετρονόμος (σε συσκευή, όπως και σε εφαρμογή για κινητά, αλλά και δωρεάν στο ίντερνετ) ο οποίος κρατάει σταθερό ρυθμό για μας. Αλλά αυτό είναι πιο κουραστικό για τα αυτιά μας απο ένα τραγούδι.
Γενικότερα μπορούμε να πάρουμε και μαθήματα απο το ίντερνετ (youtube κυρίως) όπου αρκετοί γνώστες του οργάνου δείχνουν τεχνικές και δίνουν βασικές οδηγίες, όπως για παράδειγμα στη σελίδα της Heidi Joubert στο youtube:
Βέβαια, κάποιος πρέπει να έχει ένα καχόν για να μάθει να παίζει. Αν ψάξετε θα παρατηρήσετε ότι υπάρχουν μεταχειρισμένα γύρω στα 50 ευρώ, αλλά όποιος θέλει μπορεί με μερικά εύκολα βήματα να φτιάξει ένα δικό του με περίπου το ίδιο κόστος με ένα μεταχειρισμένο, ανάλογα και τα υλικά που θα χρησιμοποιήσει.
Πρώτα πρέπει να βρούμε το ξύλο που θα χρησιμοποιήσουμε. Η πιο φθηνή λύση είναι το κόντρα πλακέ θαλάσσης. Διαφορετικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ακριβότερα ξύλα όπως καρυδιά ή έλατο, που χρησιμοποιούνται στην οργανοποιϊα, τα οποία κάνουν κάποια διαφορά στον ήχο του οργάνου. Με τα ξύλα αυτά θα κατασκευάζουμε ουσιαστικά ένα εξάπλευρο κουτί (ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο).
Το ύψος των τεσσάρων ψηλότερων κομματιών που μπαίνουν στα πλάγια του κουτιού, θα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να βολεύει ανάλογα με το ύψος γονάτου του καθενός, δηλαδή καλό θα ήταν να πατάει όλο το πέλμα στο πάτωμα και το γόνατο να είναι στο ίδιο ή λίγο μεγαλύτερο ύψος απ’ το ύψος του ξύλου. Το πλάτος τους, ως μέσος όρος, να είναι περίπου 30 (εκ.). Τα 2 ξύλα που μπαίνουν στην πάνω και κάτω μεριά του κουτιού μπορούν να έχουν διαστάσεις 30*30 (εκ.*εκ.) περίπου.
Η μπροστινή πλευρά (tapa) όσο πιο λεπτό ξύλο έχει τόσο πιο οξύ ήχο βγάζει και αντίστοιχα, όσο πιο παχύ το ξύλο τόσο πιο μπάσος ο ήχος. Τα ξύλα μπορούμε να τα ενώσουμε με βίδες, ενώ στην πίσω πλευρά μπορούν να χρησιμοποιήθουν μεντεσέδες για να έχουμε τη δυνατότητα να την ανοιγοκλείνουμε αν χρειάζεται (για να αλλάξουμε χορδές κ.α), σαν πόρτα.
Επίσης στην πίσω πλευρά πρέπει να κάνουμε μια στρογγυλή τρύπα, της οποίας τα μεγέθη και τα ύψη διαφέρουν. Η διαμέτρος για την τρύπα μπορεί να είναι γύρω στα 8 (εκ.) .Το ύψος της τρύπας καθορίζει και πάλι τον ήχο του καχόν (ψηλότερα είναι οξύτερος ενώ χαμηλότερα είναι πιο μπάσος). Όπως βλέπουμε λοιπόν την πόρτα του καχόν, τη χωρίζουμε στο μυαλό μας σε 2 μέρη, το πάνω και το κάτω. Η τρύπα, είτε μπει στο πάνω μέρος είτε στο κάτω, καλό είναι να μπει στη μέση του μέρους που επιλέξαμε.
Το πιο δύσκολο κομμάτι είναι το εσωτερικό του καχόν. Εκτός από εικόνες που υπάρχουν στο google για το εσωτερικό, μπορούμε κι εδώ να αυτοσχεδιάσουμε. Στο κείμενο αυτό θα πούμε πως βάζουμε χορδες για drums. Πρώτα κόβουμε ένα ορθογώνιο κομμάτι ξύλου με μήκος ίσο με το εσωτερικό του καχον και πάχος γύρω στα 2 εκατοστά, το οποίο βιδώνεται με μια βίδα σε κάθε πλευρά του, στο ύψος που θέλουμε (λίγο πιο πάνω από τη μέση του ύψους του καχόν). Στο ξύλο αυτό τοποθετείτε χορδές drums οι οποίες ακουμπούν την επιφάνεια του καχόν εσωτερικά, όπως στην εικόνα. (Βλέπουμε την εσωτερική πλευρά της επιφάνειας κρούσης). Ανάλογα με το τι ήχο προτιμάει κανείς μπορεί να γυρίζετε το ξύλο – και κατά συνέπεια τις χορδές – για διαφορετικό αποτέλεσμα ήχου κάθε φορά.
Πάντα θυμόμαστε οτι ο ρυθμός είναι το σημαντικότερο κομμάτι για να δουλέψει όμορφα ένα τραγούδι! Καλή αρχή!