Daniel Canogar: οι μεταβολές στο περιβάλλον μέσα από μεταλλικά γλυπτά LED

O Ισπανός καλλιτέχνης Daniel Canogar δίνει άλλη όψη στα εικαστικά έργα τέχνης του, με έναν απροσδόκητο τρόπο.

Η μνήμη και η απώλειά της είναι ένα κεντρικό θέμα της δουλειάς μου. Αν δεν θυμόμαστε, τότε είμαστε καταδικασμένοι σε ένα αμνησιακό παρόν, χωρίς υφή και μεταβολές, χωρίς την προοπτική του χρόνου.
—Ντανιέλ Κανογκάρ, danielcanogar.com, Statement

Μερικές φορές φαίνεται ότι η τεχνολογία είναι σε αντίθεση με τον κόσμο της τέχνης—μια ένταση ανάμεσα στον εγκέφαλο και την καρδιά. Πολλοί καλλιτέχνες βέβαια, από το Da Vinci μέχρι το Cory Arcangel, έχουν αποδείξει ότι δεν είναι αλήθεια και συνεχίζουν να το αποδεικνύουν καθώς εξελίσσεται η τεχνολογία. O Κανογκάρ είναι ένας από αυτούς τους σύγχρονους καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν την τεχνολογία με ασυνήθιστους και απροσδόκητους τρόπους.

Μερικά στοιχεία για τη ζωή και τη δουλειά του

Ονοματεπώνυμο: Ντανιέλ Κανογκάρ // Daniel Canogar

Τόπος και ημερομηνία γέννησης: Μαδρίτη, Ισπανία το 1964.

Εκπαίδευση: Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στις Επιστήμες της Εικόνας (Sciences of the Image) στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης το 1987. Στη συνέχεια, έκανε μεταπτυχιακό στην τέχνη με εξειδίκευση στη φωτογραφία από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και το Διεθνές Κέντρο Φωτογραφίας το 1990.

Projected Image Photography (αριστερά) και Installation Art (δεξιά)

Τα έργα του Κανογκάρ διερευνούν εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους ο ανθρώπινος παράγοντας μπορεί να συνδυαστεί με την τεχνολογία. Με αυτόν τον τρόπο διευρύνουν τις αισθήσεις μας ενόσω προσαρμόζουμε τον εαυτό μας στο νέο ηλεκτρονικό προσωρινό χώρο και τις συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις του.

Το πιο σημαντικό κομμάτι της δουλειάς του έχει να κάνει με τη φωτογραφία. Στη συνέχεια, βέβαια, χρησιμοποιεί πολλά και διάφορα ημιδιαφανή υποστηρίγματα όπως καλώδια οπτικών ινών ή μεθακρυλικού—δίνοντας έτσι μια εύπλαστη δημιουργικότητα στις εγκαταστάσεις του.

Στην αρχή της δεκαετίας του 1980 ξεκίνησε να συμμετέχει σε εκθέσεις. Μετά από πέντε χρόνια κατάφερε να ξεχωρίσει κι ως εκ τούτου εγκαινίασε την πρώτη αποκλειστικά δική του έκθεση τέχνης στην γκαλερί Aele της Μαδρίτης. Από τη στιγμή εκείνη και ούτω καθεξής, το όνομα του χαίρει εκτενή αναγνώριση και λαμβάνει μεγάλη διεθνή αξία και ενδιαφέρον. Πλέον, η δουλειά του εκτίθεται σε μερικά από τα πιο έγκυρα και γνωστά κέντρα τέχνης του κόσμου.

Το συγκεκριμένο άρθρο θα ασχοληθεί περισσότερο με την Echo, την πιο πρόσφατη έκθεσή του.

ECHO: η καινούργια έκθεση του Daniel Canogar

Μέσω της έκθεσης αυτής προσπαθεί να αναδείξει τρόπους με τους οποίους επικοινωνούμε με τον φυσικό κόσμο γύρω μας. Το project αφορά μια σειρά από μεταλλικά γλυπτά με λαμπάκια LED που αντιδρούν σε πραγματικό χρόνο στις διάφορες μεταβολές φυσικών και μη φαινομένων του περιβάλλοντος όπως η αποψίλωση, η κλιματική αλλαγή και η ρύπανση.

Μαγνητικά πλακίδια με δεκάδες LED φωτάκια στην επιφάνεια τους

Η έκθεση αποτελείται από πέντε μεταλλικές κατασκευές που μετονομάζει σε «γλυπτά». Κάθε γλυπτό είναι κατασκευασμένο από φύλλα μεταλλικού σκελετού επενδυμένα με δεκάδες μαγνητικά πλακίδια LED. Και τα πέντε ακολουθούν ένα μοναδικό αλγοριθμικό μοντέλο βάσει των δεδομένων που λαμβάνουν σε πραγματικό χρόνο. Τα δεδομένα που συλλέγονται έχουν να κάνουν με περιβαλλοντικά θέματα όπως:

• στοιχεία για την ποιότητα του αέρα,
• ηφαιστειακή δραστηριότητα,
• αλλαγές στην αιολική ενέργεια στην πόλη όπου έχει εγκατασταθεί το γλυπτό,
• ενεργές πυρκαγιές και
• δεδομένα βροχής από 192 διεθνείς πόλεις.

Ο Ντανιέλ Κανογκάρ υποστηρίζει ότι πέρασε δύο ολόκληρα χρόνια για να βρει τα κατάλληλα πλακίδια LED που θα μπορούσαν να προσαρμοστούν κατάλληλα στα παραμορφωμένα φύλλα μετάλλου.Μετά την τοποθέτηση των πλακιδίων στα μεταλλικά γλυπτά, ο Κανογκάρ χρησιμοποίησε έναν αλγόριθμο για να συλλέξει δεδομένα από διάφορες επιστημονικές ιστοσελίδες. Τα δεδομένα αυτά καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο κάθε κομμάτι θα ανάβει και θα εμφανίζει διαφορετικά χρωματικά μοτίβα.

“Η δουλειά μου επικεντρώνεται στον αντίκτυπο που προκαλεί η τεχνολογία πάνω μας. Σχετικά με το πώς επικοινωνούμε, πώς βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας, πώς βιώνουμε τον εαυτό μας και το σώμα μας και πώς συνεχώς αλλάζουμε και μεταλλασσόμαστε.”

Τα παραμορφωμένα μεταλλικά φύλλα προσφέρουν “ανάσα ζωής” στα έργα τέχνης—κάθε κομμάτι καμπυλωμένο σε μια συγκεκριμένη στάση, καλώδια εκτεθειμένα και κρεμασμένα σαν ουρές,—μοιάζει λες ζωντανεύουν και επιχειρούν να μεταδώσουν όποιες πληροφορίες διαθέτουν. «Επιθυμώ [οι θεατές] να προσελκύονται σχεδόν αισθησιακά από το έργο», τονίζει ο Κανογκάρ. «Άπαξ κι έχω κεντρίσει την προσοχή τους, ελπίζω να εστιάσουν στο περιεχόμενο, στις πληροφορίες που μεταδίδουν τα δεδομένα συγκεντρωμένα σε μια οθόνη.»

“Τα δεδομένα δεν αποσκοπούν απαραίτητα στην αλλαγή κάποιας νοοτροπίας ή στην υιοθέτηση μιας πολιτικής στάσης αλλά να ενθαρρύνουν τους θεατές να αφιερώσουν λίγο χρόνο για να σκεφτούν τι σηματοδοτούν τα δεδομένα αυτά σε παγκόσμια κλίμακα.”

Κάθε γλυπτό της σειράς αποτελεί μια ζωηρή αναπαράσταση διαφόρων φαινομένων ανά τον κόσμο και η επιρροή της ανθρωπότητας περισσότερο εμφανής από ποτέ. Ο καλλιτέχνης αναρωτήθηκε τι θα συνέβαινε εάν σταματούσαμε να βλέπουμε την οθόνη ως οθόνη, και αντί αυτού ως κάτι που έχει συναίσθηση. «Οι οθόνες έχουν αναλάβει μια νέα παρουσία στην καθημερινότητά μας», υποστηρίζει. «Έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε οθόνες με την τετριμμένη έννοια—όπως αυτή η κορνιζαρισμένη συσκευή που αποκαλούμε τηλεόραση ή μια οθόνη υπολογιστή. Ξαφνικά μου φάνηκε ενδιαφέρουσα η ιδέα να σκεφτούμε την οθόνη ως μια μεμβράνη».

Ο Κανογκάρ είναι γνωστός για τις μεγάλες εγκαταστάσεις δημόσιας τέχνης, το μεγαλύτερο από αυτά είναι το Storming Times Square, μια συμμετοχική εγκατάσταση προβολής βίντεο πάνω στις διαφημιστικές πινακίδες της πλατείας Times Square στη Νέα Υόρκη. Την εποχή εκείνη, ο καλλιτέχνης είπε ότι «το γύρισμα εκεί άλλαξε τον τρόπο που σκέφτομαι και αισθάνομαι για το πλήθος.  Έχω μελετήσει κάθε μια από τις βιντεοσκοπήσεις των συμμετεχόντων, πάνω από 1200 εγγραφές—νιώθω λες και είναι φίλοι μου και συνεργάτες μου.»

Midnight Moment: Daniel Canogar, Storming Times Square, September 1-30, 2014; every night from 11:57pm-midnight. Photograph by Ka-Man Tse.

Με την Echo, το πλήθος αποκτάει μια περισσότερο ασαφή διάσταση: άλλοτε ευθύνεται για τις αλλαγές στο περιβάλλον, άλλοτε απλά τις βιώνει. Όσο για το λόγο που ονομάζεται η έκθεση Echo, ο Ντανιέλ Κανογκάρ λέει ότι αφορά τον τρόπο με τον οποίο τα γλυπτά αλληλεπιδρούν με το φαινόμενο που αντιπροσωπεύουν. «Νιώθω λες και κατά κάποιον τρόπο ‘ακούνε’ τον πλανήτη—τα ανθρώπινα φαινόμενα αλλά και τα φυσικά φαινόμενα. Δεν ανταποκρίνονται πραγματικά, απλώς ακούν την ηχώ.»

ECHO: μια ακολουθία από πέντε μεταλλικά γλυπτά

TROPOSPHERE #1

H Τροπόσφαιρα αντιδρά στην ανάλυση της ποιότητας του αέρα στην ατμόσφαιρα σε μια συγκεκριμένη πόλη—στην περίπτωση αυτή, στην Ουάσιγκτον. Όσο περισσότερο εμφανίζεται το πορτοκαλί χρώμα, τόσο περισσότερο μολύνεται ο αέρας. Όσο περισσότερο μπλε, τόσο μικρότερη είναι η μόλυνση. Οι πληροφορίες ενημερώνονται κάθε πέντε δευτερόλεπτα, αντλώντας δεδομένα από πέντε διαφορετικούς σταθμούς ανάγνωσης στην περιοχή της Κολούμπια.

EMBER #2Το Κάρβουνο απεικονίζει γραφικά τα δεδομένα που έχουν συγκεντρωθεί και μεταφραστεί από τον αριθμό των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών που μαίνονται ανά τον κόσμο—σύμφωνα με τον τελευταίο έλεγχο (Δεκ. ’17) του Κανογκάρ ήταν περίπου 3.500. Όσο περισσότερες φωτιές ξεσπούν, τόσο πιο γρήγορα κινείται η κινούμενη εικόνα.

BASIN #3

Η πηγή δεδομένων για τη Λεκάνη είναι οι βροχοπτώσεις από 195 πρωτεύουσες σε ολόκληρο τον κόσμο. Η λεκάνη αντιδρά σε αυτά τα δεδομένα με αργές κινήσεις όταν πέφτει μια μικρή ποσότητα βροχής και επιταχύνεται όταν καταγράφεται περισσότερη βροχή.

MAGMA #4

Τα μοτίβα που εμφανίζονται στο Μάγμα δημιουργούνται συγκεντρώνοντας δεδομένα από την ηφαιστειακή δραστηριότητα πάνω από 600 ηφαιστείων από όλο τον κόσμο. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα βαθμολογείται από 1 (αδρανής) έως 5 (πλήρης έκρηξη). Κάθε φορά που ο βαθμός σε κάποιο ηφαίστειο αλλάζει, τα φώτα στα πάνελ διαμορφώνονται αναλόγως.

GUST #5

Τα φώτα LED στην επιφάνεια της Ριπής αντιδρούν στα δεδομένα της ταχύτητας του ανέμου που συλλέγονται από μια συγκεκριμένη πόλη—στην περίπτωση αυτή, στη Νέα Υόρκη.

Όλες οι φωτογραφίες παραπάνω (εκτός της Times Square, της Projected Image Photography και της Installation Art) λήφθηκαν από την Amelia Holowaty Krales για σχετική συνέντευξη του Ισπανού καλλιτέχνη στην ιστοσελίδα The Verge.