Άρτεμις ΜόσχουΚατά πόσο η ελληνική κοινωνία, μετά την ψήφιση μιας τέτοιας νομοθεσίας, είναι έτοιμη να αποδεχτεί κάτι διαφορετικό από αυτή;
Η ελληνική κυβέρνηση, έκανε άλλο ένα βήμα προς την κοινωνική αποδοχή, την πρόοδο και την άρση των αδιεξόδων. Μετά από πολυπληθείς συζητήσεις, διαφωνίες κι εντάσεις, προχώρησε στη νομική αναγνώριση της αλλαγής ταυτότητας φύλου ατόμων από 15 ετών και άνω. Μια πράξη ανατρεπτική για τα οπισθοδρομικά δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας, η οποία ωστόσο αφορά ένα ευρέως αμφιλεγόμενο ζήτημα και εγείρει αντιδράσεις.
Πιο συγκεκριμένα, η νομοθεσία αυτή εξασφαλίζει στους διεμφυλικούς ανθρώπους μια γρήγορη, εχέμυθη και μη κοστοβόρα διαδικασία χωρίς χειρουργική επέμβαση και ψυχιατρική γνωμάτευση. Ο ενδιαφερόμενος καλείται να παρευρεθεί ενώπιον του δικαστηρίου και να τεκμηριώσει αυτή του την απόφαση. Η θετική στάση του υπέρ της αλλαγής φύλου υποχρεωτικά δημοσιεύεται σε Ληξιαρχείο και η αλλαγή μεταφέρεται σε ταυτότητα, διαβατήριο και λοιπά έγγραφα.
Αλλαγή φύλου επιτρέπεται και στους έγγαμους, με κάποιους περιορισμούς, χωρίς να εκτίθεται ή να απειλείται η σχέση με τα παιδιά τους, καθώς οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα απέναντί τους διατηρούνται ανέπαφα. Ο γάμος τους μπορεί να κηρυχθεί άμεσα ανυπόστατος και να ακυρωθεί, ή να συνεχιστεί συνάπτοντας σύμφωνο συμβίωσης, ανάλογα με την απόφαση του ζευγαριού.
Η πλειονότητα των αρνητικών αντιδράσεων προήλθε από το κατώτατο όριο ηλικίας λήψης της απόφασης αλλαγής φύλου, το οποίο ανέρχεται στα 15 έτη. Μια απόφαση χαρακτηριζόμενη από πολλούς ακραία, καθώς ένα παιδί τέτοιας ηλικίας δεν είναι σε θέση να επωμιστεί το βάρος μιας τέτοιας επιλογής. Ωστόσο, τα κριτήρια με βάση τα οποία ένα παιδί θα προχωρήσει σε μια τέτοια απόφαση για τη ζωή του είναι εμφανώς αυστηρότερα. Αυτή η επιλογή τους προϋποθέτει την έμπρακτη συναίνεση των γονιών τους και επιπλέον την παροχή γνωμοδότησης από πολυμελή επιστημονική επιτροπή, η οποία θα πιστοποιεί την ορθότητα κι εγκυρότητα μιας τέτοιας απόφασης.
Ανάλογες καινοτόμες νομοθετικές αλλαγές έχουν γίνει και σε πλήθος άλλων χωρών όπως, τη Μάλτα, Ιρλανδία, Αργεντινή, Δανία ενώ σε πολλές χώρες ήδη έχει διά παντός απορριφθεί η χειρουργική επέμβαση ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αλλαγή του φύλου, όπως στην Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ και αλλού.
Μια τέτοια νομοθεσία, όπως είναι φυσικό σε μία χώρα με ελευθερία έκφρασης και ύπαρξης ποικίλων απόψεων, προκάλεσε αντιδράσεις, σχολιασμούς κι επικρίσεις. Τη βασικότερη πηγή ανησυχιών ωστόσο αποτέλεσε το όριο ηλικίας, μετά την οποία δίνεται η δυνατότητα αλλαγής φύλου. Ένα παιδί δεκαπέντε ετών, δεν έχει τη συναισθηματική και ψυχολογική ωριμότητα να λάβει μια τέτοια απόφαση. Μια απόφαση που θα επηρεάσει και θα καθορίσει την μετέπειτα πορεία της ζωής του.
Σε μια τέτοια ηλικία, δεν ξέρει κανένα παιδί ξεκάθαρα τι θέλει και τι δεν θέλει να είναι, ενώ οι εφηβικές ορμόνες επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό κάποιες πτυχές της συμπεριφοράς του. Με βάση αυτά τα δεδομένα, η λήψη μιας τέτοιας απόφασης σε αυτή την ηλικία κρίνεται ακατάλληλη, ακόμα κι αν υφίσταται η συναίνεση και των δύο γονιών, καθώς και η γνωμάτευση από ειδικούς σωματικής και ψυχικής υγείας. Κανείς δεν απαγορεύει σε κάποιον να προχωρήσει σε μία τέτοια πράξη, ειδικά αν νιώθει «ξένος» στο σώμα του, αλλά αυτός ο ίδιος οφείλει να είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος και ώριμος ως προς το τι επρόκειτο να ακολουθήσει.
Κατά συνέπεια, μια τέτοια απόφαση επιβάλλει συναισθηματική και ψυχική ωριμότητα, την οποία ένα παιδί δεκαπέντε ετών δεν έχει κατακτήσει.
Παρά τα κάποια ατοπήματα, η νομοθεσία αυτή άνοιξε ένα δρόμο ορατότητας και αλλαγής της αντιμετώπισης μιας κοινότητας παρεξηγημένης, παραγκωνισμένης κι εξόριστης. Επειτα από πολλά χρόνια αγώνων και προσπαθειών, διαψεύσεων και προσδοκιών, οπισθοχωρήσεων και προκλήσεων, η ελληνική κοινωνία σιγά σιγά απαγκιστρώνεται από τις συντηρητικές δομές της και ανοίγει το δρόμο για την πρόοδο και την αποδοχή. Παρατηρούνται σιγά σιγά αναλαμπές βελτίωσης τα τελευταία χρόνια, με αργούς ρυθμούς μεν, οι οποίες ωστόσο δεν παύουν να χαρακτηρίζονται αξιοσημείωτες.
Παρά τις αντιφάσεις, τα σκαμπανεβάσματα και τις οπισθοχωρήσεις, η εποχή κατά την οποία τα LGBTQI άτομα εξορίζονταν στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής και προκαθόριζαν τη μοίρα τους έχει βελτιωθεί δραστικά.
Βέβαια, δεν είναι όλα ρόδινα. Είναι γεγονός ότι τα βήματα που γίνονται είναι δειλά και ασταθή. Απέχουν πολύ από το να πετύχουν μια πραγματική συνθήκη ισότητας. Όσο κι αν η κοινωνία κάνει σταθερά βήματα προς την αποδοχή αυτής της παρεξηγημένης κοινότητας, δε σημαίνει ότι είναι διατεθειμμένη να αλλάξει την παλαιών αρχών δομή της.
Το ότι αποκτήθηκε ένα δικαίωμα, δε σημαίνει ότι προκλήθηκαν αλλαγές στη νοοτροπία αρκετών ανθρώπων. Ανθρώπων που βλέπουν τους ανήκοντες σε αυτή την κοινότητα ως μη φυσιολογικούς κι επίφοβους. Ανθρώπων που θεωρούν κάτι τέτοιες αλλαγές απειλή για τους ίδιους αλλά και την κοινωνία. Που δε μπορούν, ή μάλλον δε θέλουν να εξοικειωθούν με κάτι διαφορετικό από τους ίδιους.
Όμως, δε μπορεί να πει ο οποιοσδήποτε σε κάποιον να καταπιέσει αυτό που είναι, επειδή εκείνος δε μπορεί να το δεχτεί ως διαφορετικό. Και κυρίως εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματά του. Γιατί, η απόφαση κάποιου να στηρίξει και εξωτερικά αυτό που νιώθει βαθιά μέσα του, δεν επηρεάζει την πορεία της ζωής ενός ανθρώπου άσχετου με αυτόν. Παράλληλα, πολλές οικογένειες λογοδοτούν στις κοινωνικές συμβάσεις, θυσιάζοντας την αποδοχή προς τη διαφορετικότητα των παιδιών τους στο βωμό ενός αναχρονιστικού καθωσπρεπισμού.
Ένα πολύ μεγάλο τμήμα του πληθυσμού επιμένει να ξορκίζει την αλλαγή, να παραμένει προσκολλημένο στις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα της πατροπαράδοτης, ετεροφυλοφιλικής σεξουαλικότητας.
Ας μην ξεχνάμε, πως πολλές φορές η τάση προς την ομοφυλοφιλία ή το τρανς προκύπτει από την ίδια τη φύση, πέρα από τους κοινωνικούς παράγοντες που οδηγούν προς αυτή. Άτομα με περίσσεια γυναικείων ή ανδρικών ορμονών αντίστοιχα, είναι περισσότερο πιθανό να εξερευνήσουν αργότερα αυτή τους την προδιάθεση.
Οπότε, το να αντιτίθεται κανείς σε ένα ζήτημα που έχει προκύψει εκ φύσεως, και δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι ώστε να αλλάξει, θεωρείται άδικο και ίσως ακραίο.
Παρά τις όποιες αντιδράσεις, ένα πράγμα είναι βέβαιο. Οι καταστάσεις σταδιακά αλλάζουν, τα στερεότυπα αποδομούνται και η πλειοψηφία των ανθρώπων, κυρίως μέσω της επίδρασης των μέσων μαζικής ενημέρωσης, είναι πιο έτοιμοι να δεχθούν κάτι διαφορετικό από αυτούς.
Ενα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας δείχνει να εξοικειώνεται με την πολλαπλότητα των έμφυλων ταυτοτήτων και τους μη ετεροφυλόφιλους σεξουαλικούς προσανατολισμούς. Εν τέλει, όλοι οι άνθρωποι έχουν κάθε δικαίωμα στο να αποφασίσουν ποιοι θέλουν να είναι, ιδίως αν αισθάνονται παγιδευμένοι σε ένα σώμα το οποίο δεν τους εκφράζει.
Γιατί, λοιπόν, να μην τους δώσουμε αυτή τη δυνατότητα, χωρίς να τους δακτυλοδείχνουμε ως μειονεκτικούς;