Οι κινήσεις της Τουρκίας στη διεθνή σκακιέρα στην επιστημονική ημερίδα του Πανεπιστημίου Πειραιώς

Μια άκρως ενημερωτική επιστημονική ημερίδα έλαβε χώρα την Τετάρτη 30 Μαρτίου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Το θέμα της ημερίδας ήταν “Η Τουρκία και οι στρατηγικές ανακατατάξεις μιας περιφέρειας σε μετάβαση “, στην οποία οι ομιλητές , που ήταν καθηγητές του Πανεπιστημίου αλλά και φοιτητές δόκιμοι ερευνητές, παρουσίασαν τις μελέτες τους, θέτοντας υποθέσεις που στη συνέχεια τεκμηρίωσαν επιστημονικά, έτσι ώστε να εξαχθεί το τελικό συμπέρασμα. Την επιστημονική ημερίδα παρακολούθησαν πέρα από φοιτητές του τμήματος και ενδιαφερόμενοι που δε σχετίζονται ακαδημαϊκά με το θέμα. Ας δούμε με απλό, μη ακαδημαϊκό λόγο τι αποκομίσαμε από την ημερίδα ως ακροατές.

1η συνεδρία – Από αριστερά: Μ. Σανγκογιάν, Π. Δέδε, Β. Ι. Σεληνιωτάκη, Α. Τζιαμπίρης, Α. Μαντζαβίνος, Γ. Μπίλεν, Ζ. Πέτρου

Στην πρώτη συνεδρία με τίτλο “Προκλήσεις Εξωτερικής Πολιτικής: Τουρκία, Καύκασος και Μέση Ανατολή” παρουσιάστηκε η επιδίωξη της Τουρκίας να αναδειχθεί σε κυρίαρχο τοπικό ηγεμόνα. Αρχικά εξετάστηκε το ζήτημα της Ασφάλειας στον Καύκασο και μελετήθηκαν οι σχέσεις Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν. Ξεχωριστή αναφορά έγινε στην περίπτωση της Συρίας, όπου η μελέτη των ερευνητών κινήθηκε γύρω από όλους τους εμπλεκόμενους, ξεκινώντας με το αυτοαποκαλούμενο “Ισλαμικό Κράτος” και καταλήγοντας στην αποδυνάμωση του κουρδικού στοιχείου, αλλά και την αποσταθεροποίηση του καθεστώτος Άσαντ. Το συμπέρασμα της έρευνας καταδεικνύει δυσκολίες υλοποίησης ενός τόσο φιλόδοξου εγχειρήματος, όπως η ανάδειξη σε περιφερειακή ηγεμονική δύναμη. Επιπλέον, εξετάστηκε η εμπλοκή της Ρωσίας στην παρούσα συριακή κρίση, καθώς και ο ρόλος που η Μόσχα διαδραμάτισε. Η συγκεκριμένη έρευνα κατέληξε πως οι ηγεμονικές βλέψεις της Ρωσίας, όπως και τα συμφέροντά της στη Συρία, έρχονται σε αντιπαράθεση με εκείνα της Τουρκίας. Μάλιστα, η εμπλοκή της Ρωσίας στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας αποδεικνύει το μέγεθος των συμφερόντων της στην περιοχή, όπως είναι η διατήρηση των βάσεών της. Τέθηκε επίσης το ζήτημα της στάσης της Άγκυρας απέναντι στους Κούρδους της Συρίας και ο ρόλος της “απειλής χρήσης βίας” στις διεθνείς σχέσεις. Τέλος, μελετήθηκαν οι διακρατικές οικονομικές σχέσεις της Τουρκίας με τις χώρες της “Αραβικής Άνοιξης” και τις επιπτώσεις των καθεστωτικών αλλαγών σε αυτές.

2η συνεδρία – Από αριστερά: Α. Νικοπούλου, Α. Μ. Κοφίτσα, Μ. Κωστίδης, Σ. Δελαβίνιας, Χ. Ψυλλάκη, Β. Παπαγεωργίου

Η δεύτερη συνεδρία εξέτασε ζητήματα εσωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και εκδημοκρατισμού στην Τουρκία. Αρχικά εξετάστηκε ο ρόλος του Τύπου στον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται από το ευρύ κοινό, παίρνοντας τη θέση του Τύπου στη διατύπωση απόψεων, ως σύγχρονο μέσο έκφρασης της κοινής γνώμης. Το γεγονός ότι η Τουρκία λειτουργεί αυταρχικά, κάνοντας χρήση της λογοκρισίας, την απομακρύνει από την προοπτική εξευρωπαϊσμού της. Εξετάστηκε ακόμα η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας με κυβέρνηση το ισλαμικό κόμμα Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη. Οι σχέσεις ασφαλείας της Άγκυρας με το Κάιρο και την Αθήνα εξετάστηκαν υπό το πρίσμα προσπαθειών εξισορρόπησης κρατών με ηγεμονικές διαθέσεις. Μελετήθηκε επίσης η χρήση του προσφυγικού ζητήματος ως μοχλός πίεσης, πολιτική που σχετίζεται με τις προσπάθειες της Άγκυρας για υπονόμευση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο. Όλα τα παραπάνω, σε συνεργασία με την επιθετική εξωτερική πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία, συνιστούν ένα κράτος αρκετά απομακρυσμένο από την ιδέα της Ευρώπης, που παρουσιάζει μεγάλη δυσκολία προσαρμογής στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Τέλος, ξεχωριστή αναφορά στη συγκεκριμένη συνεδρία έγινε στο ζήτημα της κυβερνοασφάλειας που αντιμετωπίζουν τουρκικοί φορείς.

3η συνεδρία – Από αριστερά: Π. Ήφαιστος, Ε. Ευαγόρου, Α. Κότιος, Φ. Ασδεράκη

Η τρίτη συνεδρία αφορούσε τις “Ανακατατάξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, το Κυπριακό, και την Ε.Ε.”. Οι ομιλητές τόνισαν ότι η στρατηγική της Τουρκίας να αναδειχθεί σε τοπικό ηγεμόνα φαίνεται να αστοχεί, λόγω λανθασμένων χειρισμών. Σε αυτούς εμπίπτουν η ”στρατηγική μηδενικών προβλημάτων” που ακολουθεί, η μη αποδοχή μιας σύγχρονης πλέον κρατοκεντρικής διεθνούς οργάνωσης που υπερισχύει της ισλαμικής πίστης και η υποτίμηση εκ μέρους της Τουρκίας των στρατηγικών σχεδιασμών των μεγάλων δυνάμεων. Στη συνέχεια, εξετάστηκε το ζήτημα του κυπριακού προβλήματος, το οποίο αντιμετωπίζεται με όρους γεωστρατηγικής και εθνικού συμφέροντος από την Τουρκία, αφού μια ενδεχόμενη λύση του θα είχε άμεσες στρατηγικές συνέπειες στη χώρα. Οι σχέσεις Ευρώπης και Ασίας σίγουρα αντικατοπτρίζονται στις σχέσεις Βρυξελλών και Άγκυρας. Το προσφυγικό πρόβλημα φαίνεται να γίνεται διαπραγματευτικό πλεονέκτημα της Τουρκίας, όσο βρίσκεται σε αναμονή η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

4η συνεδρία – Από αριστερά: Σ. Ρουκανάς, Ν. Φαραντούρης, Α. Δαγούμας, Κ. Μητσέα, Μ. Τρούλης

Στην τέταρτη συνεδρία έγινε λόγος για τις ενεργειακές, οικονομικές και τεχνολογικές προκλήσεις στην Τουρκία και τον Ευρασιατικό χώρο. Αρχικά, έγινε λόγος για την πολιτική οικονομία Ελλάδας-Τουρκίας, επηρεασμένη από τη διεθνή οικονομική κρίση και παρουσιάστηκαν ενδιαφέρουσες πτυχές της οικονομικής συνεργασίας των δύο χωρών. Αξιολογήθηκαν οι επιπτώσεις του προγράμματος στήριξης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στις δύο χώρες, ενώ επιχειρήθηκε η ανάδειξη προοπτικών οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε η ενεργειακή πολιτική της Τουρκίας, αναλύθηκαν οι ενεργειακές υποδομές της, οι εγχώριες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή της εξάρτηση από τις εισαγόμενες πηγές ενέργειας. Αναλύθηκε, ακόμα, η ενεργειακή στρατηγική της για εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου. Από την άλλη μεριά, Ευρωπαϊκή Ένωση και Ρωσία αλληλεπιδρούν για την υλοποίηση ενεργειακών δικτύων που πρόκειται να διασχίσουν την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Η Τουρκία επέδειξε βέβαια αλλοπρόσαλλη στρατηγική συμπεριφορά, που δύσκολα θα εξυπηρετούσε τους σκοπούς της ενεργειακής αναβάθμισής της σε μεγάλο ενεργειακό διαμετακομιστή.

5η συνεδρία – Από αριστερά: Αθ. Σαμαράς, Ε. Ευαγόρου, Δ. Τσιριγώτης, Ν. Ραπτόπουλος

Η πέμπτη και τελευταία συνεδρία παρουσίασε την τουρκική στρατηγική ενώπιον διεθνών προκλήσεων. Η συνεδρία ξεκίνησε με την εξέταση της επίδρασης της ειδησεογραφικής θεματολογίας, στις απεικονίσεις της Τουρκίας στον Τύπο. Στη συνέχεια έλαβε χώρα ανάλυση που αφορούσε την παρουσίαση της τουρκικής υψηλής στρατηγικής σε σχέση με την παρούσα υφιστάμενη πραγματικότητα. Τέλος, αποδεικνύεται πως η στρατηγική που ακολούθησε η ηγεσία των μέχρι τώρα φιλοϊσλαμικών κυβερνήσεων της Τουρκίας φιλοδοξούσε να πετύχει την ανέλιξη της χώρας στα ανώτερα κλιμάκια του διεθνούς συστήματος. Ωστόσο, το αποτέλεσμα φαίνεται να είναι η σταδιακή απομόνωση της χώρας στη Μέση Ανατολή.

Δείτε τις φωτογραφίες από την Ημερίδα: