Η καλλιτέχνης του πολέμου που έδωσε ανατριχιαστική όψη στο θάνατο και εκδιώχθηκε για τις ιδέες της. Έμπνευσή της ο δικός της προσωπικός πόνος για το χαμένο της παιδί.

 

Η Käthe Kollwitz γεννήθηκε στην Πρωσία, στις 8 Ιουλίου του 1867 από γονείς σοσιαλδημοκράτες και από την παιδική της ηλικία ανέπτυξε θαυμασμό στο έργο του παππού της από την πλευρά της μητέρας της, ο οποίος ήταν προτεστάντης θεολόγος και ανέλυσε τη σύνδεση πίστης και σοσιαλιστικών ιδεών.

Στα 12 ο πατέρας της αναγνώρισε το ταλέντο της στη ζωγραφική ενώ στα 16 εργαζόταν ήδη ως ζωγράφος. Πουλούσε απλούς πίνακες για τη διακόσμηση των σπιτιών των φτωχών εργατικών οικογενειών. Το μεγάλο βήμα έγινε όταν αποφάσισε να μετακομίσει στο Βερολίνο όπου γράφτηκε σε μια σχολή τεχνών ειδικά για γυναίκες, μιας και εκείνη την εποχή, στις μεγάλες ακαδημίες είχαν πρόσβαση μόνο οι άνδρες.

Self Portrait, 1920

 

Αν και παντρεμένη και μητέρα δύο γιων, συνεχίζει να ζωγραφίζει. Η δράση της δεν περιορίζεται στην απλή ζωγραφική. Αναπτύσσει το δικό της ξεχωριστό στυλ και εντάσσεται στο ρεύμα του εξπρεσιονισμού. Τα σχέδια της είναι ταυτόχρονα αφηρημένα αλλά με νόημα συγκεκριμένο. Ανατριχιαστικές λεπτομέρειες στο χάος του μαύρου αποδεικνύουν την ευφυΐα της και την ανάγκη της να τονίσει ορισμένες λεπτομέρειες για να αποδώσει νοήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η “Χήρα”, όπου από τη γυναικεία μορφή ξεχωρίζουν τα δύο “ανδρικά” δυνατά χέρια, ικανά να αντέξουν τον πόλεμο και τις κακουχίες, να εργασθούν και να αναδείξουν τη γυναίκα και τις απέραντες δυνατότητες της μέσα σε σκοτεινές μέρες.

Ενώ είναι επηρεασμένη από τις εμφυλιακές συγκρούσεις, δέχεται το πλήγμα το Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου βαριά, με το θάνατο του μικρότερου γιου της, ο οποίος είχε καταταγεί εθελοντικά. Είναι ήδη γυναίκα με αγχωτική διαταραχή και υποφέρει από χρόνιες ημικρανίες. Η ζωή της σε προσωπικό αλλά και καλλιτεχνικό επίπεδο λαμβάνει μία διαφορετική τροπή.

The Widow 1, 1923

 

Γενικώς η Kollwitz πίστευε σε μια μητριαρχία που συνδυάζει τη θηλυκότητα και την εσωτερική δύναμη και γι αυτό κύρια θεματική του έργου της είναι η έννοια της “μητρότητας”, η οποία είναι και άρρητα συνδεδεμένη με την ίδια τη ζωή αλλά και το θάνατο. Η ίδια της η ιδιότητα ως μητέρα πεσόντα που συνεχίζει να δρα, διαμορφώνει την τεχνική της αυτή. Ανέλαβε να κατασκευάσει γλυπτά μνημεία προς τιμήν νέων πεσόντων του πολέμου και το πένθος πρωτοστάτησε στη δουλειά της.

Killed in action, 1921

Γίνεται καθηγήτρια στην Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου. Λίγα χρόνια αργότερα εκφράζει ανοιχτά την υποστήριξη της στη Σοβιετική Ένωση και συνδέεται με Ρώσους καλλιτέχνες, ενώ καταδικάζει τις ιμπεριαλιστικές τάσεις της Γερμανίας. Ο Χίτλερ ανεβαίνει στην εξουσία και αμέσως η Kollwitz χάνει τον τίτλο της και αποχωρεί αναγκαστικά από το Πανεπιστήμιο. Της προσφέρεται διαφυγή στην Αμερική αλλά αρνείται να εγκαταλείψει την οικογένειά και τους φίλους της. Παραμένει στο Βερολίνο και σε κίνδυνο. Ο άνδρας της πεθαίνει. Προς το τέλος του πολέμου το σπίτι της βομβαρδίζεται και καταστρέφονται σημαντικά της έργα. Πεθαίνει 16 ημέρες πριν τη λήξη του Πολέμου, μόνη, σε ηλικία 77 ετών. (22 Απριλίου 1945)

H Käthe Kollwitz, επηρεασμένη από το νατουραλισμό και ενσωματωμένη στον εξπρεσιονισμό, πάντα ενσωμάτωνε τις ταξικές ανισότητες, την εκμετάλλευση, την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, το θάνατο και τη γυναικεία καταπίεση στη ζωγραφική της. Η γυναικεία αριστερή παθιασμένη και πληγωμένη συνείδηση της δεν έπαψε ποτέ να απεικονίζεται ακαταμάχητα ωμά και καθηλωτικά βίαια.

 

Άλλα έργα της:

 

Woman with dead child, 1903

The Mothers, 1922

Rape, 1908

Woman and Death, 1910

Poverty, 1894

 

Σχόλια