Δήμητρα ΚώτσηΕάν το άγχος στην εξεταστική σου χτυπάει «κόκκινο» τότε είσαι στο σωστό μέρος!
Σε ποια κατηγορία φοιτητών ανήκεις;
Είσαι αυτός που απολαμβάνει τη φοιτητική του ζωή και τις εμπειρίες του στη σχολή; Είσαι οργανωτικός και ψύχραιμος όσον αφορά τις υποχρεώσεις, τα διαβάσματα και τις εξετάσεις σου;
Ή μήπως είσαι ο φοιτητής που πριν μπει στην αίθουσα να δώσει ένα μάθημα στέκεται κάπου μακριά από την πολυκοσμία προσπαθώντας να πάρει καθαρό αέρα και να αντιμετωπίσει την κρίση πανικού που νιώθει να έρχεται; Γιατί αν ανήκεις στην τελευταία κατηγορία, αυτό το άρθρο είναι για εσένα.
Η πίεση των εξετάσεων εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα όχι μόνο κατά τη διάρκεια, αλλά και πριν ή μετά την εξεταστική. Υπερκόπωση, κρίσεις άγχους και πανικού, αύξηση ή απώλεια όρεξης, στομαχικές διαταραχές και διαταραχές του πεπτικού συστήματος ή του ύπνου είναι μερικά από αυτά.
Χωρίς αμφιβολία, αυτού του είδους το άγχος απέχει πολύ από εκείνο που ακούμε (συνήθως τους καλλιτέχνες) να χαρακτηρίζουν «δημιουργικό».
Αντιθέτως, είναι μια συνθήκη που θέτει τον οργανισμό σου σε κατάσταση κινδύνου, σε εξαντλεί σωματικά και ψυχολογικά και δεν σε ωφελεί με κανέναν τρόπο.
Το άγχος εκείνο που σπάει το στομάχι, θολώνει το μυαλό, μετατρέπεται σε φοβία και διαστρεβλώνει την πραγματικότητα κάνοντάς την να φαίνεται τρομακτική, προκαλεί έντονη φθορά της ψυχικής και συναισθηματικής σου υγείας και ισορροπίας. Οι σπουδές και η ολοκλήρωσή τους είναι αναμφίβολα κάτι σημαντικό και σπουδαίο, ωστόσο δεν είναι φυσιολογικό (ακόμη κι αν είναι σύνηθες) να μας διαλύουν και να μας αρρωσταίνουν.
Εξίσου σημαντικό είναι και το να μην πέφτεις στην παγίδα του να υπομένεις το άγχος που σε τρώει και σε βασανίζει επειδή «λίγος καιρός/ένας μήνας/μια εξεταστική είναι, θα περάσει».
Πράγματι, ο καιρός θα περάσει, οι εξεταστικές θα τελειώσουν και το πτυχίο θα έρθει, όμως η ζημιά θα έχει γίνει και το βίωμα του ψυχοφθόρου άγχους θα σε έχει ήδη τραυματίσει ακόμη κι αν δεν το καταλαβαίνεις ή δεν αναγνωρίζεις τις συνέπειές του.
Κάθε άνθρωπος αξίζει να θυμάται τα φοιτητικά του χρόνια ως μια όμορφη εμπειρία, μια ξέγνοιαστη εποχή, χωρίς αυτό να μεταφράζεται ως ανευθυνότητα ή ασυνέπεια, αλλά και χωρίς να δικαιολογούνται επώδυνες και ανθυγιεινές καταστάσεις.
Μπορεί να μην υπάρχουν θαυματουργά tips για να περάσεις τα μαθήματα χωρίς διάβασμα, υπάρχουν όμως μερικοί απλοί τρόποι για να τα βγάλεις πέρα στην εξεταστική χωρίς να σου κοστίσει ψυχολογικά:
1. Θέσε ρεαλιστικούς στόχους
Το να περιμένεις ότι θα δώσεις 10 μαθήματα και θα τα περάσεις όλα, δεν είναι και πολύ ρεαλιστικό πλάνο. Μπορεί να νιώθεις ότι ο χρόνος σε πιέζει, ότι θέλεις επιτέλους να τελειώσεις με τη σχολή για να συνεχίσεις τη ζωή σου, να κάνεις τα μεταπτυχιακά σου ή ό,τι άλλο ονειρεύεσαι. Όμως είναι πολύ πιθανό μια τόσο μεγάλη πρόκληση να σε αγχώσει περισσότερο και μπροστά στο «βουνό» να αποδιοργανωθείς, να μην ξέρεις πώς να το διαχειριστείς και τελικά να πελαγώσεις και μην περάσεις ούτε τα μισά μαθήματα από αυτά που στόχευες χάνοντας χρόνο αντί να τον κερδίζεις.
Όρισε έναν αριθμό μαθημάτων πιο κοντά στις ανθρώπινες αντοχές. Θα δεις τελικά ότι το να προγραμματίζεις κάθε εξεταστική πιο οργανωμένα και στοχεύοντας σε έναν πιο λογικό αριθμό μαθημάτων είναι πιο αποτελεσματικός και πιο γρήγορος τρόπος να φτάσεις στο πολυπόθητο πτυχίο!
2. Αντιμετώπισε την εξεταστική σαν μια φυσιολογική, συνηθισμένη περίοδο
Μην κάνεις το λάθος να αλλάζεις εντελώς τη ζωή και την καθημερινότητά σου κατά τη διάρκεια της εξεταστικής. Η επιτυχία στις εξετάσεις δεν προϋποθέτει να γίνεις άλλος άνθρωπος. Ούτε χρειάζεται να κλειστείς στο σπίτι για ένα μήνα, να κλείσεις κινητό και υπολογιστή, να χαθείς από τους φίλους σου και να σταματήσεις να ασχολείσαι με τα χόμπι σου.
Κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα καθώς αυτομάτως ο οργανισμός σου θα αντιδράσει σε μια τόσο έντονη αλλαγή και δεν θα μπορέσει να προσαρμοστεί ώστε να είναι αποδοτικός.
Σίγουρα θα χρειαστεί να τροποποιήσεις το πρόγραμμά σου, να περιορίσεις κάποιες δραστηριότητες για να αυξήσεις το διάβασμα, όμως όσο πιο ισορροπημένη είναι η καθημερινότητά σου χωρίς να απέχει πολύ από τα συνηθισμένα, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσεις να τα βγάλεις πέρα σε μια δύσκολη περίοδο όπως είναι η εξεταστική.
3. Διαμόρφωσε ένα περιβάλλον που θα σε εμπνέει να διαβάσεις
Το διάβασμα δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να σε βρίσκει καθηλωμένο σε ένα γραφείο. Μπορεί να γίνεται στο μπαλκόνι, στο κρεβάτι, στην αυλή σου ή οπουδήποτε αλλού αισθάνεσαι πιο άνετα, παίρνεις καθαρό αέρα και δεν νιώθεις «φυλακισμένος». Διαμόρφωσε τον χώρο αυτό με τέτοιο τρόπο ώστε να σου αρέσει, να θέλεις να περνάς χρόνο σε αυτόν. Δεν λέμε να γίνεις και Σπύρος Σούλης για να πάρεις πτυχίο, αλλά ακόμη και μια μικρή προσθήκη όπως ένα γλαστράκι, ένα κάδρο, μια όμορφη αφίσα μπορούν να κάνουν το διάβασμα λιγότερο μίζερο και αγχωτικό.
4. Δώσε κίνητρα και επιβραβεύσεις στον εαυτό σου
Ενδεχομένως η παραπάνω φράση να θυμίζει τακτικές «ανταλλάγματος» ανάμεσα σε γονέα και παιδί του δημοτικού, όμως όταν βρίσκεσαι απέναντι στο βουνό της ύλης, χρειάζεσαι ένα κίνητρο που θα τονώσει τις αντοχές σου.
Φτιάξε το πρόγραμμά σου έτσι ώστε η αγαπημένη σου δραστηριότητα να έπεται του διαβάσματος. Αν έχεις κάποια ώρα μέσα στη μέρα αφιερωμένη στο να κάνεις κάτι που αγαπάς πολύ όπως να παίζεις μουσική, να γράφεις, να βλέπεις ταινίες κλπ, δεσμεύσου ότι θα το κάνεις αφού π.χ. συμπληρώσεις 2 ώρες διαβάσματος ή αφού ολοκληρώσεις 2 κεφάλαια της ύλης σου.
Έχοντας κάτι να περιμένεις, ο χρόνος που θα αφιερώσεις στο διάβασμα θα περάσει πιο αισιόδοξα, άρα και με περισσότερη υπομονή και συγκέντρωση.
5. Μη σκέφτεσαι το κάθε μάθημα που δίνεις ως «το γεγονός της ημέρας»
Αν ήδη από τις προηγούμενες μέρες γιγαντώνεις στο μυαλό σου το μάθημα που ακολουθεί και κάνεις τα πάντα να γυρίζουν γύρω από αυτό, το πιο πιθανό είναι ότι μέχρι να έρθει η μέρα και η στιγμή της εξέτασης θα έχεις πελαγώσει και θα είσαι τρομοκρατημένος. Μη μεγαλοποιείς τη σημασία του κάθε μαθήματος, όσο κρίσιμο και δύσκολο κι αν είναι.
Προγραμμάτισε να κάνεις την ίδια μέρα κάτι ευχάριστο που θα σε γεμίσει προσμονή και ανυπομονησία ώστε επικεντρωθείς σε αυτό και να μην πνιγείς στο άγχος. Θέσε ως «γεγονός της ημέρας» μια όμορφη εμπειρία, μια βόλτα, μια συνάντηση με φίλους, που θα επικρατήσει του άγχους για το μάθημα.
6. Μην αφήνεις το διάβασμα για τελευταία στιγμή
Είναι η φράση που ακούμε από την πρώτη μέρα στο σχολείο, η αλήθεια είναι όμως ότι δεν την εφαρμόζουμε όλοι ή τουλάχιστον όχι με την ίδια ευκολία. Για κάποιον που βλέπει την εξεταστική χαλαρά, μπορεί το διάβασμα της τελευταίας στιγμής να μην έχει ιδιαίτερες συνέπειες.
Αν όμως ανήκεις στους ανθρώπους που οι εκκρεμότητες τούς αγχώνουν και τους ταλαιπωρούν, τότε μάλλον ξέρεις ήδη ότι όταν έρχεται αυτή η «τελευταία στιγμή» και ακόμη δεν έχεις διαβάσει, βρίσκεσαι ένα βήμα από την αγκαλιά του πανικού.
Ακόμη κι αν σου έχει μείνει μόλις μια μέρα για να κάνεις ένα γρήγορο πέρασμα στα βασικότερα της ύλης, προσπάθησε να διαβάσεις το πρωί, το μεσημέρι ή/και το απόγευμα της προηγούμενης μέρας κι όχι το βράδυ πριν δώσεις. Όσο μεγαλύτερη είναι η χρονική απόσταση που σε χωρίζει από τη στιγμή της εξέτασης, τόσο πιο ψύχραιμα και αποτελεσματικά θα διαβάσεις.
7. Κοιμήσου καλά και μην ακολουθείς εξαντλητικά ωράρια διαβάσματος
Όλοι οι φοιτητές έχουν δώσει μαθήματα που διάβασαν σε μια νύχτα και με λίγη τύχη πέρασαν κάποια ή όλα από αυτά. Ίσως να είναι μάλιστα και μια εμπειρία που κάθε φοιτητής «οφείλει» να έχει ως ανάμνηση από τα φοιτητικά του χρόνια. Δεν παύει ωστόσο να είναι μια λύση ανάγκης για «μια στο τόσο» κι όχι κάτι που μπορεί να γίνεται συστηματικά καθώς όχι μόνο δεν θα είναι αποτελεσματικό, αλλά μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επιβαρυντικό και επικίνδυνο για την υγεία.
Ακόμη κι αν φροντίζεις να αναπληρώνεις τα πρωινά ή τα απογεύματα τις ώρες ύπνου που χάνεις τη νύχτα, ο βραδινός ύπνος δεν αντικαθίσταται πλήρως και η έλλειψη αυτή σταδιακά καταπονεί το σώμα, αλλά και το μυαλό και τη μνήμη σου.
Αν οι αγαπημένες σου ώρες για διάβασμα κατά τις οποίες έχεις διαπιστώσει ότι είσαι πιο παραγωγικός είναι οι νυχτερινές, εκμεταλλεύσου τες με μέτρο, χωρίς να το παρακάνεις με ξενύχτια.
Άλλωστε είναι αυτονόητο ότι κάποιος που έχει κοιμηθεί καλά κι ας έχει διαβάσει λιγότερο, θα ανταποκριθεί στην εξέταση καλύτερα και με περισσότερη διαύγεια από κάποιον που φτάνει στο μάθημα νυσταγμένος και εξαντλημένος επειδή διάβαζε όλη τη νύχτα.
8. Αναγνώρισε το επίπεδο του προβλήματος
Το άγχος που περνάς στη διάρκεια της εξεταστικής είναι επιπόλαιο και επιφανειακό στρες από το οποίο ξεχνιέσαι χωρίς ιδιαίτερο κόπο; Ή βιώνεις ένα παθογόνο άγχος που εξουσιάζει την καθημερινότητά σου και οι ρίζες του οποίου συναντούν μια γενικότερη ανασφάλεια και έλλειψη αυτοεκτίμησης;
Αν διαπιστώνεις ότι το άγχος σου για τις εξετάσεις είναι τόσο έντονο ώστε να επισκιάζει τα θετικά συναισθήματά σου, να σε κάνει να είσαι συνεχώς σε ένταση, να σου δημιουργεί προστριβές με το περιβάλλον σου και να μην σου επιτρέπει να απολαμβάνεις ψυχική ηρεμία ως κανόνα της καθημερινότητάς σου, τότε θα πρέπει να αναζητήσεις την ανάλογη στήριξη ώστε να μην υπομείνεις ξανά ούτε μία τραυματική εξεταστική!