Ινώ ΚωνσταντοπούλουΉρθε η ώρα να ανακαλύψουμε τον κόσμο του μοναδικού Χαγιάο Μιγιαζάκι και να ταξιδέψουμε σε αυτόν.
Το 2002, o κριτικός Roger Ebert τον χαρακτήρισε τον σπουδαιότερο, ίσως, κινηματογραφιστή animation όλων των εποχών. Οι 11 μεγάλου μήκους ταινίες του, στις οποίες ζωντανεύουν ιστορίες λυρικές αλλά ταυτόχρονα πραγματιστικές και πάνω απ’ όλα ανθρώπινες, έχουν αγαπηθεί τόσο από μικρά παιδιά όσο και από ενήλικες ανά τον κόσμο.
Γεννημένος στις 5 Ιανουαρίου του 1941 στο Τόκυο της Ιαπωνίας, ο Χαγιάο Μιγιαζάκι πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του μέσα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από μικρή ηλικία, όνειρο του ήταν να γίνει mangaka (δημιουργός ιαπωνικού κόμικ).
Παρ’ όλα αυτά, ανακάλυψε ότι δε μπορούσε να ζωγραφίζει ανθρώπους παρά μόνο πολεμικά αεροπλάνα, πλοία και τανκς. Στην προσπάθειά του να βελτιωθεί, βασίστηκε σε τεχνοτροπίες γνωστών Ιαπώνων καλλιτεχνών. Αποφάσισε, όμως, να καταστρέψει τα περισσότερα έργα του από εκείνη την περίοδο, θεωρώντας πως η απλή μίμηση θα εμπόδιζε την δική του καλλιτεχνική εξέλιξη.
Αν και είχε πτυχίο στις πολιτικές επιστήμες και τα οικονομικά, επιλέγει να εργάζεται πάνω σε αυτό που αγαπά και το 1985 ιδρύει με το μακροχρόνιο συνεργάτη και φίλο του, Ίσαο Τακάχατα, το περίφημο Studio Ghibli.
Εκεί, δημιουργεί μια σειρά από εμβληματικές ταινίες (μεταξύ αυτών οι πιο γνωστές του «My Neighbor Totoro» το 1988 και «Princess Mononoke» το 1997) που τον καθιέρωσαν στο χώρο του animation. Ωστόσο, η μεγάλη αναγνώριση έρχεται το 2003, όταν η ταινία του «Spirited Away» βραβεύεται με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων.
Η ίδια ταινία θα ψηφιστεί ως η τέταρτη καλύτερη του 21ου αιώνα από 177 κριτικούς παγκοσμίως, σε δημοσκόπηση του BBC το 2016. Δύο χρόνια πριν, το 2014, του απονέμεται το Τιμητικό Όσκαρ για τη συνολική προσφορά του στην 7η τέχνη.
10 facts για το «Ταξίδι στη Χώρα των Θαυμάτων» που δεν γνώριζες!
Πλήθος κόσμου, εντός και εκτός του χώρου της τέχνης, αναφέρεται στον Μιγιαζάκι ως πηγή έμπνευσης, καθώς το έργο του ξεχωρίζει για τη δεξιοτεχνία, την καλαισθησία και κυρίως την ουσία του. Ρεαλιστικοί, μη στερεοτυπικοί και πολύπλοκοι χαρακτήρες κυριαρχούν στις ιστορίες του, οι οποίες έχουν ως φόντο τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και την τεχνολογία, την ενηλικίωση, την ισότητα των δύο φύλων, τη δυσκολία της διατήρησης μιας ειρηνικής συνύπαρξης σε ένα βάναυσο κόσμο και φυσικά την αγάπη.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η γνησιότερη έκφραση της αγάπης είναι αυτή στην οποία οι ήρωες κινητοποιούν συχνά ο ένας τον άλλον να προσπαθούν ατέρμονα μέχρι να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους, μοτίβο που είναι κοινό σε όλη τη φιλμογραφία του.
Το 2013, μετά από 50 χρόνια αδιάλειπτης δουλειάς, ο Χαγιάο Μιγιαζάκι αποφασίζει πως ήρθε πια ο καιρός να αποσυρθεί και να παραχωρήσει τη θέση του στα χέρια νέων δημιουργών. Αλλά ποτέ δε μπορείς να φύγεις ουσιαστικά από κάτι που αγαπάς και έτσι, το 2017, ο γηραιός παραμυθάς ανακοινώνει την επιστροφή του με τη ταινία «How Do You Live?», που αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2020 πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκυο.
Ο τίτλος ανήκει σ’ ένα βιβλίο του 1937, το οποίο αναφέρεται στην ψυχική πρόοδο ενός εφήβου μέσω των κοινωνικών συναναστροφών του. Το βιβλίο αυτό θα έχει ιδιαίτερη σημασία για τον πρωταγωνιστή της νέας ταινίας, η οποία ήδη έχει προκαλέσει την προσμονή και το ενδιαφέρον του κοινού. Ενός κοινού που γνωρίζει εκ των προτέρων ότι ο πήχης είναι αρκετά ψηλά, όπως έχει αποδείξει και το πέρασμα του χρόνου.
«Από τη στιγμή που έχεις γνωρίσει κάποιον, ποτέ στ’ αλήθεια δεν τον ξεχνάς. Απλά χρειάζεται λίγος χρόνος για τις αναμνήσεις σου ωσότου επανέλθουν.»
Αδιαμφισβήτητα, οι ταινίες του Χαγιάο Μιγιαζάκι έχουν πλέον αποκτήσει διαχρονικότητα. Μπλέκουν με μαεστρία τη λογική με το όνειρο και φαίνονται διαφορετικές σε κάθε προβολή, ποτέ όμως ξεπερασμένες.
Λένε όσα πρέπει να πουν και κρύβουν άλλα τόσα, δίνοντας τροφή για σκέψη στον θεατή, σαν εκείνα τα διδακτικά παραμύθια που μας έλεγαν όταν ήμασταν παιδιά. Και σαν αυτά τα παραμύθια της παιδικής μας ηλικίας, από τη στιγμή που έχεις δει μια ταινία του Μιγιαζάκι, «ποτέ στ’ αλήθεια δεν την ξεχνάς».