Δέσποινα ΤσιμπρικίδουΚαθώς πλησιάζει η γιορτή των ερωτευμένων ψάχνουμε να βρούμε τρόπους για να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας. Τι καλύτερο, λοιπόν, από ένα αραβικό ποίημα για την αγάπη ώστε να δείξουμε όλα αυτά που νιώθουμε;
Ο Αραβικός πολιτισμός, από τις απαρχές του, ασχολείται με την αγάπη, τον έρωτα και τον ρομαντισμό. Από παραμύθια μέχρι μύθους για υπέροχες ιστορίες αγάπης, τα αραβικά ποιήματα εκφράζουν μια νοοτροπία ρομαντισμού και ευαισθησίας στα ανθρώπινα συναισθήματα.
Οι πιο μεγάλοι Άραβες ποιητές, όπως ο Νατζίμπ Μαχφούδ, o Νιζάρ Καμπάνι, ο Χαλίλ Τζιμπράν και άλλοι, έχουν γράψει μερικά από τα πιο διάσημα ποιήματα για την αγάπη και τον έρωτα.
Τα αραβικά ποιήματα για την αγάπη και τον έρωτα καλλιεργούνται από την προ ισλαμική εποχή με την ποίηση του Χιτζάζ του 7ου και 8ου αιώνα μ.Χ. Η αναφορά στον έρωτα εκείνη την εποχή σήμαινε και την απομάκρυνση από το πολιτικό κράτος αλλά και την ελευθερία έκφρασης.
Η Λάιλα και ο Μαζνούν – η πιο διάσημη αραβική ιστορία ανεκπλήρωτης αγάπης που ενέπνευσε πολλούς Άραβες ποιητές.
Η περίφημη ιστορία αγάπης μεταξύ του Μαζνούν και της Λάιλα αποτέλεσε την απαρχή της αραβικής ερωτικής ποίησης. Πρόκειται για τη διήγηση της περίφημης ιστορίας μέσα από το έργο δύο Αράβων ποιητών, του Νιζαμί Γκαντζάβι και του Μουχάμαντ Φουζούλι. Η ιστορία αφορά δύο ερωτευμένους νέους στους οποίους απαγορεύεται η ένωση. Η Λάιλα λογοδοτείται σε κάποιον άλλον άντρα ενώ ο Μαζνούν γίνεται ερημίτης και αφοσιώνεται στη γραφή ποίησης για την αγάπη του προς τη Λάιλα. Ενώ προσπαθούν να συναντηθούν, τελικά πεθαίνουν μη έχοντας καταφέρει να πραγματοποιήσουν την πολυπόθητη σχέση τους.
Σε αυτό το πνεύμα ρομαντισμού και ερωτικού δράματος, παραθέτουμε 5 αραβικά ποιήματα για την αγάπη, μεταφρασμένα στα ελληνικά.
1. Ανίσα αλ Χαγκάγκ
Μετάφραση: Πέρσα Κουμούτση
Το πρόσωπο που λαχταρά την ηδονή,
δεν είναι μνήμη ούτε όνειρο
είναι ο συνδυασμός των δύο,
που, όμως, τα υπερβαίνει.
Στόχος του,
η παράταση της ηδονής.
της απώτατης στιγμής του πόθου,
ως εκεί που δεν υπάρχει τέλος.
2. Τζόυς Μανσούρ
Μετάφραση: Έκτωρ Κακναβάτος
Γυμνή θέλω να δειχτώ στα ωδικά σου μάτια
θέλω να με δεις να ουρλιάζω από ηδονή
τα λυγισμένα κάτω από το μεγάλο βάρος μέλη μου
σε ανόσιες να σε σμπρώχνουν πράξεις
τα ίσια μαλλιά της αφημένης κεφαλής μου
να μπλέκονται στα νύχια σου
απ’ την παραφορά καμπυλωμένα
τυφλός να κρατιέσαι ορθός και αφοσιωμένος
απ’ του μαδημένου μου κορμιού το ύψος
να ξανοίγεις.
Να σε προκαλούνε τα στήθια μου
θέλω τη λύσσα σου
θέλω να δω τα μάτια σου να βαραίνουν
τα μάγουλά σου να ρουφιούνται να χλωμιάζουν
θέλω τ’ ανατριχιάσματά σου
ανάμεσα στα σκέλια μου θέλω ν’ αστράψεις
πάνω στο καρπερό του κορμιού μου χώμα
οι πόθοι μου χωρίς ντροπή να εισακουστούνε.
3. Νιζάρ Καμπάνι
Μεταφρασμένο από τα αγγλικά
Ο Νιζάρ Καμπάνι ήταν διπλωμάτης και ποιητής.
Η αγάπη μου με ρωτάει:
“Ποια είναι η διαφορά μεταξύ εμένα και του ουρανού;”
Η διαφορά, αγάπη μου,
είναι ότι όταν γελάς
ξεχνάω τον ουρανό.
4. Ομάρ Αμπί Ραμπία
Μετάφραση: Ελένη Κονδύλη-Μπασούκου
Δεν υπάρχει έρωτας πέρα από τον έρωτά μου
Μονάχα αν ξεπεράσεις το θάνατο και την τρέλα
Θα αρνιόσουν, αφού τις γνώρισες πρώτα καλά,
Τις κατοικίες όπου έζησαν οι γείτονές σου;
Κατοικίες λευκές, που κάποτε προστάτευαν
με μυστικό το πάθος σου, και ήταν συνάμα τα σημάδια του.
Ήθελε να σου αρέσει όταν ήσασταν εκεί,
Αναζητώντας το πάθος σου, ακόμη και στην άρνησή σου.
Αυτό που ζητούσες, στο έδινε ή το αρνιόταν,
παίζοντας την κάθε στιγμή.
Στιγμές τη θέλησή σου απαρνιόταν,
Κι άλλοτε την έβλεπες σε τίποτα να μην αντιστέκεται.
Όταν της θύμωνες, εκείνη κατάφερνε
Με το γέλιο να απομακρύνει τη διάθεσή σου.
Ήσουν, και ήταν κι αυτή, ήταν ο χρόνος.
Ευλόγησε λοιπόν κι εκείνη και το χρόνο.
Τη νύχτα ήσουν γι’ αυτήν πατρίδα…
Και ήταν τότε, από τις δικές σου τις πατρίδες, η κορυφαία.
Ήταν λοιπόν η έγνοια σου μονάχα εκείνη,
Κι άλλην έγνοια απ’ αυτήν δεν είχες.
Τότε, ήταν η συντρόφισσά σου πέρα για πέρα μέχρι
το βυθό της λέξης
Και σύντροφός σου, όσο κανένας σύντροφος.
Τότε, τον κάθε χλοερό τόπο υπερέβαινε η ευχαρίστηση,
Όσο φημισμένος κι αν ήταν.
Λεβάντα ευωδίαζε η σκιά της
Κι όποιο κοράκι να ‘ταν δεν ήταν σαν τα δικά της.
Όμως κακοί σύρθηκαν ανάμεσα σε κείνη και σε σένα
Χαλάσανε τα δίχτυα της αγάπης και την απομάκρυναν.
Πεισμάτωσα, πεισμάτωσε, το πείσμα
Οδήγησε στο χωρισμό,
έκανες δημόσιο το φευγιό σου για να την πληγώσεις άδικα
δεν ήταν στ’ αλήθεια πρέπουσα αυτή η συμπεριφορά σου.
Ή μήπως την είχες πλησιάσει, για να την αρνηθείς;
Το μέλλον θα δείξει.
Νομίζεις ίσως ότι στο πάθος σου
Θα επιστρέψει να δει κάποια σημάδια…
Μα το πάθος μέχρι και στο βασίλειο των νεκρών θα σε λιώνει
Η σκέψη σου και η λύπη σου γι’αυτήν.
5. Άσραφ Φαγιάντ
Μετάφραση: Πέρσα Κουμούτση
Μερικές φορές η αγάπη μοιάζει με το πρωινό της νηστείας (του Ραμαζανιού)
κάποιες άλλες με ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια που δωρίζεται σε ανάπηρο παιδί
Η αγάπη, γενικώς, είναι μια συμφωνία που επιφέρει πολλές απώλειες
σε όλους τους εμπλεκόμενους.
Ο Αραβικός ορισμός της αγάπης: 14 στάδια που όλοι έχουμε περάσει