Θάνος ΕζίρογλουThe Whale (Η Φάλαινα) του Ντάρεν Αρονόφσκι
Όλοι μιλούν για τη μεγάλη επιστροφή του Μπρένταν Φρέιζερ στη ταινία Φάλαινα του Αρονόφσκι. Πέρα από το come back του ηθοποιού έχουμε και την επιστροφή του ίδιου του σκηνοθέτη μετά τη ταινία Μητέρα (2017) με την Τζένιφερ Λόρενς.
Πλοκή
Επίκεντρο στη Φάλαινα, βασισμένη στο θεατρικό σενάριο του Σάμιουελ Ντ. Χάντερ, είναι ο υπέρβαρος καθηγήτης λογοτεχνίας Τσάρλι. Χωρισμένος, με ένα παιδί και ομοφυλόφιλος ο Τσάρλι διδάσκει μαθήματα μέσω zoom με κλειστή την κάμερά του αποκρύπτοντας το πρόσωπό του.
Όλη η ταινία κινείται από τη μια μέρα στην επόμενη μέσα στο φάσμα μιας εβδομάδας. Μέρα τη μέρα το ψυχολογικό δράμα του Τσάρλι καθώς και η φυσική του υγεία επιβαρύνονται και σκηνοθετικά ο Αρονόφσκι καταφέρνει να μάς μεταδώσει αυτή την αγωνία.
Επανακάλυψη του εαυτού
Επακαναλύπτει μαζί με την κόρη του (την επίσης, για φέτος, πολυσυζητημένη Μαξ του Stranger Things) καθώς και με την προσωπική του γιατρό, την ίδια του τη ζωή, το τρομακτικό του παρελθόν και το επίσης πιο σκοτεινό παρόν του. Όλοι οι κριτικοί αναρωτιούνται ανάμεσα στα εξής δύο:
- εάν ο Αρονόφσκι χρησιμοποιεί ένα τόσο λεπτό θέμα όσο η παχυσαρκία με χρησιμοθηρικό τρόπο για να μάς συγκινήσει και
- εάν ο Φρέιζερ έχει υποκριτικές ικανότητες τέτοιου μεγέθους που βλέπουμε στη Φάλαινα ή εάν το υποκριτικό του αποτελέσμα οφείλεται στον Αρονόφσκι.
Και κάπου εδώ θυμάμαι τον Αντρέι Ταρκόφσκι που διακήρυττε πως αν προσπαθούμε να αναζητάμε επανειλημμένως το νόημα μιας ταινίας – και ενδελεχώς τις σκηνοθετικές ή υποκριτικές πρακτικές των συμμετεχόντων θα προσθέσω εγώ- τότε χάνουμε το νόημα.
Αυτό που πρέπει να μάς ενδιαφέρει στη Φάλαινα δεν είναι πως ακριβώς το λέει ο Αρονόφσκι – ή ο Φρέιζερ μέσω της σκηνοθετικής ματιάς του προηγούμενου- όσο το τι λέει.
Συμπερίληψη του Άλλου
Ο Αρονόφσκι θίγει ένα τεράστιο θέμα υγείας, αυτό της παχυσαρκίας ως σωματικό κατάλοιπο των ψυχολογικών προβλημάτων.
Σε μια εποχή που όλα κινούνται γύρω από την εικόνα, σε αυτή την ηδονοθηρική πλευρά του διαδικτύου που περνάμε κάθε μέρα, σε αυτούς τους καιρούς όπου οι άνθρωποι αναζητούν και αναζητώνται μέσω της εικόνας, ο Αρονόφσκι επιτάσσει το αντικειμενικά άσχημο. 
Άσχημο σύμφωνα με τα δεδομένα της εικόνας που έχουμε πλάσει για το σώμα στη δυτική κοινωνία. Επιπλέον, προτάσσει και ένα σώμα ασθενικό, άρρωστο που μέρα τη μέρα οδηγείται σε μεγαλύτερα προβλήματα και πιο κοντά στον θάνατο.
Στην εποχή της εικόνας, ο Τσάρλι (Φρέιζερ) διδάσκει και οι μαθητές του βλέπουν στο zoom μια μαύρη εικόνα. Παραγγέλνει φαγητό και τα λεφτά για τον ντελιβερά είναι πάντα ετοιμοπαράδοτα στο ταχυδρομικό πλαίσιο. Δεν έχει φίλους, η οικογένειά του τον έχει κατά κάποιον τρόπο αποκηρύξει.
Βλέπουμε δηλαδή και τη δική μας οπτική γύρω από την παχυσαρκία και το μη ρωμαλέο-αρχαιοελληνικού τύπου σώμα. Αντιλαμβανόμαστε πως αν χάνεις στην εικόνα, αυτομάτως περιθωριοποιείσαι στην αθέατη σφαίρα των τεράτων. Κατά κάποιον τρόπο, θα μπορούσαμε να πούμε πως το σύνδρομο που βιώνει ο Τσάρλι είναι ο εγκλεισμός του στην ντουλάπα.
Βγαίνει όμως έξω από αυτή την ντουλάπα;
Ναι, και αυτό συμβαίνει όταν αποφασίζει να ρίξει τα τείχη που χωρίζουν τις εικόνες των μαθητών του με τη δικιά του, και τελικά τους δείχνει το πρόσωπο του, σε μια σκηνή μεγάλης οργής και αν μη τι άλλο συναισθηματικά φορτισμένης.
Σπάει ουσιαστικά την γυάλινη επιφάνεια της ψευδαίσθησης που είχαν οι συνομιλητές του για αυτόν, εκτίθεται και εν τέλει αποδεικνύει την σαθρότητα μα και την ρευστότητα της εγγύτητας του διαδικτύου. Προβάλλει την πλασματική πραγματικότητα που ρέει κάτω από τους ιστούς των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Και μετά από όλα αυτά;
Επειδή μου αρέσει σε όλες τις μορφές τέχνης να σταχυολογώ το ηθικό δίδαγμα του κάθε ψηφιδωτού, εδώ δεν έχουμε άλλο πέραν της αποδοχής του Άλλου, του υπέρβαρου, του διαφορετικού.
Αποδοχή που αρχικά συμβαίνει από τους ήρωες του έργου. Η κόρη του Τσάρλι βαθιά μέσα της τον αποδέχεται, και αυτό συμβαίνει επειδή καταλαβαίνει από ένα σημείο και ύστερα ποια είναι και αυτή. Γιατί το να καταλάβουμε τον Άλλον, ως κάτι ξένο με εμάς, απαιτεί πρώτα την τεραστίων διαστάσεων προσπάθεια να αντιληφθούμε εις βάθος εμάς.
Τα υπόλοιπα γύρω από τη Φάλαινα του Αρονόφσκι είναι απλά ο δρόμος που χάραξε στην κινηματογραφική ιστορία!