Γωγώ ΝταλλήΌταν η θηριωδία του αγώνα μεταμορφώνεται σε έργο τέχνης που συγκινεί και εμπνέει.
Η Ελληνική Επανάσταση αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, οι οποίοι θέλησαν να αναπαραστήσουν στιγμιότυπα από τα πεδία των μαχών με στόχο όχι μόνο την αισθητική αξία αλλά και την κινητοποίηση του φιλελληνισμού. Διακόσια χρόνια μετά, η ιδιότυπη αυτή «καλλιτεχνική προπαγάνδα» συνεχίζει να αποτελεί μια πολύτιμη πολιτιστική κληρονομιά.
” Η σφαγή της Χίου”- Eugene Delacroix (1824)
«Η σφαγή της Χίου» – Ευγένιος Ντελακρουά (1824)
Το 1824, ο γάλλος ζωγράφος Ευγένιος Ντελακρουά εμπνεύστηκε από την αιματηρή σφαγή της Χίου τον ομώνυμο πίνακα. Το έργο ολοκληρώθηκε μετά από έξι μήνες και αγοράστηκε από την γαλλική κυβέρνηση για 6.000 νομίσματα.
Στις 30 Μαρτίου 1822, δεκάδες χιλιάδες έλληνες σφαγιάστηκαν από τους Οθωμανούς, ύστερα από την κήρυξη της επανάστασης στο νησί με πρωτοβουλία του Σάμιου Λυκούργου Λογοθέτη.
Ο ξεσηκωμός των ελλήνων και η ελλιπής προετοιμασία τους είχε ως αποτέλεσμα την βίαιη καταστολή της επανάστασης. Οι φρικιαστικές σκηνές που εκτυλίχθηκαν και οι παραδειγματικές τιμωρίες που ακολούθησαν αποτυπώθηκαν με σκληρή παραστατικότητα σε πολλά έργα τέχνης, όπως αυτό.
Η «Σφαγή της Χίου» φιλοξενείται στο Μουσείο του Λούβρου.
“Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου” – Ευγένιος Ντελακρουά
(1826)
«Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου» – Ευγένιος Ντελακρουά (1826)
Ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του Ντελακρουά είναι η αλληγορική παρουσίαση της Ελλάδας. Μετά την πτώση του Μεσολογγίου, ο γάλλος ζωγράφος επιλέγει να εκφράσει τη θηριωδία με την προσωποποίηση της χώρας στη μορφή μιας γυναίκας που στέκει στα συντρίμμια με ανοιχτά χέρια σε μια ένδειξη απελπισίας. Πίσω της ένας Τούρκος υψώνει τη σημαία που μαρτυρεί την κατάκτηση του ελληνικού εδάφους.
Η καταδίκη της Ελλάδας, η οποία παρά την πτώση συνεχίζει να αποπνέει τα ιδανικά της ελευθερίας και της πίστης αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και σύμβολο για το φιλλεληνισμό.
Παρουσιάστηκε στη Γκαλερί Λεμπρέν στο Παρίσι, τρείς μήνες μετά την πολιορκία του Μεσολογγίου στο πλαίσιο φιλελληνικής έκθεσης. Στόχος της έκθεσης ήταν η συγκέντρωση χρημάτων για να επιστρέψουν στην Ελλάδα, αιχμάλωτοι της «Εξόδου» που πουλήθηκαν ως σκλάβοι στην Αίγυπτο.
Ο πίνακας ανήκει στην συλλογή του Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπορντώ.
“Η αυτοθυσία της μάνας”
Emile de Lansac (1828)
«Η αυτοθυσία της μάνας» – Εμίλ ντε Λανσάκ (1828)
Πρόκειται για ελαιογραφία του γάλλου ζωγράφου Εμίλ ντε Λανσάκ, την οποία φιλοτέχνησε το 1828. Ο πίνακας απεικονίζει ένα δραματικό στιγμιότυπο από την ηρωϊκή Έξοδο του Μεσολογγίου που έλαβε χώρα στις 10 Απριλίου 1826. Η μάνα αφού έχει σκοτώσει ένα τούρκο στρατιώτη, μαχαιρώνει το παιδί της προκειμένου να μην υποκύψει στον τουρκικό ζυγό. Στη συνέχεια στρέφει το αιματοβαμμένο μαχαίρι στον εαυτό της, έτοιμη να θυσιαστεί στο βωμό της ελευθερίας. Το μητρικό ένστικτο και η αυταπάρνηση πρωταγωνιστούν στο συγκεκριμένο έργο, τονίζοντας την ένταση του ηθικού διλήμματος, ελευθερία ή θάνατος.
Το έργο εκτίθεται στην Πινακοθήκη της Ι.Π. Μεσολογγίου.
“Η Έξοδος του Μεσολογγίου”- Θεόδωρος Βρυζάκης (1853)
«Η Έξοδος του Μεσολογγίου» – Θεόδωρος Βρυζάκης (1853)
Η ηρωϊκή έξοδος του Μεσολογγίου ενέπνευσε το Θοδωρή Βρυζάκη να δημιουργήσει ένα πίνακα-ορόσημο της ελληνικής επανάστασης. Με πολύπλευρη χρωματική παλέτα ο ζωγράφος δημιουργεί ένα σύνθετο κράμα προσώπων και καταστάσεων (ζωντανοί-νεκροί),( (επίγεια-ουράνια κατάσταση), με θρησκευτικό περίβλημα αλλά και διάχυτη μαχητικότητα. Το λάβαρο της επανάστασης, ως σύμβολο του αγώνα ανάμεσα στους πρωτοστάτες πολεμιστές βρίσκεται σε πρώτο πλάνο, δίνοντας εσωτερική και εξωτερική εκφραστική δύναμη στο κάδρο. Φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη.
“Η Ελλάς ευγνωμονούσα”- Θεόδωρος Βρυζάκης (1856)
«Η Ελλάς ευγνωμονούσα» – Θεόδωρος Βρυζάκης (1856)
Το 1858, ο Θεόδωρος Βρυζάκης δημιούργησε ένα πίνακα αφιερωμένο στην Ελλάδα. Στον πίνακα απεικονίζεται η Ελλάδα, ως γυναίκα με δάφνινο στεφάνι και αρχαιοελληνικό ένδυμα ανάμεσα σε αγωνιστές της ελληνικής επανάστασης όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Στα πόδια της εμφαίνονται οι σπασμένες αλυσίδα της σκλαβιάς.
Το έργο κοσμούσε για πολλά χρόνια το τοίχο του Πρωθυπουργικού γραφείου στο Μέγαρο Μαξίμου ύστερα από επιθυμία του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος και τον τοποθέτησε το 1982. Ανήκει στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης.