Θάνος ΕζίρογλουΤα φαντάσματα της μνήμης που μας καθορίζουν.
Είναι σχετικά δύσκολη η διαχείριση της μνήμης σε ένα καλλιτεχνικό έργο. Πως άλλωστε να τιθασεύσεις γεγονότα που σε έχουν στιγματίσει; Ο Ηλίας Μαγκλίνης στο πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο «Είμαι όσα έχω ξεχάσει» (υπότιτλος: Μία αληθινή ιστορία) παλεύει με το οικογενειακό μπαούλο της μνήμης.
Ωστόσο, για πολλά χρόνια αγνοούσε αυτό το μπαούλο. Έχοντας έναν πατέρα ο οποίος ήταν καλά κλεισμένος στον εαυτό του, έμαθε σχετικά αργά για την ιστορία του παππού του, μέσω της οποίας αναστοχάστηκε για τον πατέρα του.
Πηγή: Lifo
Ο Νίκος Μαγκλίνης έζησε στο Αγρίνιο και δολοφονήθηκε το 1943 από την οργάνωση Όπλα. Όλα τα παραπάνω τα μαθαίνει από τη θεία του Δώρα καθώς ο πατέρας του αδυνατούσε να τα μοιραστεί.
Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι πως μέχρι να πληροφορηθεί για αυτά, ο Ηλίας Μαγκλίνης αδυνατούσε να ψυχολογήσει και να καταλάβει τον πατέρα του. Στο τέλος φτάνει σε έναν μεγάλο βαθμό γνώσης μέσω μιας ιδιαίτερης κίνησης.
Για να γνωρίσει καλύτερα τον πατέρα του βγαίνει από τον κύκλο της μεταξύ τους σχέσης και αποκρυπτογραφεί την ιστορία του παππού. Με αυτόν τον τρόπο φωτίζει τη σχέση του πατέρα και παππού του, για να καταλάβει τον πρώτο.
Το συμπέρασμα του είναι το εξής: ο Κώστας Μαγκλίνης (πατέρας του Ηλία) πάλευε για όλη του τη ζωή με τη μνήμη, το παρελθόν του δολοφονημένου του πατέρα. Ένα επεισόδιο που σημαδεύει γενικά ολόκληρη την οικογένεια και δημιουργεί τα προσωπικά φαντάσματα του Κώστα.
Πέρα από αυτό το χρονοντούλαπο, στο βιβλίο υπάρχουν ακόμα δυο αξιοπρόσεκτα δεδομένα.
Το πρώτο αφορά τη φύση του βιβλίου, την γραμματολογική του κατάταξη. Έχει στοιχεία από τα ψευδό-ντοκιμαντέρ μυθιστορήματα του Βασιλικού αλλά και από εκείνα της προσωπικής μαρτυρίας, είδη που ανθίζουν στη μετά του Εμφυλίου Ελλάδα.
Ο Μαγκλίνης αποφασίζει να απομακρυνθεί από την παράδοση και των δύο, διότι δεν κάνει αστυνομικό μυθιστόρημα. Δεν τον ενδιαφέρει τόσα χρόνια μετά να αναζητήσει τους δολοφόνους του παππού του αλλά μέσω μιας non-fiction ιστορίας φωτίζει τις ανθρώπινες σχέσεις.
Το δεύτερο δεδομένο αφορά τον υπότιτλο (Μία αληθινή ιστορία) ο οποίος μας κάνει να σκεφτούμε πως κινείται μέσα στα πλαίσια της ιστορίας ενός έθνους. Από τη μία, αυτό συμβαίνει γιατί ο συγγραφέας αναζητά σε βιβλία, εφημερίδες της εποχής και στις μαρτυρίες συγγενών και ξένων.
Από την άλλη, δεν κάνει τη δουλειά ενός ιστορικού καθώς απλά φωτίζει μία πτυχή της οικογενειακής του ιστορίας που τυχαίνει να έχει συμβεί και σε πολλούς άλλους.
Ηθικό δίδαγμα του βιβλίου;
Η απάντηση βρίσκεται στο εξώφυλλο του. Προέρχεται από τον πίνακα του Γερμανού Άνσελμο Κίφερ, με τίτλο «Τα περιώνυμα τάγματα της νύχτας». Απεικονίζει έναν άνθρωπο πεσμένο καταγής να αντικρίζει τα αστέρια. Ανεξαρτήτως των ιδεών μας δεν είμαστε τίποτα άλλο από κουκίδες ύλης που κάποτε θα χαθούμε. Ο ουρανός όμως θα είναι εκεί να αντικρίζει άλλους. Είμαστε μια σκόνη μέσα στους αιώνες.
Ο Ηλίας Μαγκλίνης είναι αρχισυντάκτης του πολιτιστικού ένθετου της κυριακάτικης Καθημερινής. Το βιβλίο του “Είμαι όσα έχω ξεχάσει” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.