Ραφαέλα ΧαμπίπηΠαρευρεθήκαμε στη Συνέντευξη Τύπου του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, όπου ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος πραγματοποίησε ως κύκνειο άσμα, τον απολογισμό του φετινού καλοκαιριού και μας επιφύλαξε μία ιδιαίτερη έκπληξη.
Στις 24 Ιουλίου, ένα μήνα πριν το τέλος της θητείας του και λίγες μέρες πριν ολοκληρωθεί το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2019, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος μίλησε στο χώρο του Κυκλαδικού Μουσείου, στην καρδιά της Αθήνας, για την εθνική αλλά και διεθνή σημασία του εν έτει 2019. Μία σημασία καλλιτεχνική αλλά και έντονα κοινωνική.
Πιστεύω σ’ ένα Φεστιβάλ εθνικό και διεθνές, με ισχυρά κοινωνικά αντανακλαστικά, ανοιχτό σε όλους, το οποίο καλείται να αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητες ενός δημόσιου οργανισμού ώστε να ανταποκριθεί στα ψηλά ζητούμενα: Αισθητική Καλλιέργεια του κοινού, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και σύνδεση της τέχνης με την κοινωνία και, φυσικά, ενίσχυση της εγχώριας δημιουργίας.
Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως φέτος στο πλαίσιο του φεστιβάλ, με το Άνοιγμα στην Πόλη, πραγματοποιήθηκαν 17 εκδηλώσεις με ελεύθερη είσοδο στο κοινό, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν σε αυτές σχεδόν έξι χιλιάδες θεατές. Επιπλέον, είναι αξιοσημείωτη η ανοδική μαζική προσέλευση του κοινού σε συναυλίες κλασικής μουσικής, με το Ηρώδειο να γίνεται κορυφαίος προορισμός των πολιτών. Οι εποχές όπου η κλασική μουσική προοριζόταν για μία απόμακρη ελίτ πολιτών είναι πλέον στο παρελθόν μετά από ένα εκπληκτικό επικοινωνιακό άνοιγμα.
Σε σχέση με τον τομέα της διαφορετικότητας, ο οποίος ήταν και κύρια θεματική του φετινού φεστιβάλ, εξέχουσα σημασία είχε η δημιουργία προγραμμάτων παιδικής απασχόλησης με highlight το παραμυθένιο για τους μικρούς και συγκινητικό για τους μεγάλους, Drag Queen Story. Η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα προβλήθηκε επάξια και με την περφόρμανς A New Era (?).
Για τον Θεοδωρόπουλο, εξαιρετική προσέγγιση και παρουσίαση της διαφορετικότητας, αυτή τη φορά σε σχέση με την αναπηρία, ήταν η παράσταση της Ελένης Ευθυμίου, Ερωτευμένα Άλογα.
Η παράσταση αυτή ανταποκρίνεται υποδειγματικά στον όρο “φεστιβαλική”, για την ποιότητα, το μέγεθος, την πρωτοτυπία, τη φρεσκάδα και την τολμηρότητά της.
Από το σύγχρονο και κοινωνικό χαρακτήρα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2019 δε θα μπορούσε να λείπει και η παράσταση #minaret του Λιβανέζου Ομάρ Ρατζέχ, όπου μεταφέρθηκε στο κοινό ο εφιάλτης του ρημαγμένου Χαλεπιού της Συρίας, στο οποίο αναφέρθηκε ο Θεοδωρόπουλος.
Η γυναικεία παρουσία ήταν επίσης έντονη στο φετινό φεστιβάλ, όχι μόνο σε εγχώριο επίπεδο με τις τρεις σκηνοθέτιδες της Ορέστειας αλλά και σε διεθνές. Ο Θεοδωρόπουλος ξεχώρισε τη Νοτιαφρικανή Κάντις Μπράιτς με τη βίντεο εγκατάσταση Love Story, που έθιγε ζητήματα μετανάστευσης και προσφυγιάς, αλλά και τις Ανχέλικα Λίντελ και Νόρα Τσιπομίρ.
Για τη διαμόρφωση του διεθνούς προγράμματος η λέξη – κλειδί ήταν η ποικιλομορφία […]
Αναφορά έγινε και στη συνεργασία με το Πολιτιστικό Στέκι του ΚΕΘΕΑ με τη συνδιοργάνωση ηχητικών περιπάτων αλλά και στις “Αόρατες Διαδρομές” της Σχεδίας σε δομές απεξάρτησης, στέγασης, σίτισης κ.α.
Ας μην ξεχνάμε πως με σκοπό να προαχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο το αρχαίο δράμα το Φεστιβάλ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου πραγματοποίησε για τρίτη συνεχή χρονιά το Λύκειο Επιδαύρου με τη συμμετοχή 105 σπουδαστών από 18 χώρες.
“Για μένα, αυτό το πολυφωνικό, διαπολιτισμικό σχολείο πάνω στο αρχαίο δράμα είναι θεσμός που πρέπει να ριζώσει, όχι μόνο γιατί μας αφορά και πρέπει να μας αφορά επί της ουσίας η διαρκής ανανέωση της ματιάς και των υποκριτικών προσεγγίσεων πάνω στο αρχαίο δράμα, στον τόπο που γεννήθηκε αλλά και για τα σημαντικά οφέλη στο ίδιο το Φεστιβάλ. […]. Ας μην ξεχνάμε ότι ο νεανικός κόσμος με την πληθωρικότητα και τη ζωντάνια του είναι αυτός που κατά κύριο λόγο τροφοδοτεί τις μεγάλες φεστιβαλικές διοργανώσεις διεθνώς.“
Καλεσμένος στη Συνέντευξη Τύπου του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2019 ήταν ο Ivo van Hove ο οποίος σχολίασε την προσέγγιση του στην διασκευή Ορέστης / Ηλέκτρα.
Γεγονός του Φεστιβάλ η συνεργασία με την Comédie Française και τη πρωτοπόρα προσέγγιση των δύο αυτών έργων ενωμένων σε ένα. Ο Ivo van Hove αποφάσισε να δώσει έμφαση στη νεανική ορμή και την επιθυμία του “ανήκειν” που διακατέχει και ριζοσπαστικοποιεί το νέο άνθρωπο.
Αυτό που με ενδιαφέρει στα δύο αυτά έργα είναι η ύπαρξη τριών νέων ανθρώπων. Η Ηλέκτρα φυσικά είναι σημαντικό πρόσωπο, ο Ορέστης επίσης, αλλά ας μην ξεχνάμε και τον Πυλάδη. Στη δική μου παραγωγή ο Πυλάδης έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι τρεις τους ριζοσπαστικοποιούνται μπροστά στα μάτια μας σε μία βίαιη κατεύθυνση. Είναι φοβερό πως με αυτόν τον τρόπο ο Ευριπίδης πιάνει τον σημερινό παλμό.
Κλείνοντας ο Ivo van Hove μας μεταφέρει το δέος του ανοιχτού αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου συγκρίνοντάς το με το κλειστό τυπικό θέατρο στο οποίο δούλευε την ίδια παράσταση. Σχεδόν δραματικά αναφέρει:
“Έχεις τον ουρανό με τα αστέρια. Οι ήρωες απλώς κοιτούν ψηλά και επικαλούνται τα θεία. Υπάρχει αυτό το τεράστιο βουνό, ο ήλιος κατεβαίνει σε μια ρομαντική σκηνή και ξαφνικά απόλυτο σκοτάδι. Το όμορφο τοπίο γίνεται άγριο, σκληρό. Το σκηνικό το δημιουργεί ο ίδιος ο Θεός.”