Αναγνώστης“Una cerveza Alhambra 1925 por favor” ζήτησε ευγενικά με τραχιά προφορά ο Γρηγόρης, καθώς πλησίασε το μπαρ. Κάθισε στην άκρη, με την πλάτη ακουμπισμένη στον τοίχο και ξεκούμπωσε το άσπρο, λινό πουκάμισο του.
Η ώρα ήταν 21:30, μα η ζέστη ήταν ακόμη αφόρητη. Ήταν η τρίτη του μέρα ήδη ως εξερευνητής του μεσογειακού μοναδικού ερωτεύσιμου κάλους της Βαρκελώνης. Είχε εκστασιαστεί με την αλλοπρόσαλλη, σουρεαλιστική αρχιτεκτονική του περίφημου Γκαουντί που κοσμούσε τόσο φαντασμαγορικά αυτήν την ρομαντική πόλη. Έτσι ο Γρηγόρης πέρασε σχεδόν όλη του τη μέρα στην Passeig de Gràcia ,περπατώντας την κατά μήκος θαυμάζοντας τα αντισυμβατικά καταλανικά αρχιτεκτονικά μεγαλεία του Γκαουντί . Μετά την μακρά, κοπιαστική αλλά ενδιαφέρουσα περιήγησή του εφόσον απόλαυσε μια θαλασσινή paella στην ξακουστή ανά τους ντόπιους αγορά la boqueria χάθηκε σε κάποια λιθόστρωτα γραφικά στενά .Όμως η ζωηρή latin μουσική τον οδήγησε σε κείνο το μπαράκι “agua de luna” που ήταν γεμάτο από ντόπιους.
Μέσα σε ένα λεπτό ο μελαχρινός χαμογελαστός μπαρμαν , του σέρβιρε την αγαπημένη του μπύρα με μια φέτα λεμόνι επάνω στο στόμιο του μπουκαλιού.Με 2 γρήγορες γουλιές ο Γρηγόρης έσβησε την δίψα του με την δροσερή φρουτένια ελαφρώς πικρή γεύση της αγαπημένης ισπανικής του μπύρας. Ξαφνικά χαμήλωσαν τα φώτα και η μουσική δυνάμωσε. Γνώριζε αυτό το δελεαστικό τραγούδι. Ήταν το τραγούδι των Gotan Project – Τango de Santa Maria .Η κοφτή, απότομη και ταυτόχρονα συρτή εισαγωγή του τραγουδιού, τον ταρακούνησε. Γύρισε το σώμα του 180 μοίρες δεξιά και έστρεψε το βλέμμα του προς την χορευτική πίστα.
Μέσα από το πλήθος χορευτικών σκιών, διέκρινε μια φιγούρα. Η φιγούρα πλησίασε προς αυτόν αργά. Ήταν μια αιθέρια, ψιλόλιγνη παρουσία. Τον προσέγγισε ακόμη περισσότερο .Εκείνη τη στιγμή ήταν ακριβώς απέναντί του. Μια δίμετρη μελαχρινή με μαύρα μακριά μαλλιά, και με άγρια γκριζοπράσινα μάτια του χαμογέλασε διάπλατα. Τα κατακόκκινα σαρκώδη χείλη της ταίριαζαν γάντι με το εφαρμοστό πορφυρό φόρεμά της που τόνιζε τις μεσογειακές καμπύλες της. Βημάτιζε προς αυτόν αργά, απειλητικά και κορδωτά. Το βλέμμα της τον είχε μαγνητίσει. Ανέτεινε το δεξί της χέρι και με ένα παιχνιδιάρικο ύφος, του έγνεψε για να χορέψουν.
Εκείνος την έφερε κοντά του κρατώντας την λίγο ψηλότερα από την μικρή, σαν δαχτυλίδι μέση της. Εφόσον εκείνη έκανε το πρώτο βήμα, σκέφτηκε πως ήταν η σειρά του να ηγηθεί. Με αποφασιστικό βήμα οριοθέτησε τον χώρο γύρω τους και κατεύθυνε την σαγηνευτική του ντάμα ζυγώνοντας το βάρος του προς εκείνη . Εκείνη τον ακολούθησε περιπλέκοντας το γυμνασμένα της πόδια γύρω από τα δικά του βήματα. Τα πόδια τους πλέον διέσχιζαν το ένα με το άλλο σε πολύ κοντινή απόσταση ,μα ελάχιστα ακουμπούσαν το ένα με το άλλο. Ένιωθε πως, όπως το τανγκό και εκείνη ήταν έτσι . Διαχυτική, μα συγκρατημένη ,ελκυστική, αλλά συνεσταλμένη. Ίσως έφταιγε ο χορός γιατί το τανγκό, ήταν για εκείνον μια αισθησιακή, σωματική επικοινωνία , ένας χορευτικός διάλογος δύο παθιασμένων αλλά ταυτόχρονα κατασταλμένων κορμιών. Τύλιξε το μηρό της γύρω από την λεκάνη του και εκείνος την έγειρε προς τα κάτω αργά και την στριφογύρισε. Καθώς την στροβίλισε μύρισε τα μαλλιά της ,το άρωμά της. Ένιωθε την λίμπιντο να πυροδοτείται ανάμεσα τους. Οι παλμοί του κορυφώνονταν γοργά.
Η μυρωδιά της ήταν μεθυστική ,γλυκιά και μπαχαρένια με νότες ξύλου. Εκείνη τη στιγμή ευχήθηκε το άρωμα της να παρέμενε ανεξίτηλο στο ιδρωμένο του δέρμα.
Την ίδια στιγμή η φίλη μας η Κάλια έσφιξε τα λουριά του σάκου της δυνατά, εφόσον έβγαλε το βαρύ αναρριχητικό εξοπλισμό της. Η φιλενάδα μας βρίσκεται στο Νεπάλ,διότι είχε κλείσει αναρριχητική εκδρομή ανάβασης του βουνού Everest. Το όνειρό της ήταν πάντα να ανέβει εκείνο το θρυλικά πελώριο βουνό . Η Κάλια είναι ασυνήθιστη κοπέλα. Είναι ριψοκίνδυνη, φυσιοδίφης και λάτρης της αδρεναλίνης. Η αναρρίχηση είναι εδώ και 15 χρόνια το πάθος της .Τίποτε δεν την σταματάει. Για κείνη η αναρρίχηση όμως δεν είναι απλώς ένα hobby αλλά η έμπρακτη υπενθύμιση του θριάμβου της ζωής έναντι των δυσκολιών. Έχει ήδη ανέβει το Kilimanjaro της Τανζανίας, το Licancabur της Χιλής και το το Mount Logan του Καναδά. Όμως εκείνα τα βουνά δεν ξεπερνούν τα 6000 μέτρα σε αντίθεση με το Everest που φθάνει τα 8848 μέτρα. Για το λόγο αυτό , πριν την απόπειρα της οργανωμένης αναρρίχησης του Everest η Κάλια επισκέπτηκε την Μποντναθ στούπα μεταξύ διάφορων άλλων μοναστηριών βουδισμού στην κοιλάδα του Κατμαντού προκειμένου να συσπειρώσει δύναμη και έμπνευση για την αποστολή της. Συμμετείχε σε διαλογισμούς με τους βουδιστές μοναχούς και απέπεμψε τις υποτροπιάζουσες αμφιβολίες της σχετικά με την παράτολμη επιθυμία της.
Ενώ σε ένα παράλληλο σύμπαν, κόκκινα, άσπρα και μπλέ εκτυφλωτικά , πομπώδη και ηχηρά πυροτεχνήματα στόλιζαν τον βραδινό ουρανό της Ρόδου. Ο Έλληνας φίλος μας Στέφανος μαζί με την Γαλλίδα γυναίκα του και τα παιδιά τους γιόρταζαν την 14 Ιουλίου , την ημέρα της Γαλλικής επανάστασης σε ένα υπέροχο all inclusive θέρετρο το Doreta Beach Resort & Spa. Μαζί με το υπέροχο, γιόρτινο οπτικοακουστικό θέαμα των πυροτεχνημάτων, απολάμβαναν μια νόστιμη ποικιλία τυριών : brie, Roquefort και camembert από τις πιατέλες που τους παρείχαν μαζί με σαμπάνια. Συνομιλούσαν με το γαλλόφωνο προσωπικό και παρακολουθούσαν τις χαρούμενες χορευτικές επιδεξιότητες των Γάλλων animateurs . Η επιλογή του ξενοδοχείου αυτού για τον Στέφανο δεν είναι διόλου τυχαία. Το ξενοδοχείο αυτό ως γαλλικό club λειτουργεί ως πομπός της γαλλικής κουλτούρας σε ένα περιβάλλον ελληνικό, εφόσον τα γεύματα ,ποτά και η ψυχαγωγία είναι εξίσου εναρμονισμένα με την γαλλική νοοτροπία και συνυφασμένα με την ελληνική παράδοση. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε η γυναίκα του μαζί με τα παιδιά του να φρεσκάρουν τα ελληνικά τους σε ένα περιβάλλον οικείο.
Όσο παράξενο και να σας ακούγεται ο Γρηγόρης, η Κάλια και ο Στέφανος είναι πολύ καλοί φίλοι που γνωρίζονται από το λύκειο. Φαίνεται πως ενστερνίζονται διαφορετικές πεποιθήσεις από τον τρόπο που επέλεξαν να περάσουν τις διακοπές τους . Για το λόγο αυτό ,η προσωπικότητα των ατόμων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επιλογή ταξιδιωτικού προορισμοί και για την σχεδίαση του πλάνου του ταξιδιού.
Πριν όμως εμβαθύνουμε στην διερεύνηση των εσωτερικών αιτιών που οδήγησαν τους φίλους μας στις συγκεκριμένες επιλογές των ταξιδιών τους ας αναλογιστούμε για το τι ο καθένας μας αποσκοπεί να προσκομίσει όταν ταξιδεύει.
Εγώ για παράδειγμα ταξιδεύω για να αλλάξω σκηνικά , να αναπρογραμματίσω το μυαλό μου με την ανατροφοδότηση καινούριων εμπειριών, οπτικών, γευστικών μιας διαφορετικής κουλτούρας. Κάποιος άλλος ταξιδεύει για να αποδράσει από την καθημερινότητα ή για να υπερνικήσει τα συμβατικά του όρια για να βιώσει εκείνη την ενθουσιώδη περιέργεια, εκείνη την αδρεναλίνη που θα τον αναζωογονήσει , που θα τον αναδομήσει, που θα επιβεβαιώσει την ύπαρξή του. Ενώ κάποιος άλλος αναζητά απαντήσεις στις ερωτήσεις που τον απασχολούν με την βίωση διαφορετικών εμπειριών .
Όλοι οι παραπάνω λόγοι χωρίζονται κατά τον Iso-Aloha (1980) σε push και pull κίνητρα.Τα push κίνητρα ή escaping κίνητρα κατά τον (Pearce, 1993) είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες που μας ωθούν να ταξιδέψουμε προκειμένου να αποδράσουμε από τα αρνητικά συναισθήματα που απορρέουν από την τρέχουσα ρουτινώδη καθημερινότητά μας, από το άγχος, τους προβληματισμούς και τις δυσκολίες που μας κατακλύζουν . Ενώ οι pull ή searching παράγοντες (Pearce, 1993) είναι τα ψυχολογικά ερεθίσματα που μας κινητοποιούν να ταξιδέψουμε προκειμένου να εφοδιαστούμε με θετικά συναισθήματα που θα μας ενδυναμώσουν και θα μας αναδομήσουν.
Όμως πέρα από τα παραπάνω εσωτερικά κίνητρα , υπάρχουν και άλλοι ψυχολογικοί παράγοντες που μας επηρεάζουν σημαντικά σχετικά με την απόφασή μας για την επιλογή του συγκεκριμένου επιθυμητού προορισμού. Οι ψυχολογικοί αυτοί παράγοντες είναι κατά φύσει εσωτερικοί εφόσον είναι άρρηκτα συνδεμένοι με την προσωπικότητα του , με την ταυτότητα, με το «είναι» του κάθε ατόμου . Κατά τον Plog (2001) οι εν δυνάμει ταξιδιώτες επιλέγουν τους προορισμούς τους και οργανώνουν τις διακοπές τους ανάλογα με το πόσο εξοικειωμένοι είναι με τους παρακάτω παράγοντες : α) νέο – αβέβαιο , β) ρίσκο, γ) άνεση, δ) υποδομή προορισμού – χώρας / παροχές του χώρου διαμονής , ε) διάρκεια ταξιδιού .
Συνεπώς ο Plog κατηγοριοποίησε τον αμερικάνικο πληθυσμό βάσει των παραπάνω πέντε κριτηρίων σε πέντε ομάδες , αναπαριστώντας τα διάφορα πέντε είδη πληθών τουριστών με το παρακάτω γράφημα που μοιάζει με εκείνο της κανονικής κατανομής.
Επομένως οι ταξιδιώτες που επιζητούν να έρθουν αντιμέτωποι με κάτι νέο για εκείνους, με κάτι αβέβαιο , που επιθυμούν να ταξιδέψουν σε μακρινούς, εξωτικούς τελείως ασυνήθιστους για τα πιο νορμάλ , τυπικά, συμβατικά δεδομένα προορισμούς αποτελούν το 4% του πληθυσμού και ονομάζονται allocentrics/ venturers. Είναι οι ενθουσιώδεις, οι περίεργοι, οι εξωστρεφείς που στις φλέβες τους ρέει η αδρεναλίνη, η δίψα για το άγνωστο, το απροσδόκητο. Δεν τους ενδιαφέρει τόσο η χώρα που θα ταξιδέψουν , να χαρακτηρίζεται από μια άλφα αναπτυγμένη υποδομή, ούτε αναζητούν παροχές comfort από τους χώρους που θα διαμείνουν. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η περιήγηση στα ενδότερα. Τους διεγείρει η πραγματοποίηση της επιθυμίας τους να απολαύσουν όλο το ταξίδι τους αυθεντικά όπως ακριβώς το βιώνουν οι ντόπιοι. Αποζητούν να μυηθούν την τοπική κουλτούρα από το φαγητό μέχρι την ψυχαγωγία, την συμμετοχή στις εορταστικές συνήθειες ή στις τελετουργίες. Τους αρέσουν οι ποικίλες δραστηριότητες, το ρίσκο, οι προκλήσεις και απολαμβάνουν να συναναστρέφονται με ντόπιους. Γι’αυτό αποσκοπούν να επιλέξουν τέτοιες οργανωμένες τουριστικές ξεναγήσεις που θα τους προσφέρουν όμως αρκετή ελευθερία και ευελιξία.Οι ταξιδιώτες αυτοί είναι σαν την Κάλια. Θα τους βρείτε σε κάποια απόμακρα χωριουδάκια στο Νεπάλ ασκώντας διαλογισμό ή στα απόμερα στενάκια της Ινδίας βαμμένοι με μια πληθώρα χρωμάτων γιορτάζοντας το Χόλι ή στο Μεξικό , στη λίμνη Πατσκουάρο συμμετέχοντας στην εορταστική πομπή της ημέρας των νεκρών,«Dia de los muertos» όπου οι συμμετέχοντες είναι ντυμένοι σκελετοί με φορεσιές και βαμμένοι με περίτεχνο body painting γιορτάζοντας την παροδική επιστροφή των αγαπημένων τους νεκρών στη γή . Ενώ στο τέλος του ταξιδιού τους σίγουρα θα αγοράσουν τοπικά προϊόντα σαν souvenirs από τοπικές αγορές για να αναπολούν τις όμορφες στιγμές τους όταν επιστρέψουν. Κατά τον Plog (2004) ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για το ταξίδι τους , για το λόγο ότι προτιμούν τις πιο ξεχωριστές ευέλικτες ξεναγήσεις, ή επειδή αγοράζουν πιο ποιοτικά τοπικά και εξεζητημένα προιόντα ή διότι επιθυμούν να συμμετάσχουν σε εκείνες τις ριψοκίνδυνες δραστηριότητες ( scuba diving/ bungee jumping/ αναρρίχηση/ wingsuit flying) που απαιτούν αρκετούς χρηματικούς πόρους διότι περιλαμβάνουν συνήθως ακριβό εξοπλισμό προκειμένου να βιώσουν με κάποια ασφάλεια αξέχαστες εμπειρίες κατά την εξερεύνηση του αγνώστου.
Στο αντίθετο άκρο είναι οι psychocentrics οι οποίοι αποτελούν μόνο το 2% του πληθυσμού. Οι ταξιδιώτες αυτού του τύπου αποφεύγουν τον αβέβαιο, διότι δεν προσαρμόζονται εύκολα σε νέες καταστάσεις εφόσον δυσκολεύονται να αντιμετωπίζουν τις άγνωστες δυσκολίες που συνδέονται με το προσδοκώμενο ξένο . Είναι συνήθως συνεσταλμένοι, εσωστρεφείς, αμφίβολοι , ανασφαλείς δεν παίρνουν εύκολα πρωτοβουλίες διότι έχουν την τάση να ζητούν τις συμβουλές των άλλων ,φίλων ή συγγενών. Για το λόγο αυτό οι psychocentrics αγαπούν το οικείο και αποζητούν να περάσουν τις διακοπές τους σε ένα εξοικειωμένο περιβάλλον, σε ένα χώρο που θα τους προσφέρει πολλές ανέσεις και παροχές ώστε να μην καταβάλλουν πολύ περισσότερες προσπάθειες από εκείνες που θα κατέβαλλαν στην καθημερινότητα τους. Επομένως συνήθως θα τους βρείτε σε χώρες με μια άρτια και ασφαλής υποδομή , να διαμένουν σε ξενοδοχεία καλά συνήθως σε all inclusive (όπως ο Στέφανος), όπου θα απολαμβάνουν ποτά και φαγητά όποτε αυτοί επιθυμούν όπως συνηθίζουν στο σπίτι τους. Ακόμη, οι τουρίστες αυτοί ενδιαφέρονται να τους παρέχονται οργανωμένες ξεναγήσεις στα πιο κατεξοχήν τουριστικά αξιοθέατα με ξεναγούς που θα ομιλούν φυσικά (εάν γίνεται την δική τους γλώσσα ) . Ενώ θα αγοράσουν τα πιο οικονομικά, τυποποιημένα souvenir από τα πιο εμπορικά τουριστικά μαγαζιά. Ακόμη , όταν αναζητούν κάποιες προτάσεις σχετικά με προτεινόμενα μέρη επίσκεψης, συνηθίζουν να ανατρέχουν σε δημοφιλείς site τουριστικών συμβουλών ή οδηγιών όπως το tripadvisor αντί να συμβουλεύονται τους ντόπιους. Επιπλέον εάν το όλο ταξίδι τους είναι ευχάριστο σίγουρα θα επιχειρήσουν να επισκεπτούν ξανά και ξανά το ίδιο μέρος γιατί όπως προανέφερα αγαπούν το οικείο.
Ενώ όσοι τουρίστες υπάγονται στις μεσαίες κατηγορίες , αποτελούν το 62% ,την πλειοψηφία του πλήθους της ψυχογραφικής κατηγοριοποίησης των τουριστών και ονομάζονται midcentrics. Οι τουρίστες αυτοί αποτελούν το μείγμα των παραπάνω δύο ειδών τουριστών . Οι ταξιδιώτες αυτοί επιθυμούν να επισκεφτούν μια χώρα κάπως όμοια με την δική τους όσον αφορά την ασφάλεια και την υποδομή , ή συνηθίζουν να διαμένουν σε αρκετά καλά ξενοδοχεία με επαρκείς παροχές όπως με την δυνατότητα προσφοράς πρωινού . Επίσης όπως συμβαίνει με τον φίλο μας τον Γρηγόρη , οι midcentrics ενδιαφέρονται να γνωρίσουν την τοπική κουλτούρα, εφόσον τείνουν να συναναστρέφονται με ντόπιους ενώ είναι ευέλικτοι στον τρόπο περιήγησής τους στην ξένη χώρα, κινούνται μόνοι τους, εφόσον μαθαίνουν το δίκτυο των μέσων μεταφοράς της ξένης χώρας και το χρησιμοποιούν επιτυχώς συχνά . Ακόμη, εάν κρίνουν πως σε κάποιο αξιοθέατο θα αρμόζει να κλείσουν κάποια ξενάγηση ,θα την προγραμματίσουν.
Τέλος, όσον αφορά την ομαδοποίηση των τουριστών βάσει του παραπάνω μοντέλου του Plog (2001) υπάρχουν οι κατηγορίες των τουριστών που τείνουν σε psychocentrics που ανέρχονται στο 16% του πλήθους και εκείνων που τείνουν στους allocentrics που αποτελούν επίσης ισοδύναμα το 16% του πληθυσμού. Για παράδειγμα τα μέλη της ομάδας που πλησιάζουν τους psychocentrics θα τους βρείτε στο Λονδίνο , να διαμένουν πολύ πιθανόν σε ένα ξενοδοχείο με bed and breakfast, σε μια αρκετά τουριστική οδό της ζώνης 1 ή το πολύ της ζώνης 2 του Λονδίνου , σε πιο ασφαλείς κοντά σε αξιοθέατα περιοχές . Επιπλέον , θα χαζέψουν την πόλη σε αυτά τα τουριστικά κόκκινα roofless hop on and hop off buses, θα ψωνίσουν σίγουρα στην oxford street και θα αγοράσουν αναμνηστικά από το Leicester square από το Μ&Μ’s shop, ενώ θα γευματίσουν σε κάποια προτεινόμενα pubs από το trip advisor όπως την γνωστή αλυσίδα pubs Wetherspoon’s ή θα προγευματίσουν στην επίσης διάσημη βρετανική αλυσίδα για brunch ή breakfast “breakfast’s club”.
Ενώ για όσους τείνουν στους allocentrics θα τους βρείτε για παράδειγμα σε κάποιο καλό ξενοδοχείο επίσης στην Αίγυπτο , να έχουν κλείσει την περιήγηση τους στους αμμώδεις λόφους κοντά στις πυραμίδες του Χέοπα πάνω σε καμήλες, με ντόπιους ξεναγούς που θα ομιλούν την αγγλική γλώσσα κατόπιν συμβουλής των εγχώριων υπαλλήλων της reception του ξενοδοχείου . Ακόμη, οι τουρίστες αυτοί θα επισκεφτούν σίγουρα τις τοπικές αγορές και θα αγοράσουν διάφορα ποιοτικά, καλά ντόπια προϊόντα όπως χουρμάδες , εξωτικό λιβάνι ή kilim χαλιά /μαξιλάρια/ριχτάρια ή θα απολαύσουν την αιγυπτιακή κουζίνα σε μέρη όπου συχνάζουν οι ντόπιοι.
Προσωπικά πιστεύω πως το παραπάνω μοντέλο , παρόλο που έχει οικοδομηθεί πάνω σε θεμέλια που φέρουν μια αρκετά κατανοητή λογική υπόσταση , (διότι ο καθένας μας το καταλαβαίνει εύκολα και μπορεί να ταξινομήσει τον εαυτό του σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες ) είναι για εμένα κάπως σαθρό για δύο λόγους. Πρώτον, θεωρώ πως το μοντέλο υιοθετεί μια μονοδιάστατη οπτική εφόσον υποστηρίζει πως μόνο οι εσωτερικοί παράγοντες, οι ψυχογραφικοί αποτελούν τα αποκλειστικά κριτήρια που μπορούν να επηρεάσουν την κατηγοριοποίηση των τουριστών , παραβλέποντας κάποιους εξωτερικούς εξίσου σημαντικούς παράγοντες όπως : την ηλικία και την κουλτούρα.
Επομένως , εάν λάβουμε υπόψιν τον χρόνο , συνειδητοποιούμε κατηγορίες δεν είναι σταθερές αλλά ευμετάβολες βάσει του περάσματος του χρόνου . Δηλαδή ,μπορεί κάποιος 50άρης ή 60άρης να θέλει να περάσει τις διακοπές του με μια άνεση διότι δεν έχει το σθένος ούτε το σωματικό ούτε το ψυχικό να παίρνει ρίσκα, να περπατάει όλη μέρα για να ψάξει εκείνα τα απόμερα ντόπια συνιστώμενα μέρη, για να ανακαλύψει από μόνος του . Μπορεί όμως εκείνος ο 50άρης να ήταν ολότελα διαφορετικός όταν ήταν νέος και να ζούσε για την αδρεναλίνη, για την επαφή με το άγνωστο. Επομένως το ίδιο άτομο παρόλο που έχει πάνω κάτω τον ίδιο χαρακτήρα, λόγω της παρόδου του χρόνου είναι πολύ πιθανόν να αλλάξει τις προτιμήσεις του.
Παράλληλα, και η κουλτούρα συνδράμει σημαντικά στην σκιαγράφηση των προτιμήσεων των ταξιδιωτών. Εάν εκτιμήσουμε το κριτήριο της εξωστρέφειας όπως λαμβάνει υπ’όψιν ο Plog ως παράγοντα για την ανάπτυξη ενός προφίλ psychocentric ή allocentric , θα πρέπει να συλλογιστούμε πως η εξωστρέφεια ενός ατόμου δεν είναι μόνο προϊόν της προσωπικότητας ενός ανθρώπου αλλά απόρροια της εγχώριας κουλτούρας που περιβάλλει τον ταξιδιώτη. Κατά τον Hofstede (1970) που κατηγοριοποίησε κάποιες κουλτούρες βάσει 5 παραμέτρων, (θα αναφέρω τις 2 που είναι πιο σχετικές) υπάρχουν κουλτούρες κολλεκτιβιστικές και ατομικιστικές και κουλτούρες πιο δεκτικές προς το ρίσκο ή την αβεβαιότητα και άλλες λιγότερο δεκτικές. Οι ανατολικές κουλτούρες είναι πιο κολλεκτιβιστικές σε σχέση με τις δυτικές που είναι πιο ατομικιστικές . Αυτό σημαίνει ότι στις ανατολικές χώρες οι άνθρωποι μαθαίνουν να ζουν με τους κοντινούς συνανθρώπους τους, είναι πιο εξαρτημένοι σε σχέση με τις δυτικές όπου το κάθε άτομο μαθαίνει να ενδιαφέρεται για τον εαυτό του και να ζει ανεξάρτητα. Στο δικό μας περιεχόμενο θα μπορούσε να υποστηρίξουμε λοιπόν πως τα άτομα που προέρχονται από πιο δυτικές κουλτούρες εφόσον έχουν μάθει να κινούνται και να ζουν αυτοδύναμα τείνουν πιο πολύ στους allocentrics σε σχέση με εκείνους που είναι φορείς των ατομικιστικών που θα επιζητήσουν πιο πολύ να ταξιδεύουν σε ομάδες με ομογενείς, άρα που προτιμούν το στυλ των psychocentrics. Ενώ οι χώρες που διακρίνονται για το πολύ λεπτομερές ισχυρό γραπτό δίκαιο , συνηθίζουν να αποστρέφονται το ρίσκο και την αβεβαιότητα εφόσον πάντα αποζητούν την παροχή μιας προσδοκώμενης ασφάλειας . Επομένως θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως οι ταξιδιώτες που προέρχονται από τις παραπάνω χώρες είναι λογικό να ενδιαφέρονται να ταξιδέψουν κάπου πιο ασφαλές και άρα εμπίπτουν στην κατηγορία που τείνουν σε psychocentrics.
Ο άλλος λόγος για τον οποίο θεωρώ το μοντέλο του Plog μεμπτό είναι διότι πιστεύω πως ο κ Plog εκτιμάει μονομερώς την εξωτερική παράμετρο του εισοδήματος ως παράγοντα κατηγοριοποίησης των ταξιδιωτών βάσει των προτιμήσεων τους. Εφόσον ο Plog θεωρεί πως οι allocentrics είναι πιο οικονομικά άνετοι εφόσον έχουν την οικονομική δυνατότητα να κλείσουν τις πιο ευέλικτες ξεναγήσεις ή πακέτα με ριψοκίνδυνες δραστηριότητες ως τρόπους περιήγησης. Όμως και οι psychocentrics ξοδεύουν πολλά ίσως και πιο πολλά από τους allocentrics διότι επιθυμούν την διασφάλιση μιας διαμονής με all inclusive πακέτα ή με πολλές παροχές , γεγονός που αυτή η προτίμηση διαμονής κοστίζει πολλά . Σε αντίθεση με τους allocentrics που δεν δίνουν τόση σημασία για τον χώρο διαμονής, όση προσοχή δίνουν για τις πιο εξεζητημένες ξεναγήσεις ή για την αγορά /κατανάλωση πιο ποιοτικών προϊόντων . Επομένως δεν θα έπρεπε καν να κρίνει το εισόδημα ως παράγοντα ομαδοποίησης των τουριστών.
Τώρα λοιπόν που σας έχω κουράσει με την αρκετά λεπτομερής παρουσίαση της θεωρίας του Plog , σας έχω μια απλή ερώτηση !! Ποια κατηγορία τουριστών θυμίζει το δικό σας ταξιδιωτικό προφίλ ; Ποιόν φίλο θα επιλέγατε ως συνταξιδιώτη : τον Γρηγόρη, την Κάλια ή τον Στέφανο ;
Eαν είστε millennial σαν εμένα ή γεννημένοι μεταξύ του 1980 και 2000 έχει εκτιμηθεί μια άνοδος των allocentrics της γενιάς μας , σύμφωνα με τις στατιστικές του tripadvisor και ορισμένων πρακτορείων όπως το intrepid travel και το booking.com .
Βάσει των intrepid travel, το 2018 σημειώθηκε μια 20 % αύξηση των τουριστών που ταξίδεψαν για να απολαύσουν πιο αυθεντικές ντόπιες γαστρονομικές εμπειρίες κλείνοντας μαθήματα γευσιγνωσίας/μαγειρικής ή συμμετέχοντας σε food tours ή wine tasting τοπικών οίνων . Ακόμη βάσει της booking.com παρατηρήθηκε αύξηση στα ακόλουθα είδη κρατήσεων : στα ταξίδια για συμμετοχή σε πολιτισμικά γεγονότα (+28%), ενώ στα ταξίδια με σκοπό την εκμάθηση μιας νέας δεξιότητας (+27%), και (+25%) στα ταξίδια με ασυνήθιστους απόμακρους προορισμούς .Ενώ σύμφωνα με τις στατιστικές του trip advisor, επίσης σημειώθηκε το 2017 αύξηση σε πακέτα περιηγήσεων με συστατικό στοιχείο την αδρεναλίνη όπως το snorkeling (+64%), sailing trips (+55%), kayaking και canoeing experiences (+49%).
«ταξιδεύει κανείς για να αλλάξει, όχι μέρος, αλλά ιδέες». Γιατί το κάθε ταξίδι είναι αναγεννησιακός βιοπορισμός…
Είστε λοιπόν οπαδοί της ανερχόμενου κύματος των allocentrics ή συγκαταλέγεστε στους 15%, στους midcentrics προς allocentrics σαν εμένα ; Που φαντάζεστε τον εαυτό σας στο επόμενο ταξίδι ; Στην εξωτική Ινδία, στην μυστηριώδη Ιορδανία, στο ρομαντικό Παρίσι ή στην ζωηρή Βραζιλία ; Όπου και να σας βρει το επόμενο ταξίδι, να ταξιδεύετε με πυξίδα την περιέργεια, τον ζωηρό ενθουσιασμό. Να τολμάτε. Να γεύεστε το ξένο, το διαφορετικό , διότι τα souvenirs δεν είναι αποδεικτικά του ότι ταξιδέψαμε, αλλά η προσκόμιση νέων εμπειριών, που βοήθησαν στην ανακάλυψη των νέων μας πτυχών , που συνέδραμαν στην διάνοιξη τον οριζόντων μας . Τα ταξίδια είναι η επιβεβαίωση ότι ζήσαμε, ότι υπερβήκαμε τα «σύνορά » μας , ότι αρνηθήκαμε να εσωκλειστούμε στην καθημερινότητά μας. Στα ελεγκτήρια ζητούν να τους παρουσιάσουμε την ταυτότητά μας, όμως οι ελεγκτές δεν γνωρίζουν πως στην επιστροφή μας η ταυτότητα αυτή αλλάζει, είναι ολοένα διαφορετική , καθώς μετατρέπεται σε πιο ολοκληρωμένη, παγκόσμια πολιτισμική ταυτότητα, εφόσον γινόμαστε πολίτες του κόσμου.
Διότι όπως είπε ο Γάλλος ιστορικός (Hippolyte Taine ,1828) «ταξιδεύει κανείς για να αλλάξει, όχι μέρος, αλλά ιδέες». Γιατί το κάθε ταξίδι είναι αναγεννησιακός βιοπορισμός…
Μαρία Νικολέτα Σουλούνια