Μαριάνθη ΔόβρηΜε αφορμή το βιβλίο του Μάριου Πλωρίτη αποτυπώνονται κάποιες σκέψεις …
Ο Μάριος Πλωρίτης, έγραψε το βιβλίο Τέχνη, γλώσσα και εξουσία, το οποίο εκδόθηκε το 1988, αν και ουσιαστικά γράφτηκε σταδιακά από το 1981 ως το 1985. Πρόκειται για μία “ανθολογία” άρθρων του Μάριου Πλωρίτη, τα οποία δημοσιεύθηκαν εκείνη την περίοδο στο περιοδικό Βήμα.
Στα άρθρα του ο συγγραφέας ορμώμενος συνήθως από επίκαιρα για την εποχή γεγονότα μιλάει για την τέχνη, τη γλώσσα και την εξουσία -όπως άλλωστε αποκαλύπτει και ο τίτλος- και τον τρόπο με τον οποίο συμφύρονται με την εκπαίδευση, τον κοινωνικό βίο και τον ίδιο τον καλλιτέχνη.
Όσον αφορά την εκπαίδευση αυτό που προκαλεί το ενδιαφέρον είναι ότι οι παθογένειες που θίγονται στα κείμενά του εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα.
Το σχολείο προάγει ακόμη την κατά λέξη αποστήθιση των κειμένων, χωρίς να ασχολείται με την κατανόηση αυτών, ενώ παράλληλα προωθείται η μονόπλευρη εξέταση ενός ζητήματος ακόμη και αν αυτό είναι εξαιρετικά περίπλοκο.
Επιπλέον, σπανίως καλλιεργείται η κριτική σκέψη, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία ώριμων και σκεπτόμενων πολιτών. Έτσι, παραθέτοντας τα λόγια του Πλωρίτη το σχολείο μετατρέπεται σε εκκολαπτήριο ημιμαθών, ενώ θα έπρεπε να είναι προγυμναστήριο συνειδητών και υπεύθυνων πολιτών .
Στο τελευταίο δοκίμιο του βιβλίου ο Μάριος Πλωρίτης αναφέρεται στην Παιδεία ως μικρογραφία και κύτταρο της κοινωνίας.
Έτσι, επηρεάζοντας αυτές, επηρεάζεις και ευρύτερα την κοινωνία. Στο ίδιο δοκίμιο μιλάει για τις προεκλογικές υποσχέσεις που συνήθως θέτουν την Παιδεία ως προτεραιότητα και εκ των υστέρων γίνονται καπνός.
Αναφέρεται στην έλλειψη οποιουδήποτε είδους μέσου, η οποία οδηγεί στην αναποτελεσματικότητα των σχολείων και των Πανεπιστημίων. Αυτό εντοπίζεται ευρέως και σήμερα.
Για παράδειγμα σε πολλά μέρη της χώρας δεν υπάρχουν αρκετά σχολεία, πολλά σχολεία είναι υποστελεχωμένα, οι σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι σπανίως εφαρμόζονται, ενώ πολλές φορές απουσιάζουν πολύ απλά πράγματα όπως η θέρμανση.
Επιπλέον, ο Μάριος Πλωρίτης τονίζει ότι στη σωστή εκπαίδευση -ή μάλλον ορθότερα Παιδεία- συμβάλλει η ενασχόληση με κάθε μορφής Τέχνη, η οποία υποβαθμίζεται στα πλαίσια του ελληνικού σχολείου. Ποιος, όμως, καθορίζει και ποιος θα έπρεπε να καθορίζει τις καλλιτεχνικές ενασχολήσεις στα σχολεία;
Ο Μάριος Πλωρίτης πιστεύει ότι οι ίδιοι οι παραγωγοί της Τέχνης και των Γραμμάτων θα έπρεπε να ασχολούνται με αυτό και όχι η Πολιτεία, αφού συχνά οι κομματικοί εκπρόσωποι τείνουν να είναι άσχετοι με την Τέχνη.
Τα ίδια πιστεύει και για την πολιτιστική πολιτική της χώρας, αφού σύμφωνα με τα λεγόμενά του στην Ελλάδα αγνοούνται οι γνώστες και αποφασίζουν οι δήθεν παντογνώστες ή αγνοούνται οι καλλιτεχνικά άξιοι και αποφασίζουν οι κομματικοί αξιωματούχοι.
Μάλιστα στρέφεται ενάντια του κρατικού μηχανισμού λέγοντας πως επικροτεί και προωθεί αυτούς που εξυπηρετούν το συμφέρον φιμώνοντας τους υπόλοιπους.
Παρ’ όλ’ αυτά δε διστάζει να επιρρίψει ευθύνες σε όσους καλλιτέχνες δέχονται την εξαγορά και τη φίμωση, προκειμένου να επωφεληθούν, θεωρώντας τους ανεύθυνους.
Προσωπικά θεωρώ ότι τα λόγια του Πλωρίτη είναι επίκαιρα δεδομένων των όσων συμβαίνουν σήμερα. Όσοι θέλουν να υπηρετούν την Τέχνη και εξαγοράζονται είναι όντως ανεύθυνοι. Καθημερινά παρακολουθούμε συσσώρευση fake news, σκάνδαλα για παραβιάσεις της ιδιωτικότητας, σκάνδαλα για διεφθαρμένους πολιτικούς και άλλα πολλά.
Πώς όμως περιμένουμε να σημειωθεί κάποια βελτίωση όταν οι άνθρωποι των Τεχνών και των Γραμμάτων παραμένουν αδρανείς χωρίς να σχολιάζουν τα τεκταινόμενα και όταν η Παιδεία αντί να φωτίζει τα μυαλά των παιδιών τα συσκοτίζει μεθοδευμένα;
Ορισμένες φορές μερικοί “πεφωτισμένοι”/λόγιοι/ επιστήμονες προσπαθούν να τοποθετηθούν δημοσίως, αλλά συνήθως θάβονται κάτω από τα κομματικά φερέφωνα ή τους αδαείς .
Κλείνοντας στο βιβλίο του ο Μάριος Πλωρίτης θίγει περισσότερα κακώς κείμενα για την Παιδεία, ενώ αναφέρεται εκτενώς στη γλώσσα και τη σύγχρονη κακοποίησή της, καθώς και στην πολιτική. Ωστόσο, οι απαράμιλλες ομοιότητες με τη σημερινή εποχή με ώθησαν να επικεντρωθώ στον τομέα της Παιδείας.
Παρ’ όλ’ αυτά θεωρώ ότι πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο βιβλίο, αριστοτεχνικά γραμμένο που συνομιλεί με την Ελλάδα του 2019 -ίσως περισσότερο και από την ίδια την εποχή που εκδόθηκε. Και λόγω αυτής της επικοινωνίας με το παρόν αξίζει σίγουρα να το διαβάσετε!