Ραφαέλα ΧαμπίπηΕν όψει συνταγματικής αναθεώρησης τίθεται στο τραπέζι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, που αφορά τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, σύμφωνα με τα πρότυπα του εξωτερικού. Άραγε είναι η Ελλάδα, μία χώρα ταξικών ανισοτήτων που έχει πρόσφορο έδαφος για μία τέτοια εκπαιδευτική μεταβολή;
Η πρόταση για Ιδιωτικά Πανεπιστήμια δεν είναι κάτι καινούργιο. Επισήμως, το ζήτημα έχει προκύψει εδώ και μία δεκαετία με τη ΝΔ να επικαλείται το θέμα, χαρακτηρίζοντάς το “γενικευμένο αίτημα της κοινωνίας”! Αν ακολουθήσουμε αυτή τη γραμμή θα πρέπει να αναρωτηθούμε, “Ποιας κοινωνίας;”. Το ερώτημα από μόνο του οδηγεί στις προβληματικές της πρότασης, η οποία υπάγεται στο πλαίσιο ενός μη βιώσιμου φιλελευθερισμού.
Και στην τελική, “Ποιας κοινωνίας”;
Στην κοινωνία μιας Ελλάδας, που το ποσοστό ανεργίας στους νέους αγγίζει το 44%. Οι υπόλοιποι είτε δουλεύουν ανασφάλιστοι, είτε με γελοία μηνιάτικα, τα οποία δεν καλύπτουν ούτε τις βασικές βιοτικές ανάγκες. Άτομα και των δύο κατηγοριών αναγκάζονται να μένουν ακόμα με τις οικογένειές τους δίχως να είναι σε θέση να αρχίσουν τις δικές τους και η προοπτική σταθερής εργασίας και μελλοντικής συνταξιοδότησης φαντάζει μακρινό όνειρο.
Η δεύτερη κατηγορία συχνά εργάζεται σκληρές υπερωρίες, στα πλαίσια μίας ανταγωνιστικότητας με στόχο την οριστική πρόσληψη, τη μονιμοποίηση, την ανέλιξη. Μία ανέλιξη, η οποία συχνά αποτελείται από κάλπικους τίτλους, οι οποίοι πέραν της υποτιθέμενης αίγλης, φέρουν έξτρα υποχρεώσεις και κανένα παραπάνω εισόδημα!
Αυτοί οι εργαζόμενοι, ποιοι είναι;
Δεν είναι άλλοι από τα παιδιά της μικρομεσαίας τάξης. Παιδιά τα οποία στο ίδιο πλαίσιο ανταγωνιστικότητας, ίδρωσαν για να πετύχουν στις πανελλήνιες και να να τους δοθεί το εισιτήριο για μία καλύτερη ζωή, την οποία εν τέλει δεν απέκτησαν!
Είναι πρώην αριστούχοι μαθητές και φοιτητές με προοπτικές και βλέψεις, οι οποίοι ανέχονται σήμερα να είναι “υπηρέτες γραφείου” και να ανέχονται την εργασιακή τρομοκρατία, την ανασφάλεια και το ομιχλώδες μέλλον με αντάλλαγμα πενιχρούς μισθούς, για την επιβίωση σε έναν αέναο μαραθώνιο.
Τις περισσότερες φορές εργάζονται για χρόνια σε αντικείμενα για τα οποία δε χρειαζόταν εξαρχής καμία κατάρτιση, συνεπώς ούτε και τα χρήματα που δόθηκαν από τους δικούς τους σε φροντιστήρια και βιβλία για μια επιτυχία-σκέτο περιτύλιγμα! Πολλοί από αυτούς θα μπορούσαν να έχουν συνεχίσει τις οικογενειακές επιχειρήσεις, να μάθουν μία “τέχνη” ή και όσοι είναι από επαρχία, να μην έφευγαν ποτέ από τον τόπο τους για μια Αθήνα που πλέον καλλιεργεί ένα ουτοπικό American Dream.
Είναι πολλές φορές πρώην συμφοιτητές, οι οποίοι μαζί με τους υπόλοιπους άπειρους εισαχθέντες του έτους τους, παλεύουν με νύχια και με δόντια για την ίδια ακριβώς θέση! Περίπου κάθε χρόνο αποφοιτούν 50.000 νέοι και νέες, οι οποίοι προορίζονται για διαρκή επανακατάρτιση (σεμινάρια, ημερίδες, μεταπτυχιακά) και τρέξιμο στον προαναφερθέντα μαραθώνιο για ελάχιστες συγκεκριμένες θέσεις!!!
Ακολουθεί χωρίο από το άρθρο 16 του ελληνικού συντάγματος σχετικά με τη Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία:
“H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Tα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Kράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους. Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει.”
Αυτή είναι η σημερινή ρεαλιστική κατάσταση όπως έχει. Ας υποθέσουμε την εξέλιξη της με την ίδρυση του μορφώματος με το όνομα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
Προκύπτουν, φυσικά, εύλογα ερωτηματικά για τη συγκυρία. Σε ποιους τομείς θα δραστηριοποιούνται αυτές οι σχολές; Για κάθε μία σχολή που ήδη υφίσταται θα ανοίξει και μία αντίστοιχη ιδιωτική; Και κάτι τέτοιο εκτός από τον διπλασιασμό των ήδη πολλών αποφοίτων με το ίδιο αντικείμενο τι άλλο στόχο θα έχει; Μήπως θα αυξηθούν και οι θέσεις εργασίας με κάποιο μαγικό τρόπο;
Θα προσθεθούν κι άλλα “αχρείαστα” αντικείμενα που θα οδηγούν σε πτυχία κορνίζες όπως στο εξωτερικό; (ethnic/women studies κλπ.)
Με ποιον τρόπο θα πάψει το περιβόητο brain drain όταν οι απόφοιτοι θα είναι περισσότεροι; Δε θα φεύγει και πάλι και με μεγαλύτερες ροές η νεολαία στις χώρες της Ευρώπης για ένα καλύτερο μέλλον;
Η σημερινή αγορά, με την έλλειψη παραγωγής, τα αναρίθμητα εισαγόμενα προϊόντα και την ανεργία, χρειάζεται κι άλλους μορφωμένους διανοούμενους χωρίς εργασία;
Ποιο πτυχίο θα έχει μεγαλύτερη ισχύ; Εκείνο του απόφοιτου Δημοσίου που μόχθησε ή εκείνο του καλοπληρωτή;
Θα συνεργάζονται αυτά τα “Πανεπιστήμια” με το εξωτερικό και αν ναι, το πτυχίο θα είναι ακριβώς το ίδιο με εκείνο του αντίστοιχου Κολεγίου ή μήπως (όπως πολλές φορές ήδη συμβαίνει) θα σπουδάζει και θα πληρώνει κανείς για να λάβει ένα πτυχίο χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα;
Ποιοι θα έχουν το δικαίωμα να “ανοίγουν” τέτοιες επιχειρησούλες; Ο καθένας με κεφάλαιο, έτοιμο για ξέπλυμα χρήματος ή με οποιαδήποτε άλλη σκοπιμότητα θα γίνεται Ιδιοκτήτης Πανεπιστημίου;
Και στην τελική, πως θα βοηθηθούν τα Δημόσια Πανεπιστήμια; Δε θα υποβαθμιστούν; Οι απανωτές ρητορείες περί κακής κατάστασης των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων θα πάψουν όταν το πρόβλημα διορθωθεί από τα μέσα ή όταν μπει οριστικό λουκετό;
Πώς η μεσαία τάξη θα πληρώσει τα δίδακτρά της; Με τα φοιτητικά δάνεια που κατέστρεψαν ολόκληρες γενιές στις Η.Π.Α; Θα πληρώνει κανείς το πρώτο του πτυχίο με άλλα δάνεια έως την τρίτη ηλικία που θα είναι υπερχρεωμένος;
Μήπως να είναι η παιδεία προνόμιο των λίγων και εκλεκτών;
Μήπως την ίδια τακτική να ακολουθήσει το οτιδήποτε δημόσιο αγαθό;
Μήπως σταδιακά μας αφαιρούν όλα τα μέχρι τώρα αυτονόητα δικαιώματά μας;
Είναι η ίδια η ζωή και η θέση κάτω από τον ήλιο επί πληρωμή;
Το πανεπιστήμιο θα πρέπει να βαφτεί με το χρώμα του λαού αφού είναι κληρονομιά του λαού και κανενός άλλου.
Ερνέστο Τσε Γκεβάρα