Δανάη ΜπασαντήΟ Θεόδωρος Βρυζάκης έδωσε μορφή στους πρωταγωνιστές του 1821 και εξέφρασε όσο κανείς άλλος τα υψηλά ιδανικά της Ελληνικής επανάστασης.
Όλοι έχουμε συναντήσει πίνακες του Βρυζάκη στα σχολικά βιβλία της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ένα από τα πιο γνωστά και χαρακτηριστικά έργα του που βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, είναι «Η Έξοδος του Μεσολογγίου».
Θεόδωρος Βρυζάκης, Η Έξοδος του Μεσολογγίου, 1853, λάδι σε μουσαμά, Εθνική Πινακοθήκη
Στη πολυπρόσωπη αυτή σύνθεση αποδίδεται η ιστορική έξοδος των πολιορκημένων κατοίκων του Μεσολογγίου, τη νύχτα της 10ης Απριλίου 1826.
Η ζωγραφική παράσταση χωρίζεται σε δύο επίπεδα, στο ουράνιο και στο επίγειο.
Στον πίνακα διακρίνουμε μια πληθώρα συμβολισμών που στόχο έχουν να εξαγιάσουν τον αγώνα των Ελλήνων προσδίδοντάς του ιερότητα, λαμπρότητα και εθνική ενότητα.
Θεόδωρος Βρυζάκης, Υπέρ πατρίδος το παν, 1858, λάδι σε μουσαμά, Εθνική Πινακοθήκη
Στα έργα του «Υπέρ Πατρίδος το παν» και «Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» οι μορφές ταυτίζονται με αξίες όπως η ελευθερία και η καλοσύνη. Η δόξα της Ελλάδας στο «Υπέρ Πατρίδος» αποδίδεται ως δαφνοστεφανομένη κόρη με αρχαϊκό ένδυμα να ευλογεί τους αγωνιστές.
Η νίκη του καλού εκφράζεται στην «Υποδοχή» με το ποιητή και φιλέλληνα Λόρδο Βύρωνα να καλωσορίζεται από τον λαό, τους άρχοντες και τον κλήρο.
Θεόδωρος Βρυζάκης, Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι, 1861, λάδι σε μουσαμά, Εθνική Πινακοθήκη
Ο Θεόδωρος Βρυζάκης εξέφρασε τη γενιά που διαμόρφωσε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος.
Στον πίνακά του «Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί τη σημαία της Επανάστασης» οι μορφές με τις «ατσαλάκωτες» φορεσιές τους προσκυνούν τη σημαία μέσα σε πανηγυρικό και τελετουργικού κλίμα.
Στο έργο αναδεικνύεται η ενότητα του λαού μπροστά στο εθνικό σύμβολο, κόντρα στους εμφύλιους σπαραγμούς.
Θεόδωρος Βρυζάκης, Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί τη σημαία της Επανάστασης, 1865, λάδι σε μουσαμά, Εθνική Πινακοθήκη
Εκτός από ιστορικά θέματα ο Βρυζάκης ζωγράφισε προσωπογραφίες αλλά και θρησκευτικές παραστάσεις.
Οι ιστορικές σκηνές του όμως, ξεχωρίζουν ιδιαιτέρα. Ο καλλιτέχνης δεν αναπαριστούσε απλά τα ιστορικά γεγονότα, αλλά δημιουργούσε εικόνες αναπόλησης και νοσταλγίας για ένα μυθοποιημένο παρελθόν.
Η εξιδανίκευση των ιδεών και η αγιοποίηση των ηρώων του 1821 στη τέχνη του Βρυζάκη πηγάζουν από τα έντονα βιώματά του.
Ο Θεόδωρος γεννήθηκε στη Θήβα το 1814. Ο πατέρας του, αγωνιστής της επανάστασης, θυσίασε τη ζωή του για την πατρίδα, όταν απαγχονίστηκε από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα, αφήνοντας τον ίδιο μαζί με τον αδερφό του Ευθύμιο ορφανούς.
Με τη βοήθεια του Βαυαρού φιλόλογου Θείρσιου (γερμ. Friedrich Thiersch) ο Βρυζάκης το 1832 πήγε στο Μόναχο. Εκεί έγινε δεκτός στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου.
Ήταν ο πρώτος Έλληνας ζωγράφος που σπούδασε στη γνωστή Ακαδημία και θεωρείται «πρόδρομος» της Σχολής του Μονάχου.