Κωνσταντίνα ΣερμπήΤι σχέση έχει ο Επίκουρος και η ευτυχία μας; Αν μας δινόταν η ευκαιρία να φέρουμε πίσω στη ζωή έναν φιλόσοφο θα ήταν ο Επίκουρος.
Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος έζησε από το 341 π.Χ. έως το 270 π.Χ., αλλά συνεχίζοντας την ανάγνωση ίσως σκεφτείς κι εσύ ότι ο Επίκουρος και η ευτυχία μας συνδέονται και πέθαναν στον αιώνα μας.
Αρχίζοντας από τα απλά, ο Επίκουρος ήταν δεκαπέντε χρόνια νεώτερος από τον Μέγα Αλέξανδρο και γεννήθηκε επτά χρόνια ύστερα από το θάνατο του Πλάτωνα. Ίδρυσε τη δική του φιλοσοφική σχολή στην Αθήνα, η οποία λειτουργούσε από τις δωρεές των μαθητών, των φίλων, των οπαδών καθώς και από την ίδια την περιουσία του. Ο Κήπος αποτελούσε πόλο έλξης ατόμων από κάθε κοινωνική κάστα, ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας.
Σκοπός της φιλοσοφικής του θεωρίας είναι η αταραξία της ψυχής, η γαλήνη και η ηρεμία, που οφείλει να τυλίγει την ανθρώπινη ύπαρξη. Η ψυχή να είναι απελευθερωμένη από πάθη, φόβους και κάθε είδους φροντίδα.
Ακόμη, η κοινοκτημοσύνη και η φιλία ήταν οι «βασικοί κανόνες» της υπαίθριας σχολής.
Η επικούρεια φιλοσοφία επιδιώκει να καταπολεμήσει τον φόβο για τον θάνατο. Αυτός είναι ίσως ο φόβος που προκαλεί τροχοπέδη στην ευτυχία των ανθρώπων.
«Όλες μας οι πράξεις αυτό έχουν σκοπό, να παραμερίσουν τον πόνο και την ταραχή. Όταν αυτό το καταφέρουμε, γαληνεύει η μπόρα της ψυχής, γιατί ο άνθρωπος δεν έχει πια να τρέξει και να κυνηγήσει κάτι που να συμπληρώσει την ευεξία της ψυχής και του κορμιού.»
Πώς μπορούν, όμως, να συσχετίζονται ο Επίκουρος και η ευτυχία στις μέρες μας;
Σήμερα βιώνουμε μία καθημερινότητα, όπου αναβλύζει το άγχος και η αγωνία. Μία ταραγμένη περίοδος, στην οποία φασιστικά στοιχεία και ρατσιστικά αισθήματα γίνονται κτήση διάφορων υποκειμένων.
Η φιλοσοφία έχει αποκοπεί, η επιστήμη θεωρείται απαγορευτική και η προσευχή το μόνο μέσο που προσφέρει…βασικά δε γνωρίζω τι προσφέρει, έτσι άκουσα.
Η ευτυχία θεωρείται συνώνυμο των υλικών αγαθών και των πλασματικών ιστοριών που αναδημοσιεύονται.
Ο Κήπος του Επίκουρου έχει πια μετουσιωθεί σε τσιμεντένιο βωμό χαμένης ευτυχίας. Μιας ευτυχίας που παραμένει μόνο σαν μία απλή λέξη. Και ίσως η θέση της να είναι πια μόνο στη σκέψη του αρχαίου φιλόσοφου.
Κάποια σημεία της επικούρειας φιλοσοφίας, όπως η άρνηση της ιατρικής αλλά και κάθε άλλου είδους φροντίδας, μάλλον μοιάζουν αδύνατα για να εφαρμοστούν. Παρατηρούμε, όμως, ότι εκείνη την εποχή υπήρχε μια μικρή κοινότητα ατόμων που ενδιαφερόταν για τη φιλοσοφία και την επιστήμη. Όλοι ήταν ευπρόσδεκτοι και η φιλία και η αγάπη βρίσκονταν στο επίκεντρο.
Αυτά είναι που πλέον δεν συναντάμε. Και αυτά ίσως μας λείπουν.