Σπύρος ΚοντοσώροςΠόσες φορές ακούμε και βλέπουμε καθημερινά αυτή τη λέξη; Η αλήθεια είναι ότι το μάθημα της Έκθεσης στο λύκειο δεν μας παρουσίασε την έννοια του λαϊκισμού όπως θα έπρεπε.
Στη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών στο άκουσμα της λέξης λαϊκισμός δημιουργείται μία αυτόματη αποστροφή. Έχουμε δηλαδή στο μυαλό μας ως δεδομένο ότι ο λαϊκισμός είναι εξαρχής κάτι αρνητικό.
Ωστόσο η εξίσωση λαϊκισμός = κάτι κακό δεν είναι παρά μία πτυχή της πραγματικής σημασίας του όρου και οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται.
Η πραγματικότητα είναι πως ο όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο με αρνητικό πρόσημο, όσο και με αξιολογική ουδετερότητα.
Η αρνητική/δημοσιογραφική χρήση του όρου
Η συγκεκριμένη πτυχή του λαϊκισμού αποτελεί εν πολλοίς κατασκεύασμα των ΜΜΕ και του πολιτικού συστήματος.
Ο λαϊκισμός υπό το δημοσιογραφικό/πολιτικό του πρίσμα, που κατά κόρον χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα, υποδηλώνει τη δημιουργία της ψευδαίσθησης ότι κάτι γίνεται προς το συμφέρον ενός λαού και στο όνομα αυτού, ενώ στην πραγματικότητα όχι μόνο δεν τον εξυπηρετεί αλλά τις περισσότερες φορές τον βλάπτει.
Προβάλλει ως πρωταρχικό στόχο την εκπλήρωση των αναγκών και των επιθυμιών του λαού-τον οποίο επικαλείται συνεχώς-, ενώ τελικά οι δύο παραπάνω μεταβλητές χρησιμοποιούνται υστερόβουλα από τον εκάστοτε λαϊκιστή για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας.
Η συγκεκριμένη έκφανση του λαϊκισμού έρχεται στον αντίποδα με την έννοια της λαϊκότητας, που υποδηλώνει τη θετική συμμετοχή του λαού στο πολιτικό γίγνεσθαι. Προκύπτει λοιπόν ότι ο λαϊκισμός είναι η κατ’ επίφαση λαϊκότητα.
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος λαϊκισμού είναι η επίκληση-από πολιτικούς κυρίως- της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της λαϊκής κυριαρχίας.
Οι πολιτικοί νομιμοποιούν έτσι στο δημόσιο λόγο τις οποιεσδήποτε επιλογές τους με το -απλουστευμένο, για να μην κουράσω- επιχείρημα: “ο λαός μας ψήφισε, άρα θα πάρουμε την τάδε απόφαση για το… καλό του!”.
Τακτικές του «κακού λαϊκισμού» είναι: η συνθηματολογία, η υποσχεσιολογία, η πόλωση κ.ά.
Η επιστημονική/ουδέτερη έννοια του όρου
Πριν δημοσιογράφοι και πολιτικοί αποφασίσουν να τον εντάξουν στο οπλοστάσιό τους για τις δημόσιες συζητήσεις με τους αντιπάλους τους, ο λαϊκισμός αποτελούσε αρχικά αντικείμενο της πολιτικής επιστήμης.
Στην πολιτική επιστήμη ο λαϊκισμός θα μπορούσε ταυτιστεί -έως ένα σημείο- με τη λαϊκότητα και νοείται ως μέθοδος οργάνωσης ενός κόμματος μαζών.
Ενός κόμματος δηλαδή που κινητοποιεί πολιτικά τα μέλη του και είναι διαταξικό και ανοιχτό προς διαβούλευση με όλους τους πολίτες μιας κοινωνίας.
Oι τελευταίοι μπορούν να 
συμμετέχουν αποφασιστικά στην οργάνωση και τη λειτουργία του κόμματος.
Είναι δηλαδή η κινητοποίηση της βάσης ενός κόμματος (λαός) από την ηγεσία του, ό,τι και αν σημαίνει αυτό.
Υπό αυτή την έννοια ο λαϊκισμός δεν μπορεί να φορτιστεί εξαρχής θετικά ή αρνητικά.
Αυτό συμβαίνει για τον απλούστατο λόγο ότι καταρχήν χρησιμοποιείται αμερόληπτα για την περιγραφή μιας συγκεκριμένης κατάστασης στο πεδίο της επιστήμης.
Εσείς βέβαια μπορείτε να τον χρησιμοποιείτε μην τον χρησιμοποιήσετε ποτέ (με την αρνητική του έννοια) ως τακτική στην καθημερινότητά σας για να χειραγωγήσετε τους γύρω σας!
Βούληση έχετε, διαλέξτε και πάρτε!