Δανάη ΖαχαρίουΗ νοσταλγία της δεκαετίας του 90 έχει χτυπήσει κόκκινο και η επιστροφή της αισθητικής της στο σήμερα, είναι εξόφθαλμη.
Οι μόδες φεύγουν, με τον ίδιο γοργό ρυθμό που έρχονται και τείνουν να ξαναγυρνούν πίσω, όταν η παρελθοντολαγνία, γίνεται τάση. Είναι αλήθεια ότι η δεκαετία του 90, ήταν ίσως η πιο ενδιαφέρουσα ιδεολογικά, πολιτισμικά και τεχνολογικά, αφού συνέβησαν μερικά από τα πιο σημαντικά γεγονότα, εξαιτίας των οποίων, ο κόσμος δεν θα ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος.
‘’Η δεκαετία των 90 ήταν κάτι σαν διακοπές από την ιστορία’’ είπε ο πολιτικός ανταποκριτής, Tucker Carlson.
Όσοι γεννηθήκαμε την δεκαετία του 90 και πιστεύουμε ότι την ξέρουμε και την έχουμε ζήσει, κάνουμε λάθος. Ως μικρά παιδιά, δεν κατανοούσαμε πραγματικά τι συνέβαινε τότε και μερικά από τα πράγματα με τα οποία μεγαλώσαμε, ήταν για μας δεδομένα. Η ρίζα τους, γινόταν διακριτή μόνο από τους μεγαλύτερους.
Να μαστε λοιπόν εδώ, να δούμε τα γεγονότα που συνέβησαν την δεκαετία του 9ο στον κόσμο και αυτή τη φορά, ως μεγαλύτεροι, να κρίνουμε και να εκτιμήσουμε την δεκαετία εκείνη, που έδωσε τις βάσεις για την σημερινή πραγματικότητα.
Η δεκαετία του 90 ήταν η εποχή της ευφορίας. Η καταπιεσμένη μέχρι τότε παγκόσμια κοινωνία, είχε την ανάγκη για απελευθέρωση από γενικές συμβάσεις. Έτσι, η σεξουαλική επανάσταση κάνει την εμφάνισή της.
Το σεξ γίνεται μόδα και σπάνε τα ταμπού. Οι ομοφυλόφιλοι σταματάνε να ζουν στις σκιές και οι ετερόφιλοι εκδηλώνουν χωρίς φόβο την σεξουαλικότητά τους.
Από το 1987 μέχρι 1992, τα στριπτιτζάδικα στις ΗΠΑ πολλαπλασιάζονται.
Αυτή η σχετική σεξουαλική ελευθερία όμως, επισκιάζεται και από το αρνητικό παρακλάδι της, τον σεξισμό. Τα τηλεοπτικά σόου και φυσικά το Hollywood, εκμεταλλεύεται αυτή την σεξουαλική διάθεση, βάζοντας σχεδόν με κάθε αφορμή τις γυναίκες ηθοποιούς ή celebrity, ημίγυμνες, να προκαλούν. Οι αντρικές διαθέσεις, ”ανεβαίνουν” με ένα κλικ του τηλεχειριστηρίου. Παντού, εμφανίζονται σχεδόν πανομοιότηπες κοπέλες, ως σεξουαλικά σύμβολα και οι αισθησιακές μόδες, ξεκινούν.
Το 199ο, σε ένα στριπτιτάδικο του Χιούστον, μια φτωχή ανύπαντρη μητέρα, ονόματι Βίκι Σμίθ, γνωρίζει τον άντρα, τον Τζέι Χάουαρντ Μάρσαλ, που θα αλλάξει την ζωή της. Με την γνωριμία αυτή, για την ίδια ξεκινάει μια υποσχόμενη καριέρα και για τον κόσμο, μια επιρροή, που θα καθορίσει την γυναικεία μορφή. O 86χρονος και δισεκατομμυριούχος σύντροφός της, Χάουαρντ, της αγοράζει εμφυτεύματα στήθους. Αυτό, είναι και το ξεκίνημα της μετεωρικής διασημότητας ενός συμβόλου του 90.
Γεννιέται λοιπόν η έννοια της ”bimbo”.
Η Βίκι δοκιμάζει το νέο της ”λουκ”, σε δοκιμαστικό για το playboy όπου αλλάζει το όνομά της σε Άννα Νικόλ Σμίθ. Μέσα σε 12 μήνες, η καριέρα της εκτοξεύεται και πρωταγωνιστεί σε διαφημίσεις και ταινίες του Hollywood, ενώ ανακηρύσεται play mate της χρονιάς. Μέσω της διάσημης αυτής φιγούρας, η υπερβολή της αυξητικής στήθους, γίνεται τρέντ και κρατάει για μια ολόκληρη γενιά. Μάλιστα, από το 1992 και μετά τετραπλασιάστηκαν οι αυξητικές στήθους, τα γυναικεία σύμβολα του σεξ καθώς και τα σεξουαλικά σκάνδαλα μεταξύ διασημοτήτων.
Ένα από τα διασημότερα, είναι αυτό, του Μπίλ Κλίντον με την Μόνικα Λεβίνσκι. Ο 42ος πρόεδρος της Αμερικής, ήταν ο τότε ”Ομπάμα”. Είχε αντιληφθεί τον τρόπο που έπρεπε να προσεγγίσει την τότε μεταβαλλόμενη Αμερική. Μέσω της νεανικής κουλτούρας. Που τότε, ήταν η ποπ κουλτούρα.
Για το λόγο αυτό έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ο πιο ”κουλ” πολιτικός ηγέτης.
Είχε μάλιστα, εμφανιστεί σε late night show -κάτι που για εκείνη την εποχή ήταν αδιανόητο για ένα ηγετικό πρόσωπο της πολιτικής σκηνής- με γυαλιά ηλίου, παίζοντας σαξόφωνο και μιλώντας για την φορά που δοκίμασε μαριχουάνα. Μετά την εκπομπή αυτή, η δημοτικότητά του ανέβηκε κατά 21%.
Παρά τις αμφιλεγόμενες απόψεις και τα δύο σκάνδαλα που ξέσπασαν γύρω από το όνομά του – με την Μόνικα Λεβίνσκι και την φημολογία περί αποφυγής κληρωτίδας- ο πρόεδρος των ΗΠΑ, έγινε δεκτός από τον αμερικάνικο λαό. Ως ηγέτης, έκανε προτεραιότητά του, την αντιμετώπιση του ελλείματος των 291 δισ. της Αμερικής και την αναβίωση του ”αμερικάνικου ονείρου”. Όπως κάθε ”καλός” δημοκρατικός, το κατάφερε αυτό, με την αύξηση φόρων. Παραδόξως όμως, μείωσε και τα έξοδα. Κάτι που κατέστησε την χώρα σε ακόμα μεγαλύτερη υπερδύναμη.
Παράλληλα, την ίδια εποχή, η εποχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου, με την έντονη δραστηριοποίηση μια ομάδας ”nerd” στην Σίλικον Βάλει της Καλιφόρνιας, κάνει την εμφάνισή της. Και μαζί με αυτή, ο γνωστός σε όλους μας, Μπίλ Γκέιτς.
Μέχρι και το 1991, η χρήση διαδικτύου, χρησιμοποιείται αποκλειστικά μόνο από επιχειρήσεις και από εξουσιοδοτημένες ομάδες για ερευνητικούς σκοπούς. Η ανταγωνιστική ιδιοφυία μας όμως, είχε ένα όραμα. Να κυριαρχήσει στην νέα αγορά με την δημιουργία ενός λογισμικού που θα κάνει τους υπολογιστές προσιτούς σε όλους. Ήθελε, να υπάρχει ένας υπολογιστής σε κάθε γραφείο και κάθε σπίτι. Και το έκανε, με το πρόγραμμα Windows 95. Λίγο αργότερα όμως, ένα άλλο brand, η Netscape, έρχεται στο προσκύνιο με την εξελιγμένη -για την εποχή- ιντερνετική της τεχνολογία και κάνει ντεμπούτο ρεκόρ στην χρηματιστηριακή ιστορία.
Αυτή η ”τροπή” αναγκάζει τον Μπίλ Γκέιτς να αμυνθεί. Δουλεύει σκληρά και αποφασισμένα για να αποκαταστήσει και πάλι την πρωτοκαθεδρία του στην τεχνολογική πρωτοπορία. Αυτή η ”μάχη”, ήταν ίσως η πιο ”αιμοδιψής” και καπιταλιστική μάχη που γνώρισε ποτέ η τεχνολογία. Η Microsoft, επικεντρώνεται στον σχεδιασμό του internet explorer, για να καλύψει το χαμένο έδαφος. Στα τέλη του 90 η Microsoft, έχει το 80% της αγοράς των πλοηγών και η Netscape είχε συντριβεί.
Με την συναίνεση του Κλίντον και την δική του χειρωνακτική εμπλοκή, καλωδιώθηκαν 3.000 σχολεία, προκειμένου να λαμβάνουν σήμα δικτύωσης και να συνδέονται στον παγκόσμιο ιστό.
Μέχρι το 1997 οι υπάλληλοι της Microsoft γίνονται εκατομμυριούχοι. Αλλά δεν είναι οι μόνοι που πλουτίζουν.
Μια νέα τάξη Ρώσων, πλουτίζουν εξίσου γρήγορα αλλά σαφώς με άλλο τρόπο. Μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία βρίσκεται σε αναταραχή. Πολλοί χάνουν της περιουσίες τους και φτωχαίνουν ξαφνικά είτε λόγω υπερπληθυσμού είτε λόγω του ότι τα ρούβλια παύουν να ισχύουν. Την αναταραχή ακολούθησε μια περίοδος ανομίας.
Αυτές τις δύσκολες καταστάσεις, έρχονται να εκμεταλλευτούν, ανερχόμενοι επιχειρηματίες, όπως ο Αλεξάντερ Λιμπέντεφ, ο οποίος σε μια τέτοια στιγμή, αγόρασε την εθνική τράπεζα της χώρας αλλά και πολύ άλλοι που με τον ίδιο τρόπο πλούτισαν αγοράζοντας κρατικές επιχειρήσεις.
Η εποχή λοιπόν που προκύπτει για τη χώρα, χαρακτηρίζεται και ως ρωσική ολιγαρχία. Ο ρωσικός πλούτος εκτινάχθηκε με αστραπιαία ταχύτητα και τα ”προιόντα του” είχαν αντίκτυπο σε παγκόσμια κλίμακα. Η ρώσικη ολιγαρχία μεταμόρφωσε την Σοβιετική Ένωση, όμως δεν ήταν η μόνη που ήθελε να αλλάξει τον κόσμο…
Ταξιδεύουμε πάλι πίσω στην Αμερική,όπου στο μιντιακό προσκύνιο είναι το ιδεαλιστικό συγκρότημα Nirvana και ο τραγουδιστής Κέρτ Κομπέιν.
Η μπάντα, έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως η φωνή της ”γενιάς Χ”.
Σε μια συνέντευξή του, ο καλλιτέχνης είχε δηλώσει ότι ”σκεφτόμαστε την μουσική ως ελευθερία” ενώ σε μια άλλη συνέντευξη, όταν ερωτήθηκε από μια δημοσιογράφο τι γνώμη έχει περί του σεξισμού που όπως είπαμε την εποχή εκείνη ήταν σε έξαρση εκείνος απάντησε ”ο μόνος τρόπος να μιλήσεις για αυτά τα θεματα, είναι η ωμότητα, για αυτό εγραψα και το τραγούδι ‘rape me”. Όταν η κοπέλα του Λοβ μένει έγκυος, ξεκινούν φήμες περί χρήσης ναρκωτικών κατά την διάρκεια κύησης. Τα σχόλια αυτά, ενοχλούν το ζευγάρι και το ένα αρνητικό σχόλιο φέρνει το άλλο. Η πίεση που ασκούν τα μίντια καθώς και η ανεξέλενκτη δημοτικότητα της μπάντας , ωθούν τον ροκ σταρ σε αυτοκαταστροφικές τάσεις, μέχρι και το άδοξο τέλος του.
Οκτώ μήνες μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ του ”Nevermind”, το MTV μεταδίδει της δική της ”ροκ σαπουνόπερα”. Το πρώτο κοινωνικό πείραμα και ριάλιτι σόου με το όνομα ”The real world”, ήταν η πρώτη εμπορική παραγωγή, ως απάντηση στην απορία, του τι θα γινόταν αν τοποθετούνταν μέσα σε ένα σπίτι διαφορετικοί άνθρωποι. Επτά λοιπόν άτομα, κλήθηκαν να συγκατοικήσουν σε ένα λόφτ και η ζωή τους βιντεοσκοπήθηκε. Δυο εδβομάδες μετά, με το φόβο μην δεν γίνει κάτι συνταρακτικό και πέσει η τηλεθέαση, η παραγωγή έδωσε στους συμμετέχοντες σενάριο με σαφείς οδηγίες. Εκείνοι όμως αρνήθηκαν στην ιδέα του σκηνοθετημένου παιχνιδιού και επαναστάτησαν.
Όπως ομολογεί και ένας από τους παραγωγούς του ριάλιτι ” ο φόβος μας έφυγε, όταν καταλάβαμε ότι αυτό που θέλαμε, με τον καιρό, έβγαινε φυσικά με την τριβή διαφορετικών χαρακτήρων και την πίεση και δεν χρειάστηκε κανένα σενάριο, μόνο μια κάμερα την κατάλληλη στιγμή”.
Μια από αυτές τις κατάλληλες στιγμές, ήταν ένας τσακωμός μια λευκής κοπέλας με έναν έγχρωμο άντρα. Στον τσακωμό, φάνηκαν οι αληθινές απόψεις και τέθηκε ένα επίμαχο ζήτημα για την αμερικανική εμπειρία στην δημόσια τηλεόραση, αυτό, του ρατσισμού. Έτσι, δημιουργήθηκε ένα είδος τηλεοπτικού προγράμματος που κατέλαβε τα μίντια και ξεκίνησαν δημόσιες συζητήσεις για επίμαχα θέματα.