Μαριλίτσα ΚωνσταντοπούλουΖαν-Πoλ Σαρτρ: Γάλλος φιλόσοφος, γεννημένος στο Παρίσι του 1905, πρεσβευτής του φιλοσοφικού υπαρξισμού, μαρξιστής, αιώνιος σύντροφος της Σιμόν ντε Μποβουάρ, ουμανιστής, μια εμβληματική φυσιογνωμία, μια πραγματική ιδιοφυΐα του περασμένου αιώνα…
Λίγα λόγια
Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ γεννήθηκε στο Παρίσι την 21η Ιουνίου 1905. Σε ηλικία δύο μόλις ετών έμεινε ορφανός από πατέρα. Μεγάλωσε με τη φροντίδα της μητέρας και των παππούδων του. Μόλις η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε μετακόμισε με τον πατριό του στη Λα Ροσέλ μέχρι το 1921 οπότε και επέστρεψε στο Παρίσι για να συνεχίσει την εκπαίδευσή του.
Δείχνοντας από νωρίς αγάπη για τη γαλλική διανόηση πέτυχε την εισαγωγή στην Εcole Normale Superieure, μια σχολή που αποτέλεσε των προθάλαμο των επαναστατικών του ιδεών και της αντιστασιακής του δράσης.
Το 1929 έχοντας αποτύχει την προηγούμενη χρονιά στις εξετάσεις πήρε το πτυχίο φιλοσοφίας. Η ίδια χρονιά στάθηκε αφορμή για να γνωρίσει την Σιμόν ντε Μποβουάρ με την οποία ανέπτυξε έναν ιδιόμορφο ερωτικό και πνευματικό δεσμό που συνεχίστηκε ως το τέλος της ζωής του.
Στα πρώτα του βήματα ως διδάσκων μετακινήθηκε σε διαφορετικές πόλεις ενώ σημαντικό σταθμό αποτέλεσε το έτος 1937 οπότε μετατέθηκε στο Παρίσι σημειώνοντας την πρώτη του λογοτεχνική επιτυχία με τίτλο «Ναυτία». Αυτή ήταν η απαρχή μιας τεράστιας λογοτεχνικής και φιλοσοφικής δράσης που συνεχίστηκε μέχρι το θάνατό του το 1980.
Πέρα από σπουδαίος φιλόσοφος, υπήρξε πιστός εκπρόσωπος των φιλοσοφικών κινημάτων του υπαρξισμού και της φαινομενολογίας. Για την σημαντική λογοτεχνική του δράση τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1964,το οποίο ωστόσο αρνήθηκε να παραλάβει. Αριστερών αντιλήψεων ο ίδιος και με έντονη πεποίθηση ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να παίζει ενεργό ρόλο στην κοινωνία υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής των κομμουνιστικών κυβερνήσεων της εποχής.
Το 1940 συνελήφθη από τα γερμανικά στρατεύματα και εγκλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης απ’ όπου κατάφερε να διαφύγει. Η επαναστατική του φύση, το βίωμα μιας ταραχώδους εποχής και το διανοητικό του μεγαλείο σε συνδυασμό με την πίστη του στο κοινωνικό χρέος του καλλιτέχνη στάθηκαν η αιτία να αφήσει πίσω του ένα σπουδαίο έργο μιλώντας για τη ζωή, όπως αντιλαμβανόταν ότι έπρεπε να είναι απαλλαγμένη από τον ατομισμό.
20 αποφθέγματα για τη ζωή μέσα από τα μάτια του ευφυούς Ζαν-Πολ Σαρτρ…
- “Θέλω να διατηρήσω τον κόσμο όπως είναι, όχι γιατί μου φαίνεται καλός – αντίθετα τον θεωρώ άθλιο – αλλά γιατί ζω μέσα σ’ αυτόν και δεν μπορώ να τον καταστρέψω χωρίς να καταστραφώ μαζί του.”
Ζαν-Πoλ Σαρτρ, Φιντέλ Κάστρο, Σιμόν ντε Μποβουάρ
2. “Η ζωή σταματά να έχει νόημα από τη στιγμή που χάνεις την ψευδαίσθηση ότι είσαι αιώνιος.”
3. “Ελευθερία δεν είναι αυτό που κάνεις, αλλά αυτό που κάνεις μετά από αυτό που σου κάνουν.”
4. “Ο φασισμός δεν ορίζεται από τον αριθμό των θυμάτων, αλλά από τον τρόπο που τα σκοτώνει.”
5. “Αν αισθάνεσαι μοναξιά όταν είσαι μόνος, έχεις κακή παρέα.”
6. “Μόνο αυτός που δε τραβάει κουπί έχει χρόνο να ταρακουνήσει τη βάρκα.”
7. “Μπορεί να υπάρξουν καλύτερες εποχές, αλλά αυτή εδώ είναι η δική μας.”
8. “Έχω παρατηρήσει ότι όλα μας τα προβλήματα προκύπτουν από την αποτυχία μας να χρησιμοποιήσουμε μια απλή και ξεκάθαρη γλώσσα.”
9. “Δεν πρόκειται να είμαι μετριόφρων. Ταπεινός όσο θέλετε, αλλά όχι μετριόφρων. Η μετριοφροσύνη είναι η αρετή των ξενέρωτων.”
10. “Ο άνθρωπος είναι αυτό που θέλει ο ίδιος να είναι.”
11. “Από τη στιγμή που θα ακούσεις τις λεπτομέρειες της νίκης είναι δύσκολο να την ξεχωρίσεις από την ήττα.”
12. “Μια χαμένη μάχη είναι η μάχη που νομίζεις ότι έχασες.”
13. “Όπως όλοι οι ονειροπόλοι, έκανα το λάθος να πιστέψω ότι το ξύπνημα από το όνειρο ήταν η πραγματικότητα.”
14. “Κανένα ορισμένο σημείο δεν έχει νόημα χωρίς ένα αόριστο σημείο αναφοράς.”
15. “Δεν υπάρχει άλλη πραγματικότητα από την πράξη.”
16. “Ίσως είναι αναπόφευκτο, ίσως είναι υποχρεωμένος να διαλέξει κανείς ανάμεσα στο να μην είναι απολύτως τίποτα και να υποκρίνεται αυτό που είναι.”
17. “Ο άνθρωπος δεν μπορεί να βουληθεί τίποτα, παρά μόνο αν έχει πρώτα καταλάβει ότι πρέπει να στηρίζεται μόνο στον εαυτό του.”
18. “Μόνο στις αποφάσεις μας είμαστε σημαντικοί.”
19. “Το Κακό είναι το προϊόν της ικανότητας του ανθρώπου να κάνει αφηρημένο αυτό που είναι συγκεκριμένο.”
20. “Μισώ τα θύματα που σέβονται τους δήμιους τους.”
(21 Ιουνίου 1905-15 Απριλίου 1980)