Γιώργος ΒέρδηςΤα τελευταία χρόνια μια αλλόκοτη θεωρία έχει έρθει στο προσκήνιο: Ζούμε σε μία προσομοίωση;
Τα τελευταία χρόνια μια αλλόκοτη θεωρία έχει έρθει στο προσκήνιο των φιλοσοφικών συζητήσεων: η θεωρία οτι το σύμπαν μας αποτελεί μια υπολογιστική προσομοίωση.
Με μια πρώτη ματιά η θεωρία αυτή φαίνεται σχεδόν αστεία. Μοιάζει με μια ιδέα που επινοήθηκε απο περίεργους συνωμοσιολόγους σε κάποιο υπόγειο και διαδόθηκε μέσα απο εξίσου περίεργα συνωμοσιολογικά blogs.
Παραδόξως η θεωρία αυτή έχει έρθει στο προσκήνιο μέσω αξιοθαύμαστων προσωπικοτήτων. Αν έχετε ήδη ακούσει για αυτή τη θεωρία, μάλλον υπεύθυνος είναι ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Elon Musk.
O Elon Musk έχει δηλώσει πως κατα 99% είναι σίγουρος ότι ζούμε σε μια προσομοίωση. Ένας ακόμα διανοούμενος που έχει τοποθετηθεί πάνω στο ζήτημα είναι και ο φιλόσοφος Nick Bostrom ο οποίος θεωρεί οτι το σενάριο της προσομοίωσης είναι πιθανό κατα 20%.
Τι μας λέει λοιπόν η θεωρία αυτή;
Γραφικά και Ρεαλισμός
Το επιχείρημα της θεωρίας αυτής ξεκινάει πολύ απλά. Σκεφτείτε τα video games που κυκλοφόρησαν πριν 40 χρόνια. Παιχνίδια όπως το φιδάκι, το τέτρις και το πόνγκ ήταν ανάμεσα στα πιο δημοφιλή. Τα παιχνίδια αυτά διακρίνονταν για την απλότητα τους και φυσικά για την ελάχιστη υπολογιστική δύναμη που απαιτούσαν.
Pong (1972)
Το πόνγκ, για παράδειγμα, αποτελεί ένα παιχνίδι με δυο γραμμές και μια μπάλα που αναπηδάει στην οθόνη. Πρόκειται φυσικά για ένα πρόγραμμα που απαιτεί ελάχιστες υπολογιστικές δυνατότητες.
Ας σκεφτούμε, όμως, τα σημερινά video games. Μετά απο 40 χρόνια έχουμε ήδη καταφέρει να εξελίξουμε την ποιότητα αυτών των παιχνιδιών με ασύλληπτους ρυθμούς. Ορισμένα παιχνίδια όπως το Witcher 3 προσφέρουν φωτορεαλιστικές εμπειρίες σε συνδυασμό με αχανείς κόσμους, όπου ο παίκτης μπορεί να περιηγηθεί για ώρες.
Witcher 3 (2015)
Τώρα, λοιπόν, ας κάνουμε ένα άλμα προς τα εμπρός. Φανταστείτε λοιπόν το επίπεδο του ρεαλισμού το οποίο θα επιτύχουν τα παιχνίδια μας σε 100 ή ακόμα και σε 1000 χρόνια.
Είναι σχεδόν σίγουρο ότι η ικανότητα μας να δημιουργήσουμε μια ψηφιακή πραγματικότητα που θα αναπαριστά απόλυτα πιστά το δικό μας σύμπαν δεν είναι πολύ μακριά.
Τεχνητή Νοημοσύνη
Η θεωρία της προσομοίωση αναφέρεται και στο πιο φιλόδοξο εγχείρημα των ημερών μας: Την ανάπτυξη της τεχνητής γενικής νοημοσύνης.
Ας ακολουθήσουμε και πάλι την ίδια συλλογιστική. Πριν 20 χρόνια ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης νίκησε τον Garry Kasparov, τον κορυφαίο τότε σκακιστή στον κόσμο . Πριν μερικούς μήνες, ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης νίκησε τον κορυφαίο παίκτη GO στον κόσμο.
O Garry Kasparov ενάντια στον υπολογιστή της IBM.
Πρόκειται για μια σημαντικότατη εξέλιξη καθώς το GO αποτελεί ένα παιχνίδι με εκατομμύρια πιθανές κινήσεις, το οποίο βασίζεται στην εμπειρία και το ένστικτο του εκάστοτε παίκτη. Οι περισσότεροι άνθρωποι αμφισβητούσαν για πολλά χρόνια πως ο θρίαμβος της τεχνητής νοημοσύνης στο σκάκι θα μπορούσε να επαναληφθεί στο παιχνίδι του GO.
Ας σκεφτούμε, λοιπόν, τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης σε 100 ή και σε 1000 χρόνια. Οι πιθανότητες λένε πως θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα το οποίο θα αναπαριστά πλήρως την ανθρώπινη συνείδηση και θα αντιλαμβάνεται με αντίστοιχους όρους την ύπαρξη του.
Πιθανότατα το πρόγραμμα αυτό θα ξεγελάσει τους ανθρώπους, έτσι, ώστε να πιστεύουν ότι και το ίδιο είναι ένας άνθρωπος. Η τελευταία αυτή δοκιμασία που ονομάζεται Test Turing είναι το κριτήριο με το οποίο θα γνωρίζουμε πως ένα υπολογιστικό πρόγραμμα έχει καταφέρει να φτάσει την νοημοσύνη ενός ανθρώπου.
Προσομοιώσεις
Αφού δεχτούμε τις υποθέσεις για την υπολογιστική ικανότητα και τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης που θα υπάρχουν στο μέλλον φτάνουμε στην τρίτη και πιο σημαντική υπόθεση: Τις προσομοιώσεις.
Rick & Morty (2013)
Γιατί ζούμε σε μια προσομείωση;
Ας σκεφτούμε, λοιπόν, οτι σε 1000 χρόνια η ανθρωπότητα έχει την ικανότητα να δημιουργήσει ενα πρόγραμμα που είναι πιστό αντίγραφο της πραγματικότητας και να φορτώσει μέσα σε αυτό μικρότερα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης με ιδιότητες συνείδησης.
Η θεωρία της προσομοίωσης μας λέει πως από τη στιγμή που η δυνατότητα αυτή θα υπάρχει, φυσικά και θα δημιουργηθεί μια τέτοια προσομοίωση. Το πιο πιθανό είναι πως θα θέλουμε να δούμε πώς ζούσαν οι πρόγονοι μας για να καταλάβουμε καλύτερα την ιστορία μας.
Ποιός άλλωστε δεν θα ενδιαφερόταν να μπει σε ένα μουσείο και να παρακολουθήσει ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα προσομοίωσης της Αρχαίας Ελλάδας ή της Εποχής των Σπηλαίων. Φυσικά κατι τέτοιο θα είχε μεγάλη απήχηση και για ερευνητικούς λόγους άλλα και για λόγους ψυχαγωγίας.
Εδώ όμως το επιχείρημα γίνεται αλλόκοτο.
Προηγμένοι Πολιτισμοί
Αφού λοιπόν θα έχουμε την δυνατότητα και θα θέλουμε να τρέξουμε μια τέτοια προσομοίωση, ποιος μας λέει ότι δεν είμαστε εμείς οι ίδιοι παράγωγα μιας τέτοια προσομοίωσης ενός πιο προηγμένου πολιτισμού. Ποιες οι πιθανότητες να είμαστε εμείς οι δημιουργοί και όχι τα δημιουργήματα;
The Matrix (1999)
Το επιχείρημα εδώ ενδυναμώνεται και μέσω του ότι δεν έχουμε έρθει αντιμέτωποι με κάποια εξωγήινη μορφή ζωής. Το μέγεθος του σύμπαντος δεν μπορεί να γίνει καν αντιληπτό από τον ανθρώπινο εγκέφαλο και όμως δεν φαίνεται μέχρι στιγμής να υπάρχει κάποιος ακόμα προηγμένος πολιτισμός εκεί έξω.
Τι είναι λοιπόν πιθανότερο: Να είναι η ανθρωπότητα ο πρώτος και μοναδικός πολιτισμός μέσα στα 28 δις έτη φωτός του σύμπαντος ή να προϋπήρχαν διάφοροι προηγμένοι πολιτισμοί που μπορούσαν και ήθελαν να τρέξουν προμοσομοιώσεις, μια από τις οποίες είναι και το σύμπαν μας;
Φυσικά, το δεύτερο σενάριο φαίνεται να είναι πολύ πιο πιθανό. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο Nick Bostrom έχει δηλώσει πως οι πιθανότητες υπέρ του σεναρίου αυτού φτάνουν το 20%.
Η θεωρία της προσομοίωσης ενισχύεται περαιτέρω και με άλλες παραμέτρους. Ένα παράδειγμα είναι η μαθηματική διάταξη του σύμπαντος. Υποστηρικτές της θεωρίας προβάλλουν το γεγονός ότι το σύμπαν μας φαίνεται να μεταφράζεται με μερικές εξισώσεις γεγονός που θυμίζει ένα προιόν προγραμματισμού.
Δες γιατί ο Elon Musk πιστεύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη μας απειλεί!
Συμπέρασμα
Η θεωρία της προσομοίωσης αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα σκέψης. Διάφορα αντι-επιχειρήματα έχουν προσπαθήσει να την αποδομήσουν όμως θα επιλέξουμε να μην αποκαλύψουμε κάποιο απο αυτά και να δώσουμε στους αναγνώστες μας την ευκαιρία να εμπλακούν στο θεωρητικό αυτό πείραμα.
Μέχρι λοιπόν να διαβάσουμε τις αποδομήσεις σας στα σχόλια, ας ελπίσουμε απλώς οτι κάποιος δεν θα τραβήξει την πρίζα.
“Hey Jerry, don’t worry about it. So what if the most meaningful day of your life was a simulation operating at minimum capacity?”