Γιάννης Ρίτσος

γράφει η Μαριάννα Παπαδάκου

«Σπούδασα ιστορία του παρελθόντος και του μέλλοντος στην σύγχρονη σχολή του αγώνα», έγραφε ο Γιάννης Ρίτσος, του οποίου ο αγωνιστικός λόγος ήταν εναρμονισμένος με τη ζωή του. Η ποίηση του ήταν πάντα στενότατα συναρτημένη με τα ιδεολογικά, κοινωνικά και ιστορικά δρώμενα εκείνης της εποχής. Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά την Πρωτομαγιά του 1909. Xαιρόταν που γεννήθηκε την ημέρα της παγκόσμιας εργατιάς και αξιώθηκε να υμνήσει τους αγώνες και να θρηνήσει τους θυσιασμένους ήρωές της. Ο Ρίτσος ήθελε να τον δένει η ποίησή του σφιχτά και παντοτινά με τον πόνο του άλλου. ‘’Ο ποιητής έχει συνείδηση της κοινωνικής, της ανθρώπινης αποστολής του, που του αναθέτει η ποίηση και που αυτός αναθέτει στην ποίησή του.’’ ‘’Όποιος δεν ακούει το μεγάλο τραγούδι των λαών δεν είναι άνθρωπος, πώς μπορεί τάχα να είναι ποιητής;’’ υποστήριζε ο Ρίτσος, ο οποίος ‘’πέρασε’’ παρεμποδιζόμενος, αλλά πέρασε, εκεί κυρίως που απευθυνόταν, στην ψυχή του λαού.

Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές, με διεθνή φήμη και ακτινοβολία. Η Σονάτα του Σεληνόφωτος, ο Επιτάφιος, η Ρωμιοσύνη είναι κάποια από τα μεγαλύτερα ποιήματα του ποιητή, έχει κάνει πολλές μεταφράσεις ξένων ποιητών, ενώ πολλά ποιήματά του, έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. Μεταξύ άλλων τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο ποίησης για την «Σονάτα του Σεληνόφωτος, με το μεγάλο γαλλικό βραβείο ποίησης «Αλφρέ ντε Βινί», με το βραβείο «Λένιν» στην Μόσχα, ενώ προτάθηκε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας και το 1986 του απονεμήθηκε το βραβείο «Ποιητής διεθνούς ειρήνης» του ΟΗΕ. Ο Γιάννης Ρίτσος έφυγε από την ζωή στις 11 Νοεμβρίου 1990, αφήνοντας πίσω του 50 ανέκδοτες ποιητικές συλλογές.

Η ποίηση του Γιάννη Ρίτσου επηρεάστηκε τόσο από τα βιώματά του, όσο και από τις κοινωνικές αναταραχές της χώρας. Ο Ρίτσος μέσα στα ποιήματά του έχει βιώματα που αντλήθηκαν από τον Εμφύλιο Πόλεμο, τις εξορίες που υπέστη και από κάθε κοινωνικό, μικρό ή μεγάλο, έναυσμα που το δόθηκε. Εντάσσοντας εμπειρίες από το κομμουνιστικό κίνημα στο οποίο εντάχθηκε στην εξαιρετικά δύσκολη δεκαετία του ’30, έχοντας περάσει απ’ τα σανατόρια, έχοντας σπουδάσει τις μαρξιστικές ιδέες και έχοντας συμπορευτεί με τους επαναστατημένους της εποχής. Η αγωνιστική, ανθρώπινη και δημιουργική φυσιογνωμία του Γιάννη Ρίτσου έκανε το έργο του να συνδεθεί με το εργατικό και λαϊκό κίνημα της χώρας μας σε όλες σχεδόν τις ιστορικές περιόδους και η ριζοσπαστική διαμαρτυρία του, τον καταξίωσε σε παντοτινό ποιητή της επαναστατικής εξύψωσης του ανθρώπου. 

Η τέχνη του Γιάννη Ρίτσου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα τέχνης που εμπνέεται από τα υψηλότερα ιδανικά. Κι αυτό ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά που τον έκανε μεγάλο και για τα οποία αγαπήθηκε από το λαό μας, όσο λίγοι, καθώς έγραψε υψηλή στρατευμένη ποίηση σε όλη του τη ζωή, όντας συνεπής, ειλικρινής, αποτυπώνοντας στο έργο του ως ποιητής τις ιδέες που υπηρετεί με τη στάση ζωής του ως άνθρωπος. Ο Γιάννης Ρίτσος. Εξεγειρόταν σε όλη του τη ζωή κατά της αδικίας, με το γόνιμο τρόπο του ανυπότακτου. Ήταν εναντίον της εξουσίας, όσο κι αν του στοίχισε αυτό. Πιστός στην κομμουνιστική ιδεολογία του και ασυμβίβαστος, αρνούνταν ό,τι καταστρέφει και υποβαθμίζει τη ζωή και υπηρετούσε ό,τι την έκανε να αξίζει.

«Ολα τα μοιραστήκαμε, σύντροφοι,

το ψωμί, το νερό, το τσιγάρο, τον καημό, την ελπίδα,

τώρα μπορούμε να ζήσουμε ή να πεθάνουμε

απλά κι όμορφα-

σαν ν’ ανοίγουμε μια πόρτα το πρωί

και να λέμε καλημέρα στον ήλιο και στον κόσμο».

                                ……………

«Εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε

αδελφέ μου, από τον κόσμο

εμείς τραγουδάμε

για να σμίξουμε με τον κόσμο».

                           ……………………….

«Από την πληγή μου κοίταξα

του κόσμου την πληγή

Ξένη απ’ τον άνθρωπο η χαρά

Ξένοι απ’ το δίκιο οι νόμοι».

                              ……………………

«Η ποίηση πρέπει να ’ναι

ένας οδηγός μάχης κι ευτυχίας

ένα όπλο στα χέρια του λαϊκού αγωνιστή

μία σημαία στα χέρια της ελευθερίας…»

Σελίδες: 1 2