Δημήτρης ΚούλαληςΤι σχέση μπορεί να έχουν οι Αμαζόνες, οι γυναίκες πολεμίστριες της αρχαιότητας, με τα σύγχρονα κινήματα για την ισότηττα των φύλων;
Τα πρωινά του Σαββάτου στο δημοτικό αποτελούν, λίγο πολύ για όλους μας, τις πιο ζωηρές αναμνήσεις χαλάρωσης. Θυμάμαι πως λάτρευα τα κλασικά, Τομ και Τζέρυ, Looney tunes, Mickey & Mini, αλλά και τα νεότερα, Pokemon, Scooby doo, Thundercats κ.ο.κ. Όταν όμως η ώρα πήγαινε μία τα πράγματα άλλαζαν. Τον ευαίσθητο κόσμο των cartoon, υποδεχόταν η βαρβαρότητα και η βιαιότητα της αταβίστικης αντίληψης των Αμερικανών.
Η σειρά Xena: The Warrior Princess, ελληνιστί Ζήνα: Η Πριγκίπισσα του Πολέμου, αποτέλεσε το πρότυπο γυναίκας των παιδικών μου χρόνων, ενώ παράλληλα ξύπνησε τα πρώτα σεξουαλικά μου ένστικτα. Η ηθοποιός Λούσλυ Λόουλ μαζί με το “δεξί της χέρι”, την Ρενέ Ο’ Κόνορ ήταν η κορύφωση της σαββατιάτικης μου νιρβάνας . Όταν μάλιστα μετά από χρόνια, η Ζήνα ή ακριβέστερα οι Αμαζόνες, θα αποτελούσαν τμήμα της πτυχιακής μου εργασίας, μια επιθυμία, ενδελεχούς έρευνας γύρω από το θέμα θα με κατέκλυζε.
Τι ήταν λοιπόν οι Aμαζόνες; Τι είναι αυτό που προκαλεί αυτήν, την διαγενεακή μεταβίβαση θαυμασμού τους; Ό,τι γνωρίζουμε για εκείνες, το οφείλουμε εν πολλοίς στον Ηρόδοτο. Γυναίκες πολεμίστριες, στην περιοχή της Σκυθίας – σημερινή Μογγολία-, άριστες τοξοβόλοι και δυνατές μαχήτριες. Εν ολίγοις, όταν αναφερόμαστε σ’ αυτές, δεν μπορούμε να τις προσεγγίσουμε ιστορικά, με την κλασική εικόνα της γυναίκας στην αρχαιότητα, άοκνες, συμπαραστάτες των συζύγων, μάνες και τίποτα άλλο.
Μιλάμε για γυναίκες, για τις οποίες φημολογείται, πως έκοβαν τον ένα μαστό τους προκειμένου να σταθεροποιούν καλύτερα το τόξο τους. Εκτός τούτων, οι αμαζόνες αποτέλεσαν πρότυπο θελκτικότητας και “άγριας’’ ομορφιάς”. Από τον Ηρακλή και τον Θησέα, μέχρι τον Αχιλλέα και τον Μ. Αλέξανδρο, όλοι τους ανεξαιρέτως “πιάστηκαν στον ιστό τους”.
Θα αναρωτιέται κανείς, ποια η σχέση ανάμεσα στην εξειδανίκευση της παιδικής μου ηρωίδας του πονήματος της πτυχιακής μου, με την πραγματικότητα; Θαρρώ πως συνδέονται μέσα σε ένα παράλληλο και αν θέλετε -και- παράλογο πλαίσιο. Η “βάρβαρη” διεκδίκηση της ελευθερίας τους, συνδέεται με κάποιο τρόπο, με την ακτιβιστική δράση των γυναικών που συναντάμε σε μια ευρεία γκάμα φεμινιστικών κινημάτων.
Από τον πολιτικό και ριζοσπαστικό φεμινισμό, μέχρι την λεσβιακή έκφραση του κινήματος, οι σύγχρονες γυναίκες, σαν άλλες Αμαζόνες αγωνίστηκαν για το αυτονόητο δικαίωμα της ισότητας.
Το πέρασμα του χρόνου, φέρνει τον φεμινιστικό αγώνα στην σκληρή πραγματικότητα του 2015. Πολλοί ισχυρίζονται, πως δεν άλλαξαν και πολλά από τότε που οι γυναίκες «απέκτησαν δικαιώματα». Θεωρώ πως η σωστότερη διατύπωση του συγκεκριμένου προβληματισμού είναι: δεν επεκτείναμε αυτά που με κόπο κερδήθηκαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την στασιμότητα των διεκδικήσεων, τον εφησυχασμό και τελικά την δυσχέρεια της κοινωνικής θέσης της γυναίκας.
Θα πρωτοτυπήσω και δεν θα καταπιαστώ με το προσφιλές και χιλιοπαιγμένο, προπαγανδιστικότερα του Γκαίμπελς, θέμα της θέσης της γυναίκας στο Ισλάμ. Αποτελεί μια συζήτηση με πολλές παραμέτρους, η οποία δεν μπορεί να συμπεριληφθεί μέσα σε ελάχιστες σειρές. Αναφέρομαι λοιπόν, στις γυναίκες της Δύσης. Την γυναίκα στην αγορά εργασίας, την μητέρα, την σύζυγο, την συνδικαλίστρια.
Σε πολλές χώρες, συμπεριλαβανομένης και της Ελλάδας, οι γυναίκες –και τα παιδιά- αποτελούν τους πιο άνισα μεταχειριζόμενους της κοινωνίας μας. Βάρβαρα ωράρια εργασίας, όταν και αν προτιμηθεί γυναίκα αντί ανδρός στην εποχή της διελκυνστίδος και της αναξιοκρατίας, μισθολογικό χάσμα, σεξιστικά στερεότυπα, ρατσιστικές νοοτροπίες και συμπεριφορές είναι μερικά μόνο από τα δεκάδες προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη γυναίκα.
Όταν μάλιστα τυγχάνει να είναι και μητέρα, τα πράγματα είναι ακόμα πιο ροκ. Ιδιαίτερα σε χώρες όπου η έλλειψη κρατικής πρόνοιας για τις μητέρες είναι πασίδηλη και εμφανής, καθιστώντας σχεδόν ασύμφορη την προσπάθεια συνδυασμού των πολλαπλών ρόλων τους. Εν γένει, οι γυναίκες αποτελούν το πιο φθηνό και το πιο εκμεταλλεύσιμο “κομμάτι” της εργατικής τάξης, ακόμα και σε περιοχές, στις οποίες ο μισθός, ακόμα, έχει μια κάποια διαφορά από το φιλοδώρημα.
Στα δικά μας τα λημέρια, τα πράγματα είναι ανησυχητικά. Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, μία στις τέσσερεις γυναίκες, κακοποιείται παντοιοτρόπως, σε καθημερινή βάση. Το εμπόριο λευκής σαρκός ανθεί, ιδίως των ανήλικων κοριτσιών, ενώ την ίδια ώρα το ποσοστό γυναικών ανέργων ανέρχεται στο 43%. Το απαύγασμα όλων των παραπάνω; Εκμετάλλευση, περιθωριοποίηση, παρεμπόδιση κάθε είδους ανέλιξης και ανεξάρτητου βιοπορισμού των.
Αν μη τι άλλο, η ισότητα στην εποχή μας, αποτελεί μια καρικατούρα που προσβάλλει την ίδια την έννοια (της ισότητας), καθώς η δοβλέτια τάξη βαφτίζει το ψάρι -κρέας και την σκλαβοποίηση σε ίση μεταχείριση. Θα ήταν ωφέλιμο για όλους τους αρσενικούς της επικράτειας, να ανατρέξουμε στις ιστορικές πηγές και να παραδειγματιστούμε από τις μητριαρχικές κοινωνίες της αρχαιότητος, βλ. Μίνωες.
Φευ, δεν ισχυρίζομαι πως η επάνοδος της μητριαρχίας ή της βαρβαρότητος των Αμαζόνων θα άνοιγε τον “δρόμο προς τη Ρώμη” της ισότητας, απλώς αποτελούν μια διαφορετική αντιμετώπιση –πιο δίκαιη, ή λιγότερο άδικη- των « γυναικών που αγαπούμε».
Θα επανέλθουμε.