σχολείο Πολλοί  θα μπορούσαν να υποστηρίξουν  πως  σήμερα έχουμε βαλτώσει στην αδράνεια και την αμάθεια,  τα ενδιαφέροντα μας βρίσκονται σε λήθαργο και καθώς ”το τσάμπα πέθανε”, δωρεάν παιδεία δεν υπάρχει και κανείς  δεν είναι διατεθημένος να πληρώσει για να μάθει. Κάθε μορφή πραγματικής καλλιέργειας  του πνεύματος έχει χαθεί, κυρίαρχα πρότυπα δεν είναι παρά αυτά του καταναλωτισμού, της διασκέδασης και της αποχαύνωσης,  ενώ η οικονομική κρίση μας έχει τρομοκρατήσει μέχρι το κόκκαλο, καθώς το μόνο που βλέπουμε είναι να μας στερεί σε μεγάλο βαθμό δυνατότητες και ευκαιρίες. Ωστόσο, υπάρχουν νέοι άνθρωποι που μας διαψεύδουν και κάνοντας τη διαφορά μας δίνουν μια νότα αισιοδοξίας, προτείνοντάς μας διεξόδους σε όλα τα παραπάνω αδιέξοδα.. Όλα αυτά, φυσικά, αν έχουμε λίγη καλή θέληση και  αν ψάξουμε και εμείς λίγο πιο προσεκτικά στους δρόμους της πόλης μας, όπου μπορούμε απρόσμενα να ανακαλύψουμε μικρές οάσεις γνώσης.

    Ένα μικρό κοινωνικό θαύμα,  λοιπόν, μπορεί κανείς να ανακαλύψει και στη  Θεσσαλονίκη, σ’ έναν ιστορικό δρόμο της και συγκεκριμένα στο τέλος της Βασιλέως Γεωργίου, στη γωνία με την οδό Μπιζανίου, στο ύψος του ξενοδοχείου Μακεδονία-Παλλάς. Σε ένα παλιό νεοκλασικό κτίριο (το οποίο, έχει καταληφθεί από τον Ιούνιο του 2010),  λειτουργεί ένα διαφορετικό  ”Σχολείο”, όπως το αποκαλούν οι ”μαθητές” του, στόχος του οποίου είναι η οργάνωση και η λειτουργία  του ως  ελεύθερος κοινωνικός χώρος, με κατεύθυνση την ελεύθερη μάθηση και τον πειραματισμό πάνω στα κλασικά και καθιερωμένα  πρότυπα εκπαίδευσης αλλά και την επαναδιαπραγμάτευση της ίδιας της  γνώσης.

Το κτίριο όπου στεγάζεται ο ”ελεύθερος κοινωνικός χώρος Σχολείο για τη μάθηση της ελευθερίας” χτίστηκε το 1897. Έπειτα από διάφορες χρήσεις πέρασε μέσω ανταλλαγής στην ιδιοκτησία της εκκλησίας  που το εκμεταλλευόταν  νοικιάζοντας το στο κράτος και για αρκετά χρόνια λειτουργούσε ως σχολείο. Η εκκλησία επικαλέστηκε εν τέλει το πρόσχημα της μη στασιμότητας του κτιρίου, προκειμένου αυτό να χαρακτηριστεί ως ακατάλληλο για σχολείο και να εκμισθωθεί ως  κέντρο διασκέδασης σε ιδιώτη.  Χαρακτηριστικό είναι ότι σε απόσταση μηνών ο ίδιος φορέας γνωμάτευσε τη μία φορά ότι το κτίριο είναι κατάλληλο και την άλλη ότι είναι ακατάλληλο. Έτσι ο χώρος έμεινε κλειστός και εγκαταλελειμμένος επί 6 χρόνια, παρά το πάγιο αίτημα των κατοίκων για σχολική στέγη στην περιοχή. Από τις 5/6/10 το κτίριο καταλήφθηκε και λειτουργεί ως ελεύθερος κοινωνικός χώρος.

Το ”σχολείο” αυτό, λοιπόν, δεν είναι παρά ένας χώρος στα πλαίσια του οποίου παραδίδονται ποικίλα μαθήματα από τους ίδιους τους νέους που συμμετέχουν σε αυτό το εχγείρημα μέσω ομάδων αυτοδιαμόρφωσης, όπου ο γνώστης ενός αντικειμένου προσφέρει εθελοντικά τις γνώσεις του και στα υπόλοιπα μέλη του σχολείου, στοχεύοντας στην υπέρβαση των ρόλων δασκάλου μαθητή και την ανατροπή της λογικής της αυθεντίας. Έτσι, μπορεί κανείς να βρει εκεί από μαθήματα ξένων γλωσσών (π.χ. αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, σουηδικά, ιαπωνικά), μαθήματα χορού (african χοροί, swing, charleston, salsa, tango  κ.α.), πολεμικές τέχνες (πυγμαχία, Tae Kwon Do), μαθήματα κρουστών, ενώ παραδίδονται εθελοντικά και μαθήματα ελληνικών για αλλόγλωσσους. Λειτουργούν παράλληλα ομάδες καλλιτεχνικές, όπως θεατρική, κινηματογραφική, ομάδα φωτογραφίας, καλλιτεχνικό εργαστήρι με προβολές ταινιών και τακτικά διοργανώνονται διάφορα events. σχολείο

Ο “ελεύθερος κοινωνικός χώρος, σχολείο για τη μάθηση της ελευθερίας” είναι ένα ανοιχτό εγχείρημα όπου ο καθένας μπορεί να συμμετάσχει είτε ως άτομο είτε ως συλλογικότητα, σεβόμενος τα πολιτικά χαρακτηριστικά του. Όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από τη διαχειριστική συνέλευση, που πραγματοποιείται μια φορά την εβδομάδα, βασισμένες στις αμεσοδημοκρατικές-αντιιεραρχικές σχέσεις όπου ο καθένας συμμετέχει ως άτομο, μέσα από τη διαδικασία συνδιαμόρφωσης. Προώθειται, έτσι, μια κουλτούρα συνεργασίας, αλληλεγγύης και αυτοκαθορισμού στη βάση της άμεσης δράσης και της άμεσης συμμετοχής, μακριά από ιδεολογικές αγκυλώσεις δόγματα και αυτοαναφορικά πρότυπα.

Μια άλλη ονομασία που χρησιμοποιείται είναι ”κατάληψη”, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει σε κάποιον τη σκέψη ή το φόβο ενός χώρου που μπορεί να τελεί υπό την πρόσκαιρη κυριαρχία αναρχικών και «επικίνδυνων» προσωπικοτήτων, μια σκέψη που καταρρέει αμέσως μπαίνοντας κανείς από την ορθάνοιχτη πόρτα του «Σχολείου». Η εντύπωση που δημιουργεί σε όποιον εισέρχεται, η καλαισθησία του χώρου, οι καλοδιατηρημένοι τοίχοι, τα ξύλινα πατώματα και το πρόγραμμα του Σχολείου αναρτημένο σ’ ένα τεράστιο πίνακα ανακοινώσεων, μαζί με άλλες ανακοινώσεις, δεν είναι παρά αυτή ενός σχολείου  οργανωμένου, ζωντανού και σε πλήρη λειτουργία.

Στα αριστερά αμέσως μετά τον προθάλαμο υπάρχει ο πάγκος του καφέ-μπαρ, όπου ”οι μαθητές” του σχολείου κάνουν το ”διάλειμμα τους”, πίνοντας την μπύρα τους, ενώ την εξυπηρέτηση τους αναλαμβάνουν οι  ”συμμαθητές” τους.  Στο βάθος του ισογείου υπάρχει  μια κουζίνα,  με εβδομαδιαίο μενού και πληθωρικά σπιτικά πιάτα που προσφέρονται  στην ευνοϊκότατη για ”άδειες τσέπες” τιμή των 2 ευρώ μόλις.  Παράλληλα, στο χώρο λειτουργεί βιβλιοπωλείο και στούντιο μουσικής, ενώ στην αυλή παζάρι προϊόντων οικολογικής γεωργίας και  συνεργατικό παντοπωλείο. Άλλες αίθουσες σε όλο το κτίριο φιλοξενούν τα διάφορα μαθήματα και ομάδες. Όλα τα καθήκοντα αναλαμβάνονται από τους ίδιους τους ”μαθητές” προς εξυπηρέτηση των ”συμμαθητών” τους, καταργώντας τις καθιερωμένες εργασιακές σχέσεις.

Ένα αλλιώτικο σχολείο, λοιπόν, απώτερος σκοπός του οποίου είναι τέτοιες διαδικασίες να οδηγήσουν στην παραγωγή γνώσης από και για την κοινωνία και μέσα από την έμπρακτη αμφισβήτηση του υπάρχοντος και την σύγκρουση με το κυρίαρχο μοντέλο εκπαίδευσης, να επέλθει ατομική και συλλογική χειραφέτηση. Διότι η γνώση αποτελεί απαραίτητο όπλο στη διαδικασία απελευθέρωσης του ατόμου, μέσα από αυτή γεννάται η κριτική σκέψη και το άτομο πραγματώνεται ως ον αμφισβήτησης και συνείδησης.

 

 

Σχόλια