Βελισαρία ΝτόκαΣτην Ασία, και ειδικά στην Άπω Ανατολή, έχουν γεννηθεί οι περισσότερες πολεμικές τέχνες που γνωρίζει ο μοντέρνος κόσμος. Κεντρίζοντας το ενδιαφέρον και το δέος εκατομμυρίων, οι πολεμικές τέχνες έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης, μίμησης, αφούγκρασης και θέαματος. Πολλοί άντρες και γυναίκες βοήθησαν να εξελιχθεί και να εκδημοκρατικοποιηθεί αυτό το ιδιαίτερο είδος τέχνης μέσω της μεγάλης οθόνης, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Bruce Lee. Και λοιπόν αυτός ο άνθρωπος είναι ο συνδετικός κρίκος για να γνωρίσετε έναν μεγάλο πολεμιστή και δάσκαλο, έναν sifu, που αδιαμφισβήτητα άλλαξε τον κόσμο: τον Ip Man.
Ο Ip Man, ήταν ο δάσκαλος του Bruce Lee και ακολούθως, η μεγαλύτερη του επιρροή όχι μόνο στην μαθητεία του αλλά και στην ζωή του γενικότερα. Βέβαια, η σημαντικότητα του Ip Man δεν έγκειται στο γεγονός ότι ένας από τους μαθητές του είναι γνωστος σε όλον τον κόσμο. Ο ίδιος ο Ip Man, γεννημένος στην Foshan (πόλη με μεγάλη παράδοση σε πολεμιστές υψηλού επιπέδου) της επαρχίας Guangdong στη Νότια Κίνα, έγινε μαθητής, από μόλις 7 ετών, του φημισμένου sifu Chan Wah-Shun και του γιού του, στην νοτιοκινέζικη τέχνη κουνγκ-φου Wing Chun, ή αλλιώς Vin Tsung. Γόνος πλούσιας οικογένειας και αποδέκτης όλων των προνομίων του πλούτου των γονιών του, θα ζήσει την σκληρή κατοχή της χώρας του από τον Ιαπωνικό στρατό και έναν αδυσώπητο εμφύλιο πόλεμο. Ο Ip Man σε όλη την πορεία της ζωής του θα διατηρήσει την φλόγα της τέχνης του ζωντανή παρά τις κακουχίες και οι μαθητές του θα εξαπλώσουν το Win Chung (και συνεπώς την κινέζικη κουλτούρα) σε ολόκληρο τον κόσμο, καθιστώντας το σήμερα την πιο δημοφιλή μορφή πολεμικής τέχνης του κινέζικου νότου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η κληρονομιά του Ip Man στον κόσμο τον έχει ανυψώσει στα μάτια των Κινέζων σαν εθνικό ήρωα της Κίνας, με τους κατοίκους του Νότου να του τρέφουν ιδιαίτερη αδυναμία.Λογικό είναι λοιπόν και η κινεζική βιομηχανία θεάματος να τον έχει τιμήσει ανάλογα.
Χαρακτηριστικά, μέσα σε 6 χρόνια έχουν γίνει 5 ταινίες αφιερωμένες στην ζωή του.
Πρώτη ταινία, παραγωγής Χονγκ Κόνγκ, είναι η ταινία Ip Man (2008) του σκηνοθέτη Wilson Yip, με πρωταγωνιστή τον Donnie Yen ο οποίος, εγκυκλοπαιδιακά, συμπρωταγωνιστούσε στην ταινία Wing Chung (1994) δίπλα στην Michelle Yeoh που υποδυόταν την θρυλική φιγούρα της Yim Wing-Chun, η οποία χρεώνεται με την έμπνευση της ομώνυμης πολεμικής τέχνης. Στην ταινία Ip Man χορογράφος των πολεμικών σκηνών είναι ένας από τους σημαντικότερους ηθοποιούς του Κινεζικού κινηματογράφου, ο Sammo Hung και προσφέρει σκηνές που κυριολεκτικά σου κόβουν την ανάσα – ειδικά αν είσαι συνηθισμένος στις πολεμικές σκηνές τύπου Hollywood. Η ταινία παρακολουθεί τον καλοστεκούμενο οικογενειάρχη και πετυχημένο δάσκαλο Ip Man να χάνει την περιουσία και ευημερία του εξαιτίας της Ιαπωνικής εισβολής. Η στάση του αρχικά είναι υπάκουη και φιλειρηνική καθώς δεν θέλει να προξενήσει την βία των κατοχικών δυνάμεων και να υποφέρει η οικογένεια του. Όμως, μαρτυρώντας την κτηνότητα του κατακτητή, ορθώνεται στο ύψος των περιστάσεων και υπερασπίζεται τους συμπατριώτες του με σθένος και αξιοπρέπεια.
Η ταινία έχει σκοπό έχει να ανυψώσει το εθνικό φρόνημα των Κινέζων οπότε η αντιμετώπιση των σεναριογράφων προς τις ξένες δυνάμεις δεν είναι και η πιο διπλωματική. Επίσης, έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό πως εισαγάγει τον ξένο, μη-Κινέζο, θεατή στον ανταγωνισμό που επικρατεί στην Κίνα για το ποιές μορφές κουνγκ-φου είναι ανώτερες: εκεινές του βορρά ή του νότου. Πάντως, οι ερμηνείες των ηθοποιών και η ποιότητα της παραγωγής είχαν ως αποτέλεσμα να είναι η ταινία υποψήφια για 12 βραβεία στα Hong Kong Film Awards και να βραβευτεί τελικά με τα βραβεία Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Χορογραφίας.
Οι διθυραμβικές κριτικές και ο ενθουσιασμός που έδειξε το κοινό οδήγησαν στο sequel Ip Man 2 (2010) με τον Donnie Yen να επιστρέφει στον ρόλο του ως Ip Man και τον Sammo Hung πέρα από χορογράφο να εμφανίζεται μπροστά στις κάμερες ως ανταγωνιστής του Ip Man και δάσκαλο της πολεμικής τέχνης Hung Gar. Στο sequel βλέπουμε τον Ip Man να έχει εγκατασταθεί στο Χονγκ Κονγκ και να προσπαθεί να ξεφύγει από την φτώχεια ιδρύοντας την σχολή του, αλλά στην αυτή προσπάθεια του έρχεται σε σύγκρουση με τις υπόλοιπες σχολές πολεμικών τεχνών του Χονγκ Κονγκ που θέλουν να εξαλείψουν τον ανταγωνισμό. Επιπρόσθετα βλέπουμε την καταπιεστική κυριαρχία των Άγγλων και την αλαζονεία των Δυτικών προς τον Κινέζικο λαό (καθώς η ταινία είναι “εσωτερικής κατανάλωσης”) – στάση των σεναριογράφων που κουτσά στραβά σώζεται με τον Ip Man στο τέλος της ταινίας να προωθεί την γαλήνη και την ειρηνική συνύπαρξη όλων των εθνοτήτων στο Χονγκ Κονγκ, αποφέυγοντας εθνικιστικές εκφράσεις. Στη ταινία κάνει εμφάνιση το νέο αστέρι του Κινέζικου σινεμά, ο Huang Xiaoming σε έναν ρόλο βασισμένο στον Wong Shun Leung, μαθητή του Ip Man και μέντορα του Bruce Lee που και αυτός κάνει μια σύντομη εμφάνιση στην ταινία υποδυωμενος από ένα παιδί σωσία του. Η ταινία, συνδιάζοντας δράμα, δράση και κωμωδία ευνοήθηκε από τους κριτικούς και έφτασε στην πρώτη θέση των box office κερδίζοντας 15 εκατομμύρια US$ παγκοσμίως.
Την ίδια χρονιά στις αίθουσες βγαίνει άλλη μία ταινία βασισμένη στην ζωή του Ip Man, η ταινία The Legend Is Born: Ip Man με σκηνοθέτη τον Herman Yau. Όπως μαρτυρά και ο τίτλος, η ταινία επικεντρώνεται στα πρώτα χρόνια του Ip Man, όταν ακόμα είναι μαθητής και ανακαλύπτει τον κόσμο και συγκεκριμένα, έναν άνθρωπο που θα τον βοηθήσει όσο κανένας άλλος, τον Leung Bik (ο οποίος υποδύεται από τον πραγματικό γιό του Ip Man, Ip Chun), τον γιό του δασκάλου του Chan Wah-Shun, του δασκάλου του Ιp Μan δηλαδή . Γυρισμένη ως βιογραφική, η ταινία χωρίς να αγνοεί το Wing chun και την φιλοσοφία του, ασxολείται περισσότερο με την πολιτική διάσταση της εποχής, τις ανθρώπινες σχέσεις του Ip Man, τις ρομαντικές περιπέτεις και ίντριγκες της ζωής του, την σχέση του με τον αδερφό του – ρόλος που υποδύεται ο Louis Fan, ο οποίος έπαιζε και στις δύο παραπάνω ταινίες (Ip Man, Ip Man 2) με διαφορετικό ρόλο. Σημειωτέον ότι πέρα από τον Louis Fan, στην ταινία παίζει και ο Sammo Hung στον ρόλο του Chan Wah-Shun.
Συνεχίζοντας τις ταινίες με επίκεντρο τον μεγάλο sifu, το 2013 βγαίνει στις αίθουσες η αριστουργηματική ταινία The Grandmasters με σκηνοθέτη εναν από τους καλυτερους της Κίνας, τον Wong Kar-Wai και πρωταγωνιστές τον Tony Leung (In The mood For Love, Hero, The Silent War) στον ρόλο του Ip Man και την Zhang Ziyi (Croutching Tiger Hidden Dragon, Hero, House Of Flying Daggers) στο ρόλο της Gong Er, της κόρης ενός μεγάλου δάσκαλου του baguazhang kung fu. Στη ταινία βλέπουμε την ζωή του Ip Man και την συνύπαρξη του με τους ανταγωνιστές του, τόσο των νότιων πολεμικών τεχνών όσο και των βόρειων, στο τέλος μιας εποχής πατροπαράδοτων ηθών και στον ερχομό μιας άλλης – δυτικής-, και παρόλο που η ταινία έχει εξαιρετικές σκηνές δράσης, περισσότερο επικεντρώνεται στην φιλοσοφία των πολεμικών τεχνών και κατ’ επέκταση της ζωής, παρά στο θεαμά τους.
Η ταινία αν και βγαίνει ακολουθώντας άλλες τρεις με την ίδια θεματολογία, στην πραγματικότητα δεν ακολούθησε το ρεύμα αλλά το άρχισε. Η παραγωγή της ταινίας είχε ανακοινωθεί από το 2008, το ίδιο έτος που βγήκε η ταινία Ip Man, αλλά τα 6 χρόνια αναμονής πραγματικά άξιζαν καθώς η ταινία άνοιξε το 63ο Berlin International Film Festival και κέρδισε 24 βραβεία από 38 υποψηφιότητες σε Hong Kong Film Awards, Academy Awards, Golden Horse Awards κ.α. Έχοντας 3 εκδοχές, μία κινέζικη διάρκειας 130 λεπτών, μία 123 λεπτών – αυτή που προβλήθηκε στo Berlin International Film Festival- και μία 108 λεπτών για το αμερικάνικο κοινό, συνοδευόμενη από βοηθητικό κείμενο, το The Grandmasters σίγουρο είναι ότι μόλις σε μία δεκαετία θα θεωρείται ταινία κλασσικού στάτους όχι μόνο για το είδος της αλλά και όλες τις ταινίες ασιατικής παραγωγής.
Το 2013 άλλη μία ταινία με τον Ip Man, το sequel της ταινίας The Legend Is Born:Ip Man, με τίτλο Ip Man:The Final Fight βγαίνει και χάνεται κάτω από την σκιά της ταινίας The Grandmasters. Βέβαια, άνοιξε το 37ο Hong Kong International Film Awards και αναγνωρίστηκε από τα φεστιβάλ κινηματογράφου του εξωτερικού. Στην ταινία, με τον Herman Yau να επιστρέφει στην καρέκλα του σκηνοθέτη, και τον Anthony Wong να ενσαρκώνει τον Ip Man, μεταφερόμαστε σε ένα ρετρό Χονγκ Κονγκ που εμπνέει την νοσταλγία του ’50. Περισσότερο από τις περιπέτειες του sifu και την φιλοσοφία του, γνωρίζουμε την πίστη και αφοσίωση που είχαν οι μαθητές του για αυτον. Με λίγες, αλλά ικανοποιητικές, σκηνές δράσεις και βαθυστόχαστα λόγια είναι φανερό ότι ο σκηνοθέτης δεν θέλει να κάνει μια ακόμη ταινία που κάνει το Ip Man ήρωα, απεναντίας θέλει να τον δείξει για τον άνθρωπο που ήταν. Με τις αδυναμίες του, την εξυπνάδα του, την υπομονή του και τα ελαττώματα του. Στην ταινία εμφανίζεται, όπως και στην πρώτη, ο γιός του Ip Man, Ip Chun ενώ το σενάριο έχει γραφτεί από τον Checkley Sin, μαθητή του Ip Chun και παραγωγό της ταινίας.
Για το μέλλον, έχει επιβεβαιωθεί ότι η τρίτη ταινία της κινηματογραφικής σειράς Ip Man, του Wilson Yip με τον Donnie Yen, θα ξεκινήσει γυρίσματα τον Μάρτιο του 2015, και αν κρίνουμε από τις 2 προηγούμενες, το αποτέλεσμα θα είναι εκλπηκτικό.