Αφιέρωμα στον Αλμπέρτ Καμύ

«Δεν μπορείς να αποκτήσεις εμπειρία κάνοντας πειράματα. Δεν μπορείς να δημιουργήσεις εμπειρία, πρέπει να την υποστείς»

Γεννήθηκε στην Αλγερία στις 7 Νοεμβρίου 1913.

Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας. Iδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του έργα Καλιγούλας και Οι δίκαιοι και τέλος στα φιλοσοφικά του δοκίμια Ο Μύθος του Σίσυφου και Ο επαναστατημένος άνθρωπος. Τιμήθηκε το 1957 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Ο Αλμπέρ κάνει τις σπουδές του έχοντας την υποστήριξη των καθηγητών του (μεταξύ των οποίων βρίσκουμε και τον Ζαν Γκρενιέ, που θα παρουσιάσει στο μαθητή του το έργο του Νίτσε).

Ξεκινάει να γράφει πολύ νέος και τα πρώτα του κείμενα φιλοξενούνται στο περιοδικό Sud το 1932. Μετά από το απολυτήριο λυκείου, παίρνει πτυχίο ανωτάτων σπουδών στη φιλολογία, της φιλοσοφικής σχολής, αλλά η φυματίωση τον εμποδίζει να περάσει τον διαγωνισμό πιστοποίησης που θα του επέτρεπε να ασχοληθεί με την εκπαίδευση.

To 1935, ιδρύει το Θέατρο της Εργασίας (le Théâtre du Travail) στο Αλγέρι που αργότερα μετονομάζει σε Θέατρο της Ομάδας. Στο μεσοδιάστημα, εγκαταλείπει το κομμουνιστικό κόμμα δύο χρόνια μετά την εγγραφή του σε αυτό. Εργάζεται στην εφημερίδα Front populaire (Το λαϊκό μέτωπο), του Πασκάλ Πιά.

Η έρευνα που κάνει Μιζέρια της Καμπυλίας θα συναντήσει αντιδράσεις και έτσι το 1940, η κυβέρνηση της Αλγερίας θα απαγορεύσει την εφημερίδα και θα φροντίσει να μη ξαναβρεί δουλειά ο Καμύ.

Εγκαθίσταται στο Παρίσι και εργάζεται ως γραμματέας σύνταξης στην εφημερίδα Paris-Soir. Εκείνη την περίοδο θα δημοσιεύσει τον Ξένο και το δοκίμιο Ο μύθος του Σίσυφου και θα αναπτύξει τις φιλοσοφικές του θέσεις. Σύμφωνα με την δική του άποψη περί ταξινόμησης του έργου του, αυτά τα έργα υπάγονται στον «κύκλο του παραλόγου» – ο οποίος θα συμπληρωθεί αργότερα με τα θεατρικά έργα Η παρεξήγηση και Καλιγούλας.

Το 1943 προσλαμβάνεται ως αναγνώστης από τον εκδοτικό οίκο Gallimard και αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εφημερίδας Combat. Συνεχίζει το λογοτεχνικό έργο με της παραγωγή του «κύκλου της εξέγερσης», που περιλαμβάνει ένα από τα γνωστότερα μυθιστορήματά του, την Πανούκλα, αλλά και άλλα έργα,Οι δίκαιοι (1949) και Ο επαναστατημένος άνθρωπος.

Το 1952 έρχεται σε ρήξη με τον Ζάν Πώλ Σαρτρ με την δημοσίευση στο περιοδικό Μοντέρνοι καιροί (Les Temps modernes) του άρθρου από τον Ανρί Ζανσόν που προσάπτει στην εξέγερση του Καμύ ότι είναι «εκ προθέσεως στατική». Το 1956 εκδίδει την Πτώση και το 1957 τιμάται με το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας.

Ο Καμύ ήταν ο πρώτος ο οποίος χαρακτήρισε τον 20^ο αιώνα, αιώνα του άγχους και του στρες και τον 21^ο αιώνα, αιώνα της κατάθλιψης και της μελαγχολίας.

Συχνά έλεγε πως δεν υπάρχει τίποτα πιο σκανδαλώδες από τον θάνατο ενός παιδιού και τίποτα πιο παράλογο από τον θάνατο σε τροχαίο ατύχημα.

Στις 4 Ιανουαρίου 1966 σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα όπου οδηγός ήταν στενός συνεργάτης του εκδότη του Γκιλμάρ, ο Αλμπέρτ Καμύ σκοτώθηκε ακαριαία.

Ο Φιλέλληνας Αλμπερτ Καμυ:

Η γαλλική εφημερίδα «L’ Express» δημοσίευσε στις 6 Δεκεμβρίου του 1955, άρθρο του  με τίτλο: «L’enfant grec» («Το ελληνόπουλο»). Στο άρθρο αυτό ο Αλμπέρ Καμύ φανερώνει τον φιλελληνισμό του. Εκλιπαρεί την διεθνή κοινή γνώμη να πιέσει, ώστε να δοθεί χάρη στον καταδικασμένο από τους Άγγλους σε θάνατο Μιχάλη Καραολή, (αγωνιστή της ΕΟΚΑ) και τάσσετε υπέρ του αγώνα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ιδιαίτερη βαρύτητα στο άρθρο δίνει το διεθνές κύρος του συγγραφέα αλλά και το γεγονός ότι ένας ακόμα διακεκριμένος λογοτέχνης «αριστερών» πεποιθήσεων τάσσεται υπέρ του αγώνα της ΕΟΚΑ.

(Το γνήσιο χειρόγραφο με το συγκεκριμένο άρθρο του συγγραφέα βρίσκεται στην κατοχή του Μουσείου Αγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959, στη Λευκωσία.)

Ακολουθεί μια βασική παρουσίαση του κεντρικού άξονα των 4 πιο γνωστών έργων του Καμυ:

Ο επαναστατημένος άνθρωπος 

Σ αυτό το βιβλίο ο Αλμπέρ Καμύ  εξετάζει τα μεγάλα στάδια του επαναστατικού πνεύματος, από τη Γαλλική ως τη Ρωσική Επανάσταση, από το Σαντ μέχρι τους σουρεαλιστές, περνώντας μέσ από τους αναρχικούς, τους μηδενιστές, το Μαρξ και το Νίτσε. “Επαναστατώ, άρα υπάρχουμε»” επιβεβαιώνει ο Αλμπέρ Καμύ. Η εξέγερση είναι ο μόνος τρόπος για να ξεπεράσουμε το παράλογο.

Αλλά το αληθινό θέμα του “Επαναστατημένου ανθρώπου” είναι τα ερωτήματα που θέτει το διεισδυτικό πνεύμα του Καμύ: Πώς ο άνθρωπος, στο όνομα της εξέγερσης, συμβιβάστηκε με το έγκλημα; Πώς η εξέγερση κατέληξε στα αυταρχικά κράτη του 20ου αιώνα που αντιγράφουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης; Πώς η ανθρώπινη περηφάνια αλλαξοδρόμησε; 

Ο “Επαναστατημένος άνθρωπος” είχε ευθύς εξαρχής τεράστιο αντίκτυπο, προκάλεσε όμως και πολλές αντιδράσεις από διάφορες πλευρές: κομουνιστές, σουρεαλιστές, υπαρξιστές, χριστιανούς… Οι σύγχρονοι του Καμύ δεν ήταν αρκετά ώριμοι για να παραδεχτούν αλήθειες που επιβλήθηκαν τα κατοπινά χρόνια, καθιστώντας τον “Επαναστατημένο άνθρωπο” έργο επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε.

«Ένα από τα σπουδαιότερα μανιφέστα ανθρωπισμού» (The Times)

Ο μύθος του Σίσυφου 

Ο ξένος 

Η Πανούκλα

Eκτός από τον “Ξένο” σε ταινία γυρίστηκαν και “Οι Δίκαιοι”

Οι δίκαιοι του Αλμπέρ Καμύ: μια πραγματεία περί της ηθικής της επανάστασης (ΜΕΡΟΣ 1o)

Τέλος, παραθέτουμε ένα απόσπασμα από ένα ντοκιμαντέρ για τον Καμυ και τον Σαρτρ: