Frapress“Η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα που μπορεί να επικοινωνήσει πράγματα που οι λέξεις συχνά αδυνατούν να εκφράσουν”
Με μεγάλη χαρά συναντούμε τη συνθέτρια Ρωξάνη Xατζηδημητρίου λίγο πριν από το ταξίδι της στον Καναδά, όπου και κέρδισε μία πρόσκληση για τη συμμετοχή της στο Lunenburg Academy of Music Performance (“Lamp”), όπου θα παρουσιάσει μια καινούρια σύνθεσή της για τρία μπάσα κλαρινέτα και κρουστά.
Μπορείς να μας πεις δύο λόγια για την Τέχνη της Σύνθεσης?
Η τέχνη της σύνθεσης είναι μια δημιουργική και πολυεπίπεδη διαδικασία. Μπορώ να παρομοιάσω ένα συνθετικό έργο με έναν παλλόμενο ζωντανό οργανισμό, στον οποίο μπορούμε να δούμε την κατάτμηση, τη συμμετρία, τον επιμερισμό, τη σπειροειδή κίνηση, την ενότητα μέσα στην πολύπλοκη ποικιλομορφία. Είναι σημαντικό ένα έργο να έχει απλότητα, συνοχή, οικονομία και σύνδεση υλικού, ώστε να δίνει τη σωστή ποσότητα πληροφοριών, να έχει ρίσκο, αντιθέσεις, εκπλήξεις, να αφυπνίζει και να ενεργοποιεί, να διεγείρει τις προσδοκίες, να έχει μέσα του στοιχεία αφήγησης και να δίνει την αίσθηση ότι η κάθε στιγμή οδηγεί αναπόφευκτα στην επόμενη με μια φυσική ροή.
Κατά τη δημιουργική διαδικασία, o συνθέτης καλλιεργεί μια ομάδα κανόνων για να δώσει ένα πλαίσιο στο ξεδίπλωμα της φαντασίας του και να βουτήξει σε μια εσωτερική αναζήτηση, όπου εξερευνά, δοκιμάζει, αναθεωρεί, αντιδρά, παίζει. Καλείται να κάνει επιλογές, να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα, να κινείται παραγωγικά και επαγωγικά, να γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο θα χειριστεί το μουσικό υλικό της ηχητικής παλέτας που του δίνεται (ρυθμός, μελωδία, αρμονία, υφή, φόρμα, ηχόχρωμα κλπ.) και να ξέρει πώς να το καταγράψει, ώστε να μπορέσει, μέσω των μουσικών που θα δώσουν ζωή στο έργο του, να επικοινωνήσει το συναίσθημα και την ιδέα που θέλει, στον ακροατή. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν βαθιά μουσική γνώση θεωρίας, αρμονίας, αντίστιξης, ενορχήστρωσης, οργανογνωσίας μεταξύ άλλων αλλά και δημιουργική σκέψη και φαντασία. Ίσως τα δύο τελευταία είναι και τα πιο σημαντικά.
Η ενασχόληση με την τέχνη της σύνθεσης προϋποθέτει πολλές ώρες μελέτης, ανάλυσης, γραψίματος. Είναι μια αρκετά δύσκολη και μοναχική διαδρομή. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και μια διαδρομή μαγική, δυναμική και όμορφη που σου δημιουργεί συναισθήματα πληρότητας. Μέσα από το έργο του ο συνθέτης μαθαίνει και εξελίσσεται διαρκώς, μπορεί να ανακαλύψει πολλές πτυχές του εαυτού του που δεν γνώριζε, να βρει απαντήσεις σε προσωπικές του αναζητήσεις, να δώσει ήχο στα συναισθήματα, στις σκέψεις και στις εικόνες που έχει μέσα του, να τις μοιραστεί και να ενωθεί με τους ανθρώπους, δημιουργώντας τους δικούς του κόσμους, κάτι που του προσφέρει ένα αίσθημα ελευθερίας.
Ποια η θέση του Μουσικού στην κοινωνία του σήμερα, και τι θα ήθελες να της πεις με την Μουσική σου?
Η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα που μπορεί να επικοινωνήσει πράγματα που οι λέξεις συχνά αδυνατούν να εκφράσουν. Η δύναμή της να αφυπνίσει να θεραπεύσει, να συγκινήσει και να επικοινωνήσει ιδέες και συναισθήματα είναι τεράστια.
Ιδιαίτερα στην εποχή που διανύουμε, η οποία είναι γεμάτη με πληροφορίες, θόρυβο και συνεχόμενους περισπασμούς, η μουσική μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να έρθει σε επαφή με την εσωτερική του φωνή, με το κέντρο του, να ταξιδέψει με την φαντασία του μέσα από τους ήχους, να ηρεμήσει, να ξεχαστεί. Η μουσική μπορεί να εκφράσει και να εμπνεύσει τους ανθρώπους ώστε να αισθάνονται και να συμπεριφέρονται με πιο «ανθρώπινους» τρόπους, αποτελώντας ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα για την επίτευξη μιας μακροπρόθεσμης κοινωνικής αλλαγής.
Χρέος του μουσικού, λοιπόν, στη σημερινή κοινωνία είναι να αναδείξει την δύναμη και την ικανότητα αυτή της μουσικής. Για να το κάνει αυτό, θα πρέπει να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του και τα οράματά του. Τότε η μουσική που θα δημιουργεί θα είναι ζωντανή και αληθινή, θα μπορεί να επικοινωνήσει, να συγκινήσει και να συντονιστεί με την καρδιά. Κατά τη γνώμη μου, η ποιότητα πηγάζει και αναγνωρίζεται από την αντήχηση με την εσωτερική αλήθεια του καθενός.
Όσον αφορά την μουσική μου, κάθε έργο μου αγγίζει ένα διαφορετικό θέμα, αντανακλώντας κάποιο γεγονός τόσο από τη ζωή μου όσο και από την κοινωνία. Συνήθως τα έργα μου εμπνέονται από μια άλλη τέχνη, όπως την ποίηση, το σύγχρονο χορό, τις εικαστικές τέχνες, την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, τη φύση κ.λπ. Η εκάστοτε εξωμουσική ιδέα που κρύβεται πίσω από κάθε έργο μου είναι εξαιρετικά σημαντική για εμένα, καθώς από αυτήν συνήθως ξεκινά η εσωτερική ώθηση για δημιουργία που με τη σειρά της πυροδοτεί τη δημιουργική διαδικασία. Μέσα από κάθε έργο μου θέλω να αφηγηθώ μια ιστορία και να δημιουργήσω εικόνες, δίνοντας την ελευθερία στον ακροατή να τις σκηνοθετήσει ο ίδιος με τον τρόπο που θέλει.Επιπλέον, η συνθετική δημιουργία για εμένα είναι και μια διαδικασία ενδοσκόπησης, μέσα από την οποία εκφράζω ένα κομμάτι του εαυτού μου μετατρέποντας σε έννοιες άγνωστα κομμάτια της ψυχής μου και δουλεύοντας με εσωτερικές δυνάμεις που κρύβονται στο ασυνείδητο.
Το συνθετικό στυλ μου συνδυάζει επιρροές από τον μινιμαλισμό, την κλασική, τη σύγχρονη, την τζαζ και την ελληνική παραδοσιακή μουσική. Ο αυτοσχεδιασμός στο πιάνο είναι βασικό μέρος της δημιουργικής διαδικασίας και συνήθως αποτελεί το αρχικό στάδιο πριν από την καταγραφή του υλικού που θα χρησιμοποιήσω.
Αυτό που κυρίως με ενδιαφέρει μέσα από τη μουσική μου είναι η ένωση με τους ανθρώπους. Να μπορώ να συνδεθώ , να επικοινωνήσω και να συγκινήσω ένα ευρύ κοινό. Θεωρώ ότι η εποχή μας έχει περισσότερη ανάγκη από ποτέ να στραφεί στα αυθόρμητα και πηγαία γεννήματα της φαντασίας μας και όχι στους εντυπωσιασμούς. Προσωπικά, προσπαθώ να μην απομακρύνομαι από το κέντρο μου με την πίεση ότι πρέπει να είμαι προσιτή, πρωτότυπη ή εμπορική, γιατί έτσι νιώθω ότι χτυπάω βάναυσα την τέχνη, εκποιώντας τις αρχές της και αδυνατώντας να αναδείξω την πραγματική της δύναμη.
Η τέχνη όπως και η φύση, η οποία επαναλαμβάνει μια στιγμή της και μας μαγεύει, χωρίς να την απασχολεί αν πρωτοπορεί ή αν είναι εμπορική, θα έπρεπε να στοχεύει στην ειλικρίνεια της. Πρωτοτυπία δεν σημαίνει να διαφέρεις από το παρελθόν ή το παρόν αλλά να είσαι η ίδια η πηγή, να ενεργείς από το κέντρο σου. Αν κάνεις κάτι αυθόρμητα, από την καρδιά σου είναι πρωτότυπο. Για αυτό τον λόγο, προσπαθώ να δημιουργώ το δικό μου υλικό με τον δικό μου τρόπο και να πηγάζει από την ίδια μου την ύπαρξη. Να δημιουργώ έναν γνήσιο χώρο, στον οποίο θα προσκαλώ ανθρώπους. Όσο πιο πολύ είσαι ο εαυτός σου, τόσο πιο οικουμενικό γίνεται το μήνυμά σου.
Μερικά σχετικά με τα όσα έχεις ήδη κάνει?
Όσον αφορά τις σπουδές μου, είμαι διπλωματούχος πιάνου (Εθνικό Ωδείο Αθηνών), απόφοιτη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (τμήμα μουσικολογίας) και του Ιονίου Πανεπιστημίου (μεταπτυχιακό στη σύνθεση για κινηματογράφο και παραστατικές τέχνες), ενώ έχω ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές μου σπουδές μου στη σύνθεση στο Royal Holloway University του Λονδίνου.
Τα τελευταία χρόνια διδάσκω θεωρητικά και πιάνο και δουλεύω πάνω σε διάφορα project σύνθεσης που αφορούν κυρίως ορχηστρικά έργα, μουσική κινηματογράφου, καθώς και δική μου δισκογραφία.
Η μουσική μου έχει εκτελεστεί από τη την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, η οποία ηχογράφησε το έργο μου με τίτλο “Zero Star Cognac” υπό τη διεύθυνση της μαέστρου Ζωής Ζενιώδη, από τη Bournemouth Symphony Orchestra στην Αγγλία, από την Δημοτική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, από τους CHROMA Ensemble και έχει παρουσιαστεί στο Festival Mixtur, στο Contemporary Music Lab Cyprus, στο Μουσικό Χωριό, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στο Athens Marathon Film Festival μεταξύ άλλων.
Ορισμένα από τα πρόσφατα projects μου περιλαμβάνουν τη συνεργασία μου με την Cosmote History Tv (2021) για το ντοκιμαντέρ «Τα Όπλα του Αγώνα», με την ορχήστρα Εl Systema Greece στα πλαίσια του «Lullaby Project 2022», με τον σκηνοθέτη Γιάννη Φασόη (2023) στην θεατρική παράσταση «Kονιάκ Μηδέν Αστέρων», με τον πιανίστα και συνθέτη Τheodore (2023) και με τον τενόρο John Ellis (2023).
Το 2021 κυκλοφόρησα το πρώτο μου άλμπουμ με τον τίτλο «Χρονογραφίες» (2021), με το οποίο θέλω να αναδείξω μέσα από τις συνθέσεις μου τη συνέργεια μουσικής, σύγχρονου χορού και ποίησης.
…με όσα προγραμματίζεις να κάνεις?
Στις 23 Ιουνίου 2023 θα πραγματοποιηθεί στο θέατρο Κολωνού η πρεμιέρα μιας καινούριας μου σύνθεσης για την παιδική ορχήστρα «El Systema Greece» με τίτλο «Crossing the River Vjosa», κατόπιν παραγγελίας από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στα πλαίσια του El Systema Greece – Blending Melodies, 2023.
Στις 24 Ιουνίου 2023 θα γίνει η πρεμιέρα του έργου μου «Impulse» για τρία μπάσα κλαρινέτα και κρουστά, στα πλαίσια της Lamp Academy στο Lunenburg του Καναδά.
Επιπλέον, το έργο μου “Εphemera” (μινιατούρα για solo piano) θα παρουσιαστεί μεταξύ άλλων έργων, στις 23 Νοεμβρίου του 2023 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στα πλαίσια του εορτασμού των 70 χρόνων από την ίδρυση του Συλλόγου Φίλων της Μουσικής.
Αυτή την περίοδο συνθέτω ένα ορχηστρικό έργο εμπνευσμένο από τα φιλοσοφικά κείμενα του Νίκου Καζαντζάκη και ταυτόχρονα συνθέτω τα κομμάτια από τον δεύτερο μου δίσκο, ενορχηστρωμένα για πιάνο, electronics, έγχορδα και κλαρινέτο.
Websites:
https://roxanichatzidimitriou.
https://open.spotify.com/album