Θάνος ΕζίρογλουΜια προσέγγιση του γυναικείου ζητήματος από τον Νίκο Λαμπό στην ταινία Η Δουλειά της
Πόσο δύσκολο φαντάζει στην εποχή της κρίσης η αδυναμία μιας οικογένειας να πληρώσει τους λογαριασμούς της; Πόσο δύσκολο φαντάζει σε έναν άνδρα με οικογένεια να μη δύναται λόγω ανεργίας να ανταπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις; Πόσο δύσκολο φαντάζει για μια γυναίκα, ανειδίκευτη να αναζητήσει εργασία για να ορθοποδήσει οικονομικά η οικογένειά της;
Ερωτήματα τα οποία φωτίζει η ταινία του Νίκου Λαμπό Η Δουλειά της που προβάλλεται από την πλατφόρμα του Cinobo. Με πρωταγωνίστρια τη Μαρίσσα Τριανταφύλλου η ταινία συμμετείχε στο Φεστιβάλ του Τορόντο και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (βραβείο α΄γυναικείου ρόλου).
Η Παναγιώτα, ανειδίκευτη μητέρα δυο παιδιών αναγκάζεται στα 40 της χρόνια να εργαστεί ως καθαρίστρια σε ένα εμπορικό κέντρο. Στο πρόσωπο της πρωταγωνίστριας απεικονίζονται όλες εκείνες οι γυναίκες που δεν μπόρεσαν να σπουδάσουν, να εργαστούν και εξαρτώνται από τους άνδρες τους.
Ο Λαμπό ασχολείται με δύο μείζονα θέματα του γυναικείου θέματος: την αμισθί εργασία των γυναικών μέσα στο σπίτι και την εξάρτησή τους από τον άνδρα
Η Παναγιώτα και πριν και μετά την εύρεση εργασίας μαγειρεύει, διαβάζει τα παιδιά της, κάνει τις δουλειές του σπιτιού χωρίς να αμείβεται. Αυτή η μη αναγνωρισμένη εργασία των γυναικών στο σπίτι έχει προκαλέσει αρκετές σκέψεις από μελετητές των σπουδών φύλου και κυρίως του γυναικείου ζητήματος.
Η αδυναμία της οικονομικής ενίσχυσης των γυναικών αυτών αποτελεί ένα είδος «μη σκέψης»,* καθώς κανείς δεν ενδιαφέρεται να τις ανταμείψει οικονομικά δεδομένου πως δεν θεωρείται εργασία.
Μία ακόμη συνθήκη γύρω από την οποία αρθρώνεται η εικόνα της Παναγιώτας είναι η ησυχία με την οποία αντιμετωπίζει τα πάντα
Πολλές φορές λιγομίλητη, η Παναγιώτα δείχνει τη δύναμή της μέσα από τη δράση της, τη χειραφέτησή της δηλαδή, και όχι τα λόγια της. Πίσω από την επιλογή του σκηνοθέτη να μην αντιδρά η πρωταγωνίστρια σε πολλά και να είναι χαμηλών τόνων βλέπω προσωπικά μια κριτική στην εικόνα που δημιούργησε το αντρικό φύλο για τις γυναίκες.
Η επιβολή της σιωπής των γυναικών είναι μια σκιά που μάς κληροδότησε ο κλασικός- αρχαίος πολιτισμός θεωρώντας τες ως φλύαρες ή αδύναμες να επιχειρηματολογήσουν. Μία παράμετρος που εντοπίζουμε για παράδειγμα στις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου και τον μύθο της τιμωρημένης από τον Δία Ηχούς.**
Το τέλος, δίχως να θελήσω να κάνω spoiler, ανοιχτό σε νέους ορίζοντες και σε πολλαπλές ερμηνείες. Ορίζοντες και ερμηνείες για τον επαναπροσδιορισμό των γυναικών στο κράτος, την εξουσία, τον δημόσιο λόγο, τη θέση τους στην οικογένεια.
Η Δουλειά της του Νίκου Λαμπό είναι μια ανθρωπιστική προσέγγιση και ήσυχη μα στοχευμένη και δυνατή κριτική σε μια κοινωνία της οποίας η σκέψη συχνά απουσιάζει γύρω από τις γυναίκες.
* Caroline Criado Perez, Αόρατες γυναίκες. Προκαταλήψεις και διακρίσεις σε έναν κόσμο για άντρες, Μετάφραση: Κατερίνα Γουλέτη, Βασιλική Μήσιου, Αθήνα: Μεταίχμιο, 2019.
** Mary Beard, Γυναίκες και εξουσία. Ένα Μανιφέστο, Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, Αθήνα: Μεταίχμιο, 2018.