Μαρία ΜακράκηΘα αναρρωτηθεί κανείς «πώς γίνεται να ισχύει η φράση Βουδαπέστη – Αθήνα σημειώσατε Χ;» Μπορεί να μιλάμε για δύο πόλεις με εντελώς διαφορετική αρχιτεκτονική, ιστορία και κουλτούρα, όμως κατά βάθος η πραγματική, καθημερινή ζωή της Βουδαπέστης ίσως να μην απέχει και πολύ από εκείνη της Αθήνας.
Αυτό το άρθρο δεν έχει καθόλου να κάνει με κάποιον αγώνα μεταξύ Ελλάδας και Ουγγαρίας που κρίθηκε ισοπαλία. Εκ πρώτης όψεως, μιλάμε για δύο τελείως διαφορετικές πόλεις που όμως κοιτώντας τες εις βάθος ανακαλύπτεις ότι το 2019 ίσως και να συγκλίνουν έντονα σε αρκετά σημεία.
Η Βουδαπέστη, πρωτεύουσα της Ουγγαρίας, αναμφίβολα θα κερδίσει την καρδιά κάθε επισκέπτη. Η αύρα της, η γεωμετρία και η μελαγχολική της διάθεση χαρίζουν σε κάθε ταξιδιώτη μοναδικές διακοπές. Στη Βουδαπέστη αισθάνεσαι πως οι ντόπιοι έχουν μεριμνήσει για όλα. Άψογες συγκοινωνίες, πλατιοί και πεντακάθαροι δρόμοι, πληθώρα τιμών στην εστίαση και τα καταλύματα, café, bars και pubs κάθε λογής. Μία πόλη για όλα τα budget αλλά και για κάθε επιθυμία.
Μέχρι στιγμής η Αθήνα χάνει από τη Βουδαπέστη σε συγκοινωνίες και καθαριότητα. Κοιτώντας όμως λίγο βαθύτερα, πέρα από εκεί που το απλό τουριστικό μάτι φτάνει, θα παρατηρήσει κανείς πως το κάθε σου βήμα καταγράφεται. Κάμερες βρίσκονται σχεδόν σε κάθε γωνία, ξεπερνώντας το όριο της πρόληψης της εγκληματικότητας, της παραβατικότητας και της ρύθμισης της κυκλοφορίας. Και αν ρωτήσεις κάποιον ντόπιο, το «κουβάρι» αυτό ξεδιπλώνεται εύκολα μπροστά σου.
Η επίσκεψη μου στη Βουδαπέστη, το Νοέμβρη του 2019, μου χάρισε μια υπέροχη συνομιλία με ένα ζευγάρι, τον Janos και την Ilona, σε ένα καφέ κοντά στο Κοινοβούλιο. Ο Janos και η Ilona επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι, εδώ και 10 χρόνια, την Ελλάδα και συγκινούνται κάθε φορά που αναφέρονται «στην δεύτερη πατρίδα τους». Η συζήτησή μας κύλησε σε διάφορα θέματα και έτσι έφτασε η στιγμή να τους ρωτήσω για την έντονη παρουσία κλειστών κυκλωμάτων παρακολούθησης που παρατήρησα στις διαδρομές που είχα ακολουθήσει τις προηγούμενες ημέρες. Κοιτάχτηκαν μεταξύ τους, χωρίς να αντιλαμβάνομαι το γιατί, και μου είπαν σχεδόν χορωδιακά «Βίκτορ Όρμπαν». Ο Βίκτορ Όρμπαν είναι ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας που εκτελεί χρέη πρωθυπουργού από τις 29 Μαΐου του 2010. Είναι ο αρχηγός του συντηρητικού κόμματος Φιντές και ο συντηρητισμός αυτός αποδεικνύεται έμπρακτα. Ο Janos και η Ilona μου εξήγησαν πως οι κάμερες παρακολούθησης τοποθετήθηκαν από την ημέρα της εκλογής του και έπειτα. Τους αφηγήθηκα ότι την προηγούμενη μέρα, στις 6 Νοεμβρίου, ημέρα που επισκέφθηκε ο Ερντογάν τη Βουδαπέστη, έπεσα πάνω σε μια διαδήλωση φοιτητών κατά της επίσκεψης αυτής και πίσω από την πορεία ακολουθούσε αστυνομική δύναμη και ένα αστυνομικό βαν που έφερε εμφανέστατα στην οροφή του μία κάμερα που κατέγραφε το πλήθος. Σε αυτό μου απάντησαν πως «στην Ουγγαρία κουμάντο κάνει η αστυνομία».
Άραγε πόσο κοντά σε αυτή τη φράση βρίσκεται η Ελλάδα;
Η μία κουβέντα έφερε την άλλη και η συζήτηση έφτασε στην ποιότητα ζωής στη Βουδαπέστη. Εκεί φαίνεται πως τα πράγματα είναι πιο δύσκολα από εδώ. Τα περισσότερα καταστήματα στο κέντρο της Βουδαπέστης λειτουργούν επτά μέρες την εβδομάδα όπως και τα σούπερ μάρκετ. Οι υπάλληλοι συνήθως δουλεύουν έξι μέρες την εβδομάδα και ο μισθός τους ανέρχεται γύρω στα 194.000 φιορίνι, δηλαδή περίπου 580 ευρώ, ενώ το ενοίκιο για ένα μικρό σπίτι στο κέντρο της Βουδαπέστης υπολογίζεται περίπου στα 360 ευρώ, γεγονός που καθιστά αυτομάτως αδύνατο το να ζει κανείς μόνος του. «Δουλεύουμε για να πληρώνουμε το κράτος. Δεν έχουμε αυτοκίνητο γιατί δε συμφέρει. Φαντάσου ότι τα τέλη κυκλοφορίας είναι στο 27%, ενώ η coca cola θεωρείται προϊόν πολυτελείας γιατί έρχεται από το εξωτερικό. Οι νέοι φεύγουν από την Ουγγαρία. Κανείς δε νοιάζεται και κανείς δεν φροντίζει για το μέλλον τους», μου είπαν χαρακτηριστικά.
Μετά από αυτή τη συζήτηση η Βουδαπέστη εξακολουθεί να παραμένει μια πανέμορφη πόλη, φιλική για όλες τις ηλικίες, με σεβασμό στους πεζούς, τους ποδηλάτες, τα παιδιά, τα άτομα με κινητικά προβλήματα. Όμως καταβάθος, η καθημερινότητα, η μόνιμη ζωή εκεί και όχι η τουριστική, ίσως να μην είναι και ένας τόσο επίγειος παράδεισος. Ίσως και να μοιάζει τελικά με αυτή της Αθήνας.