Μαρία ΑδαμτζίλoγλουΤα χριστουγεννιάτικα παραμύθια των μεγάλων λογοτεχνών
Με τα χριστουγεννιάτικα παραμύθια οι συγγραφείς προσπαθούν να περάσουν στους ανθρώπους μηνύματα αγάπης, συμπόνιας και κατανόησης για τον συνάνθρωπο.
Παρατηρείται ότι όλα είναι συνήθως σκοτεινά, ψυχρά, τρομακτικά, μα εν τέλει καθαρτικά. Πολλοί από τους μεγαλύτερους συγγραφείς έχουν στη συλλογή τους κάποια ιστορία σχετική με την περίοδο των Χριστουγέννων.
Ανάμεσά τους βρίσκονται έργα του Ντίκενς, του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, του Λέοντος Τολστόι και του Χόφμαν.
1. Το κοριτσάκι με τα σπίρτα, του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν – Χριστουγεννιάτικα Παραμύθια
Η πασίγνωστη ιστορία του Δανού ποιητή, Το κοριτσάκι με τα σπίρτα (The little match girl, 1845), αφορά τα ολοζώντανα όνειρα και τις ελπίδες ενός ετοιμοθάνατου παιδιού.
Μια παγωμένη πρωτοχρονιά, ένα μικρό κορίτσι προσπαθούσε να πουλήσει σπίρτα στον χιονισμένο δρόμο. Οι δυνάμεις του το εγκατέλειπαν και, καθώς φοβόταν την οργή του πατέρα του, αν γύριζε σπίτι δίχως να έχει πουλήσει σπίρτα, κάθισε στο παγωμένο πεζοδρόμιο.
Στην προσπάθειά του να ζεσταθεί, το κοριτσάκι άναψε ένα-ένα τα σπίρτα και είδε μέσα σε αυτά διάφορα οράματα: ένα χριστουγεννιάτικο τραπέζι γεμάτο φαγητά και γλυκίσματα, ένα θεόρατο χριστουγεννιάτικο δέντρο και τη νεκρή γιαγιά του, το μόνο πρόσωπο που του είχε φερθεί με αγάπη και φροντίδα.
Με το άναμμα του τελευταίου σπίρτου, η μικρή ξεψύχησε στη μέση του δρόμου και η γιαγιά της την οδήγησε στον Παράδεισο. Την επόμενη μέρα, οι περαστικοί κοίταξαν με θλίψη το νεκρό παιδί, στο οποίο κανείς τους δεν είχε δείξει την παραμικρή συμπόνια μέχρι το θάνατό του.
Το διήγημα του Άντερσεν αποτελεί γροθιά με τον κυνισμό του και τη ρεαλιστική απεικόνιση της εποχής του. Η αδιαφορία των ανθρώπων για τον πόνο των άλλων, η μετάνοια που φθάνει κατόπιν εορτής και η κακοποίηση- εκμετάλλευση των παιδιών δεν έχουν πάψει να πλήττουν την κοινωνία μας.
2. Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία, του Κάρολου Ντίκενς
Με το έργο του Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία (A Christmas Carol, 1843), ο Ντίκενς διηγείται την ιστορία του Εμπενίζερ Σκρουτζ.
Ο πρωταγωνιστής είναι ένας δυστυχής ηλικιωμένος ο οποίος, την παραμονή κάποιων Χριστουγέννων, δέχεται επίσκεψη από το φάντασμα του νεκρού συνεργάτη του. Αργότερα τη νύχτα, ακολουθούν τρία ακόμα φαντάσματα.
Το φάντασμα του Παρελθόντος θυμίζει στον Σκρουτζ τα νεανικά του χρόνια, τη μοναξιά που βίωνε ως νέος και την εγκατάλειψή του από την τότε αρραβωνιαστικιά του. Η σκηνή τον συγκινεί, μα δεν καταφέρνει να τον κάνει να αλλάξει την εχθρική στάση του προς τα Χριστούγεννα.
Το δεύτερο φάντασμα, αυτό των Παροντικών Χριστουγέννων, τον οδηγεί μέσα στο σπίτι του υπαλλήλου του, Μπομπ. Εκείνος προσπαθεί να γιορτάσει με την οικογένειά του με ένα πενιχρό δείπνο με τον Σκρουτζ να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στον Τίμι, τον μικρό ανάπηρο γιο του Μπομπ.
Τέλος, το φάντασμα των Μελλοντικών Χριστουγέννων δείχνει στον Σκρουτζ την ημέρα της κηδείας του μικρού Τίμι και καταδικάζει τον Σκρουτζ σε έναν μοναχικό και δυστυχισμένο θάνατο.
Μετά από τις επισκέψεις των φαντασμάτων, ο Σκρουτζ μετατρέπεται σε έναν ευγενικό άνθρωπο, καθώς μοιράζει χαρά και να απολαμβάνει τα Χριστούγεννα. Είναι ευτυχής που του δίνεται η ευκαιρία να αλλάξει το μέλλον του δίχως έχει το τέλος που του υπέδειξε το τελευταίο φάντασμα.
Τα Χριστούγεννα ήταν μια παράδοση που είχε ξεκινήσει να αποκτά μεγάλη απήχηση κατά την εποχήςτου Ντίκενς, τη βικτωριανή εποχή. Ο ίδιος επηρεάστηκε από την κοινωνική πτώση που υπέστη η οικογένειά του όταν ήταν παιδί, και από την ύπαρξη πολλών φτωχών παιδιών στα μέσα του 19ου αιώνα.
Υποστηρίζεται πως εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα του Σκρουτζ από τα συγκρουόμενα συναισθήματά για τον πατέρα του, τον οποίο αγαπούσε και είχε δαιμονοποιήσει ταυτόχρονα. Αυτή η ψυχική σύγχυση ίσως εξηγεί τους δύο εκ διαμέτρου αντίθετους χαρακτήρες του Σκρουτζ στη διάρκεια της ιστορίας.
3. Η Βασίλισσα Του Χιονιού, του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Η Βασίλισσα του Χιονιού (Snedronningen στο πρωτότυπο) είναι μια ιστορία του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, η οποία δημοσιεύτηκε το μακρινό 1844 στις 21 Δεκεμβρίου. Περιλαμβάνεται στη δεύτερη συλλογή του πρώτου τόμου των «Νέων Παραμυθιών» και είναι από τις μεγαλύτερες ιστορίες του, υποδιαιρούμενη σε επτά άλλες ιστορίες.
Επικεντρώνεται στην πάλη ανάμεσα στο καλό και το κακό, όπως τη βιώνουν η Γκέρντα και ο φίλος της, Κάι. Συμπεριλαμβάνεται τακτικά σε επιλεγμένες ιστορίες και συλλογές του έργου του και συχνά απαντά σε εικονογραφημένες εκδόσεις για παιδιά.
4. Τα ιδιαίτερα Χριστούγεννα του Πάπα-Πάνοφ, του Λέοντος Τολστόι – Χριστουγεννιάτικα Παραμύθια
Ο Πάπα-Πάνοφ (Papa Panov’s Special Christmas), η μικρή χριστουγεννιάτικη ιστορία του Τολστόι έχει ως κεντρικό ήρωα τον Πάπα-Πάνοφ, έναν ηλικιωμένο τσαγκάρη που κατοικούσε σε ένα μικρό ρωσικό χωριό.
Όντας χήρος και με τα παιδιά του ενήλικα και ανεξάρτητα, βρέθηκε μόνος την παραμονή των Χριστουγέννων στο κατάστημά του. Αποφάσισε, έτσι, να ανοίξει τη Βίβλο και να διαβάσει την ιστορία της γέννησης του Χριστού.
Το ίδιο βράδυ, ονειρεύτηκε τον Χριστό, λέγοντας του πως θα εμφανιστεί με σάρκα και οστά την επόμενη ημέρα και πως ήθελε ο ηλικιωμένος να τον περιποιηθεί. Όταν ξύπνησε, ο Πάπα-Πάνοφ αδημονούσε να συναντήσει τον επικείμενο επισκέπτη του.
Αντί γι’ αυτόν, πέρασαν έξω από την πόρτα του τσαγκάρη ο καθαριστής του δρόμου, μια κουρασμένη μητέρα και ένας επαίτης. Ο Πάπα- Πάνοφ βοήθησε τον καθένα από τους ταλαιπωρημένους περαστικούς όσο μπορούσε, δίνοντας φαγητό, στέγη και ρούχα.
+1 Ο Καρυοθραύστης του Ε. Τ. Α. Χόφμαν
Η ιστορία αναφέρεται στο δώρο που έκανε στη μικρή Κλάρα ο νονός της, ο Ντροσελμάγιερ, την παραμονή των Χριστουγέννων σε μια μικρή Γερμανική πόλη. Ήταν ένας κινούμενος στρατιώτης, που λειτουργεί ως καρυοθραύστης. Όταν η γιορτή τελειώνει και οι καλεσμένοι φεύγουν, η Κλάρα μπαίνει στο ήσυχο σαλόνι για να κοιμίσει τον καρυοθραύστη.
Καθώς το ρολόι χτυπά μεσάνυχτα, το κορίτσι αποκοιμιέται και μεταφέρεται σε έναν παραμυθένιο κόσμο. Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο μεγαλώνει μαγικά, όλα τα παιχνίδια, ανάμεσά τους και ο καρυοθραύστης, ζωντανεύουν και ρίχνονται στη μάχη με μεγάλα ποντίκια που εισβάλλουν στο δωμάτιο. Τελικά ο καρυοθραύστης κερδίζει τη μάχη και μεταμορφώνεται σε έναν όμορφο πρίγκιπα.
Στη δεύτερη πράξη η Κλάρα και ο πρίγκιπας – Καρυοθραύστης ξεκινούν για ένα μαγικό ταξίδι. Περνούν από την Βασίλισσα του Χιονιού αλλά και από την χώρα των Ζαχαρωτών με την νεράιδα Ζαχαρένια. Η Κλάρα δεν θέλει, βέβαια, να αποχωριστεί τον Καρυοθραύστη της.
Έτσι, την ημέρα των Χριστουγέννων καθώς ξυπνά κοντά στην οικογένειά της, το μόνο που κρατά στα χέρια της είναι ο Καρυοθραύστης.
Η ιστορία αυτού του πανέμορφου βιβλίου, που έχει μείνει αναλλοίωτη στον χρόνο, ακολουθεί τη χορογραφία του διάσημου μπαλέτου και η εικονογράφησή της είναι εμπνευσμένη από τα πραγματικά σκηνικά της παραγωγής, η οποία θεωρείται ως η καλύτερη στον κόσμο.