Γωγώ ΝταλλήΗ ταινία – φαινόμενο των 10 υποψηφιοτήτων που απέσπασε διθυραμβικές κριτικές, όπου και αν προβλήθηκε, και οδήγησε τον Γιώργο Λάνθιμο ένα βήμα πιο κοντά στο πολυπόθητο αγαλματίδιο κυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες. Άραγε η “Ευνοούμενη” αξίζει την εύνοια μας;
Υπόθεση της ταινίας The Favourite: Αρχές του 18ου αιώνα. Η φιλάσθενη βασίλισσα Άννα προσπαθεί να διαχειριστεί τον πόλεμο με τους Γάλλους, έχοντας πάντα στο πλευρό της τη στενή φίλη και συνεργάτιδα της λαίδη Σάρα Τσέρτσιλ. Οι ισορροπίες του παλατιού θα αλλάξουν με τον ερχομό της νεαρής υπηρέτριας Αμπιγκέιλ, η οποία θα αρχίσει να διεκδικεί τη συντροφιά και κατ’ επέκταση την εύνοια της βασίλισσας.
Ο Γιώργος Λάνθιμος τολμά για πρώτη φορά να ξεστρατίσει από τους δυστοπικούς κόσμους του, πλάθοντας, μια μαύρη κωμωδία εποχής, εμπνευσμένη από την αληθινή ιστορία της βασίλισσας Άννας της Αγγλίας. Ένα ερωτικό τρίγωνο με πρωταγωνίστρια τη πολυμήχανη γυναικεία φύση, που φλερτάρει με την εξουσία, τη δολοπλοκία και την αγάπη.
Χωρισμένη σε τέσσερα κεφάλαια, η «Ευνοούμενη» σε σενάριο των ευφυέστατων Ντέμπορα Ντέιβις και Τόνι ΜακΝαμάρα -για πρώτη φορά το σενάριο δεν φέρει την υπογραφή του Ευθύμη Φιλίππου- σατιρίζει με καυστικό τρόπο τη βασιλική υποκρισία και την ύπουλη αυλοκολακεία που παραμονεύει σε κάθε γωνιά του παλατιού.
Πολιτικά παιχνίδια, μεγαλοπρεπείς στρουθοκαμηλισμοί, ακόρεστη δίψα για τον θρόνο σφυρηλατούν την κάμερα του ταλαντούχου σκηνοθέτη που δίνει ένα ρεσιτάλ γεωμετρικής ακρίβειας, επιλέγοντας κυρίως ευρυγώνια πλάνα, που επιβλέπουν υπεροπτικά τους αχανείς χώρους του ανακτόρου.
Η εξουσία είναι γυναικεία υπόθεση στο βασιλικό σύμπαν του Λάνθιμου.
Η βασίλισσα Άννα, αδύναμη, παρορμητική και συναισθηματικά ευάλωτη ύστερα από 17 απώλειες παιδιών αναζητά διαρκώς την αποδοχή, προσπαθώντας να υπερνικήσει τις αναρίθμητες ανασφάλειες της.
Στα τρωτά σημεία της πατά με πρόσχημα την αγάπη, η πανούργα λαίδη Σάρα Τσέρτσιλ, που παραμένει σκιά της βασίλισσας και κρατά ουσιαστικά τα σκήπτρα της βασιλείας.
Το τρίτο πρόσωπο με το γλυκό και αγγελικό πρόσωπο, η υπηρέτρια Αμπιγκέιλ, μακρινή εξαδέλφη της Σάρας, εκμεταλλεύεται την εύνοια της για να εξελιχθεί σε ευνοούμενη της βασίλισσας, χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα για να πετύχει τους σκοπούς της.
Ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και η αγάπη μοιάζει με άμαχο πληθυσμό, που πληρώνει το τίμημα στην αμφίρροπη μάχη εξουσία-αγάπη. Η Σάρα λέει ότι όποιος αγαπά λέει την αλήθεια, δεν κολακεύει. Όταν, όμως, το μόνο που ζητάς είναι η προσωπική αποθέωση, τότε μάλλον δεν ξέρεις να αγαπάς, ούτε τον εαυτό σου, ούτε τους άλλους.
Η Ολίβια Κόλμαν, η Ρέιτσελ Βάις και η Έμμα Στόουν υποψήφιες και οι 3 για όσκαρ ερμηνείας ενσαρκώνουν υποδειγματικά ένα παράδοξο σχεσιακό τρίγωνο, μοναδικά ψυχογραφημένο, στο οποίο οι ρόλοι και οι ισορροπίες αλλάζουν διαρκώς.
Ο Γιώργος Λάνθιμος στήνει μια παρτίδα σκάκι ανάμεσα τους, όπου η κάθε κίνηση τις φέρνει πιο κοντά ή πιο μακριά από τη βασίλισσα. Η εύνοια μοιάζει με μπαλάκι, που αλλάζει διαρκώς χέρια ανάλογα με τα σατανικά τους σχέδια.
Ένα καλοκουρδισμένο παιχνίδι φαινομενικής υποταγής, που ελέγχεται από τις απρόβλεπτες προθέσεις της Άννας, που μεταβάλλεται από άτεγκτη και δύστροπη μονάρχης σε ένα κακομαθημένο παιδί μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου.
Το “The Favourite”, δεν είναι μια κλασική κωμωδία εποχής, που αναπαριστά τις τάσεις του μακρινού 18ου αιώνα. Αντίθετα η ματιά της στρέφεται στο σήμερα, χαρίζοντας μας μια εκμοντερνισμένη εκδοχή μια εποχής που δεν απέχει πολύ από τη δική μας.
Το πολιτικό ψέμα, η υπέρμετρη φιλοδοξία, η ευκολοφόρετη κολακεία, η ανομολόγητη “ισχυρή” θέση της γυναίκας σε κάθε σπίτι και -σε κάθε ανάκτορο- είναι μια πραγματικότητα εξαιρετικά οικεία, με τη διαφορά ότι στις μέρες μας δεν είναι ντυμένη με λαμπερά κοστούμια.
Ο σκηνοθέτης του Κυνόδοντα και του Αστακού δεν απαρνιέται την «περίεργη» κινηματογραφική ταυτότητα του, αλλά τη διοχετεύει εντέχνως στον τρόπο που καθοδηγεί την κάμερα, πρωτοτυπώντας για μια ακόμη φορά.
Λειτουργεί διηθητικά, κατορθώνοντας να δώσει σε μια φαινομενικά συντηρητική ιστορία που κινείται στους όρους του comme il faut, μια κωμικοτραγική διάσταση που σπάει τα σοβαροφανή στερεότυπα και απογειώνεται με τονωτικές ενέσεις χιούμορ και πηγαίου σαρκασμού.
Η “Ευνοούμενη” κερδίζει με την αξία της την εύνοια μας. Γιατί όμως;
Γιατί είναι από εκείνες τις ταινίες που ο χρόνος κυλάει χωρίς να το καταλάβεις, που κάθε σκηνή αποτελεί και ένα αριστουργηματικό κάδρο, που σε κάνει να σκέφτεσαι τα παράδοξα της ζωής αλλά και να γελάς χωρίς ενοχές. Ορθολογισμός και συναισθηματικό παραλήρημα. Η μαγεία των αντιθέσεων στο λανθιμικό σύμπαν. Η “Ευνοούμενη” είναι από τις ταινίες που σου θυμίζουν γιατί αξίζει να αγαπάς το σινεμά.