Κατηγορία Γ’: Αγχώδεις, φοβισμένοι
Αποφευκτική Διαταραχή Προσωπικότητας
Τα άτομα με αποφευκτική προσωπικότητα είναι υπερευαίσθητα στην απόρριψη. Νιώθουν ανεπαρκή, είναι ντροπαλά, έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση και φοβούνται να μιλήσουν για να μην τα κοροϊδέψουν. Η διαταραχή αυτή είναι αρκετά συχνή, συμβαίνει στο 1-10% του γενικού πληθυσμού.
Διαγνωστικά κριτήρια
- αποφεύγει επαγγελματικές δραστηριότητες που εμπεριέχουν σημαντική διαπροσωπική επαφή
- δεν εμπλέκεται εύκολα με ανθρώπους, εκτός αν είναι βέβαιο ότι θα γίνει αρεστό
- εμφανίζεται περιορισμένο μέσα στις στενές σχέσεις εξαιτίας του φόβου μήπως ντροπιαστεί ή γελοιοποιηθεί
- ασχολείται έντονα με το μήπως το κριτικάρουν ή το απορρίψουν στις κοινωνικές καταστάσεις
- είναι ανεσταλμένο; σε νέες διαπροσωπικές καταστάσεις εξαιτίας αισθημάτων ανεπάρκειας
- πιστεύει πως είναι κοινωνικά αδέξιος, μη ελκυστικός ή και κατώτερος από τους άλλους
- δεν εμπλέκεται εύκολα σε νέες δραστηριότητες υπό τον φόβο πως θα τον φέρουν σε δύσκολη θέση
Εξαρτημένη Διαταραχή Προσωπικότητας
Τα βασικά χαρακτηριστικά της διαταραχής αυτής είναι η έντονη και υπερβολική ανάγκη του ατόμου να το φροντίζουν άλλοι, η υποτακτική και εξαρτημένη συμπεριφορά, καθώς και ο φόβος αποχωρισμού από τους άλλους.
Διαγνωστικά κριτήρια
- δυσκολεύεται, σε υπερβολικό βαθμό, να πάρει καθημερινές αποφάσεις χωρίς κάποια συμβουλή ή διαβεβαίωση
- έχει την ανάγκη να αναλαμβάνουν οι άλλοι την ευθύνη για διάφορους σημαντικούς τομείς της ζωής του
- δεν εκφράζει εύκολα την διαφωνία του, καθώς φοβάται πως θα χάσει την αποδοχή και την υποστήριξή τους
- δυσκολεύεται να ξεκινά ή να κάνει πράγματα μόνος του, κυρίως λόγω της έλλειψης αυτοπεποίθησης για την κρίση ή την ικανότητά του
- κάνει υπέρμετρες προσπάθειες για να πάρει φροντίδα από τους άλλους, μέχρι το σημείο να προσφερθεί να κάνει κάτι εθελοντικά ακόμα και αν του είναι δυσάρεστο
- δεν νιώθει άνετα όταν βρίσκεται μόνος του, εξαιτίας υπερβολικών φόβων θεωρεί πως είναι ανίκανο να φροντίσει τον εαυτό του
- αναζητά επειγόντως μιαν άλλη σχέση- πηγή φροντίδας, όταν μια σχέση τελειώσει
- ασχολείται έντονα με τον φόβο πως θα τον εγκαταλείψουν να φροντίζει μόνος του τον εαυτό του
Ψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας
Οι άνθρωποι με ψυχαναγκαστική προσωπικότητα αναλαμβάνουν τόσο σοβαρά τις ευθύνες τους που δεν ανέχονται τα λάθη. Δεν κάνουν εύκολα σχέσεις και αισθάνονται άβολα με καταστάσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν. Εμφανίζεται περίπου στο 1% του γενικού πληθυσμού και είναι πιο συχνή στους άντρες.
Διαγνωστικά κριτήρια
- έχει έντονη ενασχόληση με λεπτομέρειες, λίστες, την οργάνωση, τόσο που το κύριο σημείο της δραστηριότητας χάνεται
- ή που παρεμποδίζει την ολοκλήρωση μιας εργασίας (π.χ. δεν μπορεί να ολοκληρώσει μία προγραμματισμένη δουλειά επειδή δεν πληρούνται οί δικές του αυστηρές απαιτήσεις)
- είναι υπερβολικά αφοσιωμένο στην εργασία και την παραγωγικότητα σε βαθμό που μειώνει τις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου και των φιλικών του σχέσεων
- είναι υπερβολικά ευσυνείδητος και άκαμπτος σε θέματα ηθικής ή αξιών
- είναι ανίκανος να πετάξει φθαρμένα ή χωρίς αξία πράγματα ακόμα και όταν δεν έχουν συναισθηματική αξία
- δυσκολεύεται να κάνει καταμερισμό καθηκόντων ή να δουλέψει με άλλους, εκτός εάν αυτοί συμφωνούν στον δικό του ακριβή τρόπο
- υιοθετεί ένα τσιγγούνικο τρόπο στο ξόδεμα των χρημάτων, καθώς θεωρεί πως πρέπει να συσσωρεύσει και να διαφυλάξει τα χρήματα για μελλοντικές καταστροφές
- εμφανίζει ακαμψία και ισχυρογνωμοσύνη