Χριστίνα ΑμπαζάιΚατηγορία Β’: Συναισθηματικοί, παρορμητικοί, δραματικοί
Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας
Οι άνθρωποι με αντικοινωνική (παλαιότερα ψυχοπαθητική ή κοινωνιοπαθητική) προσωπικότητα δείχνουν περιφρόνηση για τα δικαιώματα των άλλων αλλά και αδιαφορία για τον νόμο και εκμεταλλεύονται τους άλλους για προσωπικό όφελος. Εμφανίζεται πιο συχνά στους άντρες (3%) από ότι στις γυναίκες (1%).
Διαγνωστικά κριτήρια
- αδυνατεί να συμμορφωθεί στις κοινωνικές σταθερές (πχ επαναλαμβανόμενες πράξεις που αποτελούν αιτίες σύλληψης)
- εξαπατά για προσωπικό όφελος, λέει επανειλημμένα ψέματα ή κάνει χρήση πλαστών ονομάτων
- είναι παρορμητικός και αδυνατεί να κάνει σχέδια εκ των προτέρων
- είναι ευερέθιστος και επιθετικός, βιαιοπραγεί ή συμμετέχει επανειλημμένα σε καυγάδες
- περιφρονεί την προσωπική του ασφάλεια ή την ασφάλεια άλλων
- είναι σταθερά ασυνεπής και αδυνατεί να διατηρήσει σταθερή εργασιακή συμπεριφορά ή να εκπληρώσει οικονομικές υποχρεώσεις
- δεν έχει τύψεις, είναι αδιάφορο ή εκλογικεύει το ότι πλήγωσε, κακομεταχειρίστηκε ή έκλεψε από κάποιον άλλον
Μεταιχμιακή Διαταραχή Προσωπικότητας
Τα άτομα με μεταιχμιακή (ή οριακή) προσωπικότητα όταν νιώσουν ότι κάποιο άτομο τα αφήνει πλημμυρίζονται από φόβο και πανικό ή ακόμα από θυμό και οργή.
Κι αυτό, γιατί η «εγκατάλειψη» εκλαμβάνεται ως απόρριψη. Είναι ασταθείς στην εικόνα του εαυτού τους ενώ η συμπεριφορά τους είναι παρορμητική, απρόβλεπτη και έντονα αυτοκαταστροφική. Εμφανίζεται στο 2% του γενικού πληθυσμού.
Διαγνωστικά κριτήρια
- κάνει επίμονες προσπάθειες να αποφύγει μια πραγματική ή φανταστική εγκατάλειψη
- έχει ασταθείς και έντονες διαπροσωπικές σχέσεις τις οποίες είτε τις εξιδανικεύει είτε τις υποτιμά
- διαταραγμένη ταυτότητα με έντονα ασταθή εικόνα του εαυτού
- είναι παρορμητικός τουλάχιστον σε δύο δυνητικά αυτοκαταστροφικούς τομείς (πχ. ξόδεμα χρημάτων, κατάχρηση ουσιών)
- έχει επανειλημμένη αυτοκτονική συμπεριφορά
- είναι συναισθηματικά ασταθής και έχει έντονη αντιδραστικότητα της διάθεσης
- νιώθει χρόνια αισθήματα κενού
- θυμώνει έντονα ή δυσκολεύεται να ελέγχει τον θυμό του
- παρουσιάζει παροδικό και σχετιζόμενο με στρες παρανοϊκό ιδεασμό ή σοβαρά διασχιστικά συμπτώματα
Δραματική Διαταραχή Προσωπικότητας
Το βασικό χαρακτηριστικό της δραματικής (ή οιστριονικής) διαταραχής είναι η συνεχής και επίμονη απαίτηση για προσοχή. Η συναισθηματική έκφραση των ατόμων αυτών είναι υπερβολική και θεατρική.
Επηρεάζονται εύκολα και προσκολλώνται σε άτομα με δύναμη και εξουσία. Εμφανίζεται σε ποσοστό 2-3% στον γενικό πληθυσμό ενώ διαγιγνώσκεται συχνότερα σε γυναίκες.
Διαγνωστικά κριτήρια
- δεν νιώθει άνετα όταν δεν είναι το κέντρο της προσοχής
- έχει έντονη έως και ακατάλληλη σεξουαλικά σαγηνευτική ή προκλητική συμπεριφορά
- επιδεικνύει ταχέως μεταβαλλόμενη και ρηχή έκφραση συναισθημάτων
- χρησιμοποιεί την εξωτερική του εμφάνιση για να προσελκύσει την προσοχή
- μιλά με τρόπο ιμπρεσσιονιστικό, χωρίς λεπτομέρειες
- είναι θεατρικός και δραματικός
- επηρεάζεται εύκολα
- θεωρεί πως οι σχέσεις του είναι περισσότερο στενές από ότι είναι στην πραγματικότητα
Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας
Οι άνθρωποι με ναρκισσιστική προσωπικότητα έχουν μια έντονη αίσθηση σπουδαιότητας και μεγαλείου, έντονη ανάγκη για θαυμασμό και έλλειψη ενσυναίσθησης. Την ίδια στιγμή είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στην αποτυχία ή την κριτική. Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται σε λιγότερο από 1% του γενικού πληθυσμού.
Διαγνωστικά κριτήρια
- χαρακτηρίζεται από μεγαλειώδη αίσθηση σπουδαιότητας για τον εαυτό του
- φαντασιώνεται έντονα στιγμές απεριόριστης επιτυχίας, δύναμης ή ιδανικής αγάπης
- θεωρεί τον εαυτό του ξεχωριστό και πιστεύει πως μόνο εξίσου μοναδικά άτομα μπορούν να τον καταλάβουν
- απαιτεί υπερβολικό θαυμασμό
- έχει μη λογικές προσδοκίες για ιδιαίτερα ευνοϊκή μεταχείριση ή αυτόματη συμμόρφωση των άλλων με τις προσδοκίες του
- εκμεταλλεύεται τους άλλους για να πετύχει τους σκοπούς του
- δεν αναγνωρίζει, ούτε θέλει να αναγνωρίσει, τα αισθήματα ή τις ανάγκες των άλλων
- συχνά φθονεί τους άλλους ή πιστεύει ότι οι άλλοι το φθονούν
- έχει αλαζονική και υπεροπτική συμπεριφορά