Γεωργία ΣιούπουληΕίναι δύσκολο να φανεί αλλά κάθε μια λέξη στα ζεύγη αντιθέτων κρύβει ένα μικρό κομμάτι μέσα της που νοηματοδοτεί το αντίθετό της.
Χρησιμοποιούμε καθημερινά τις λέξεις για να επικοινωνήσουμε, να εκφραστούμε κι όχι μόνο. Επομένως, πολλές λέξεις υπάρχουν για να περιγράφουν συνοπτικά μια κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό περιβάλλον κάθε ανθρώπου. Στα ζεύγη αντιθέτων υπάρχει κάτι το μαεστρικά κοινό που αυτές μοιράζονται.
Χωρίς τη μία η άλλη χάνει το ζωτικό νόημα της ύπαρξής της. Κάπως πρέπει να απορρεύσει η μία από την άλλη. Η κατάσταση που περιγράφει η μία λειτουργεί σαν προπομπός της επερχόμενης κατάστασης που περιγράφει η άλλη.
Το κοινό τους δεν είναι απλά η ιδιότητα ή η κατάσταση που περιγράφουν, αλλά επίσης ότι έχουν κοινή αφετηρία, παρόλο που κινούνται προς αντίθετες κατευθύνσεις. Τις ενώνει μια αχαλίνωτη ανάγκη της μίας για την άλλη. Δημιουργούν ένα συνεχές που ομοιάζει με διαβάθμιση συχνά πυκνά. Όπως από το μαύρο ως το άσπρο υπάρχουν οριακά άπειρα γκρι, ένα για τον καθένα μας.
Έστω ότι υπάρχει μια κατάσταση που πρέπει να περιγραφεί λοιπόν. Έχει, όπως όλα όσα δύναται να αντιληφθεί ο άνθρωπος, μια αφετηρία και δύο ακραίες καταστάσεις. Ενδιάμεσα στο συνεχές, διαβαθμίσεις του λίγο και του πολύ. Αν χαθεί το ένα άκρο τι θα απογίνει αυτό το ζεύγος και η ανάγκη για την περιγραφή αυτής της κατάστασης;
Ένα ουσιώδες και συνοπτικό παράδειγμα είναι το ζεύγος της μνήμης και της λήθης.
Δεν υφίσταται μνήμη χωρίς λήθη, διότι δε θα αναγνωριζόταν κάποια ιδιαίτερη κατάσταση ανάμνησης καταστάσεων χωρίς την απειλή της απώλειας αυτής. Αντίστροφα δεν υφίσταται λήθη χωρίς πρώτα διαμόρφωση μιας μνήμης η οποία θα χρειαστεί να ανακληθεί, να δημιουργηθεί η ανάμνηση δηλαδή.
Η λήθη μέσα της έχει την προηγουμένως σχηματισμένη μνήμη, μόνο που χάνεται σε τάφρους στο μυαλό μας και δεν υπάρχει χέρι να την πιάσει από εκεί. Και η μνήμη από μόνη της σπάνια είναι πιστό αντίγραφο του συμβάντος, κάποια κομμάτια της όσο μικρά κι αν είναι χάνονται οριστικά στα νερά της λήθης.
Αυτό το παράδειγμα επεξηγεί τη σχέση των λέξεων στα ζεύγη αντιθέτων. Το κοινό που αυτές μοιράζονται και πώς το απέκτησαν. Σε αυτές τις λεκτικές αναμετρήσεις σκιαγραφούνται κόσμοι ολόκληροι μα αποσιωπημένοι επιφανειακά. Βέβαια όλα είναι στη θέση τους, για όποιον θέλει να δει κάτι άλλο σε βάθη πυκνά.
Η θάλασσα των νοημάτων για τον καθένα μας ξεκινά αδιαμφισβήτητα κενή κι αρχέγονη μα προτού βαλτώσει και εξατμιστεί, έχει περάσει από ένα πυκνό και χαώδες περιεχόμενο, υπαρκτό για όποιον δε φοβάται μην πνιγεί…