Μαριλίτσα ΚωνσταντοπούλουGuzaarish: Μια ταινία με πραγματικές προεκτάσεις και βαθιά διλήμματα για τη ζωή.
Η ταινία, Guzaarish, διηγείται την ιστορία ενός διάσημου πρώην ταχυδακτυλουργού που μετά από ένα φοβερό ατύχημα έμεινε ανάπηρος από το λαιμό και κάτω χωρίς, ωστόσο, να το βάλει ποτέ κάτω… μέχρι και τη δέκατη τέταρτη επέτειο από το μοιραίο ατύχημα που του στέρησε τη ζωή του, όπως την ήξερε, καθιστώντας τον ίδιο σύμβολο ελπίδας για χιλιάδες ανθρώπους.
Η πλοκή
Σε ένα από τα επικίνδυνα ταχυδακτυλουργικά του κόλπα ο Ethan Mascarenhas (Hrithic Roshan) εγκλωβίζεται στην παγίδα θανάτου που του έχει στήσει ο βασικός του αντίζηλος Yasser Siddiqui (Ash Chandler).
Το σχέδιο στόχο έχει τη θανάτωση, φυσική και επαγγελματική του αντιπάλου του. Μια διαφορετική κίνηση, μια μοιραία συγκυρία, μια απρόβλεπτη εξέλιξη των γεγονότων έχει ως συνέπεια ένα σοβαρό χτύπημα που δεν οδηγεί στο θάνατο, αλλά στην εφόρου ζωής καθήλωση στο αναπηρικό καροτσάκι.
Ο πάλαι ποτέ υπερδραστήριος ταχυδακτυλουργός διαγιγνώσκεται ανάπηρος από τον λαιμό και κάτω διατηρώντας μόνο τη δυνατότητα να μιλάει και να κινεί τους μύες του προσώπου του.
Σε μια διαρκή προσπάθεια να μην παραιτηθεί από τη ζωή γίνεται ραδιοφωνικός παραγωγός μοιράζοντας απλόχερα ελπίδα στους αμέτρητους θαυμαστές και υποστηρικτές του.
Σύμβολο της αγάπης για τη ζωή και της προσαρμογής. Της δημιουργίας διεξόδων σε μια κατάσταση αδιέξοδη.
Ίσως με την ελπίδα της μελλοντικής αποκατάστασης. Του θαύματος.
Η εξάντληση της ελπίδας
Μέχρι και τη δέκατη τέταρτη επέτειο από το φρικτό ατύχημα. Ίσως η μείωση των αντοχών, ίσως το ξεθώριασμα της ελπίδας, ίσως η συνειδητοποίηση πια του αμετάβλητου της κατάστασης τον οδηγούν στα δικαστήρια με ένα και μοναδικό αίτημα.
Να του επιτραπεί ο τερματισμός της ζωής του.
Το αιτούμενο δικαίωμά του στο θάνατο και της σφράγισης μια μαρτυρικής για εκείνον ζωής, την οποία δεν έχει τη δυνατότητα να τερματίσει.
Πολλαπλοί προβληματισμοί και ανθρώπινα ερωτήματα στα οποία θα κληθεί να απαντήσει το Δικαστήριο.
Το αίτημα
Μπορεί η κατοχύρωση του δικαιώματος στη ζωή και στην ελεύθερη διάθεσή της να φτάσει μέχρι και το σημείο της κατοχύρωσης δικαιώματος επί του τερματισμού της;
Η αυτοκτονία δεν είναι ποινικό αδίκημα.
Η παροχή βοήθειας σε διάπραξη αυτοκτονίας είναι παράνομη.
Στο δικό μας ποινικό σύστημα το άρθρο 301 ΠΚ προβλέπεται ότι «Όποιος με πρόθεση κατέπεισε άλλον να αυτοκτονήσει, αν τελέστηκε η αυτοκτονία ή έγινε απόπειρά της, καθώς και όποιος έδωσε βοήθεια κατ’ αυτήν, τιμωρείται με φυλάκιση».
Το Δικαστήριο απορρίπτει την αίτησή του. Ο ποινικός νόμος της χώρας δεν μπορεί να παραβιαστεί σε καμία περίπτωση.
Η λύση στο μαρτύριό του πρέπει να δοθεί αλλιώς.
Το πραγματικό παράδειγμα της Mrs Pretty
Μια πραγματική ιστορία που έφτασε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Η Diane Pretty ήταν μια γυναίκα που έπασχε από αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (Amyotrophic Lateral Schlerosis, ALS), μια ασθένεια γνωστή ως νόσος του κινητικού νευρώνα (motor neurone desease), θανατηφόρα εκφυλιστική διαταραχή του νευρικού συστήματος, η οποία οδηγεί σταδιακά στην παράλυση και τελικώς στο θάνατο.
Η Diane Pretty, παράλυτη εξαιτίας της νόσου, μη επιθυμώντας να βιώσει όλα τα αναξιοπρεπή κατά την ίδια βασανιστικά στάδια αυτής της εκφυλιστικής διαταραχής στρεφόμενη κατά του Ηνωμένου Βασιλείου προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ισχυριζόμενη, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο παραβίασε τα ανθρώπινα δικαιώματά της, όπως αυτά κατοχυρώνονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, μη επιτρέποντάς της την αιτούμενη διάπραξη αυτοκτονίας με τη βοήθεια του συζύγου της.
Ειδικότερα, στην προσφυγή της επικαλέστηκε τα άρθρα 2 (δικαίωμα στη ζωή), 3 (απαγόρευση των βασανιστηρίων), 8 (δικαίωμα στο σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας) και 14 (απαγόρευση των διακρίσεων).
Το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «Το άρθρο 2 έχει την σημασία κατά πρώτο και κύριο λόγο της απαγόρευσης της χρήσης θανατηφόρου βίας ή άλλης συμπεριφοράς που θα μπορούσε να οδηγήσει σε θάνατο ενός ανθρώπου και δεν παρείχε καμία αξίωση σε ένα άτομο να απαιτεί από ένα κράτος επιτρέπουν ή διευκολύνουν το θάνατό του.».
Η απόφαση επικρίθηκε με μεγάλη δημοσιογραφική μερίδα μαζί με την ίδια να υποστηρίζουν, ότι της αποστερήθηκε η δυνατότητα να πεθάνει με αξιοπρέπεια σε χρόνο που η ίδια επιθυμούσε με τη βοήθεια του αγαπημένου της συζύγου για τον οποίο σε ερώτηση δημοσιογράφου είπε:
«Γνώρισα τον Brian σε ένα ταξίδι με λεωφορείο στο Clacton. Η σχέση μας πριν και μετά τη διάγνωση, όπως για όλους όσους είναι ερωτευμένοι, έχει τους καλούς καιρούς και τους δύσκολους καιρούς της. Είναι το ίδιο τώρα, αλλά υπάρχει πολύ περισσότερο άγχος. Λόγω της ασθένειας δεν μπορούμε να κρατήσουμε τα χέρια ή να περπατήσουμε χέρι χέρι, να έχουμε μια μακρά συζήτηση ή ακόμα και να αγκαλιαστούμε, αλλά έχουμε ακόμα ένα γέλιο, ακόμα μιλάμε και αγαπάμε ο ένας τον άλλον.».
Ουσιαστικό της αίτημα να ακουστεί.
Να ζήσει αξιοπρεπώς. Και να πεθάνει αξιοπρεπώς.
Η Diane Pretty πέθανε στις 11 Μαΐου 2002 σε ηλικία 43 ετών.
Τα δημοσιεύματα έγραψαν πως πέθανε με τον τρόπο που πάντα φοβόταν.