Δήμητρα ΚώτσηΓιατί γίνονται οι κηδείες δημοσία δαπάνη;
Σημείωση: Δημοσία δαπάνη κηδεύονται σύμφωνα με τον νόμο -μεταξύ άλλων- τα θύματα θεομηνίας ή συνταρακτικών ατυχημάτων, όπως στην περίπτωση των θυμάτων της φωτιάς στην Αττική.
Δημοσία Δαπάνη…
Είναι η αξιολύπητη και υποκριτικά τυπική παρουσία του κράτους σε μια προσπάθεια να καλύψει την ουσιαστική απουσία του, την ανεπάρκειά του και την καθοριστική ευθύνη του.
Μια χώρα μονίμως μαυροφορεμένη, καταδικασμένη να πενθεί και να μετρά θύματα αφού είναι ανίκανη να επέμβει. Να προλάβει και τελικά να σώσει. Υποταγμένη στην αυτοκαταστροφή της, σε έναν διαστροφικό εθισμό να διαλύεται από μέσα και να θάβει τα παιδιά που γεννά.
Πλημμύρες; Πυρκαγιές; Σεισμοί; Το ίδιο σκηνικό παράνοιας και φρίκης…
Και η κραυγή οργής και αγανάκτησης που τώρα φουντώνει μέσα μας και θα ξανασωπάσει μέχρι την επόμενη τραγωδία. Γιατί όλοι γνωρίζουμε πως αυτά δεν θα είναι τα τελευταία θύματα.
Στην επόμενη φωτιά, στην επόμενη πλημμύρα θα λέμε πάλι τα ίδια.
Πηγή εικόνας: Angelos Tzortzinis / AFP / Getty
Εκείνη τη φορά σε ένα άλλο μακάβριο φόντο θα ανταλλάσσουμε τα ίδια βουβά «Γιατί;».
Γιατί η αδιαφορία σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη προγραμματισμού, συντονισμού και την αγνόηση εφαρμογής των απαραίτητων και υποχρεωτικών σχεδίων και μέτρων ασφαλείας μπορούν να ΣΚΟΤΩΣΟΥΝ!
Η ψυχολογική στήριξη, η βοήθεια, η αλληλεγγύη, η οικονομική ενίσχυση είναι σαφέστατα αναγκαίες δράσεις, αλλά δεν είναι επαρκείς. Μπορείς να γιατρέψεις τους πληγωμένους, αλλά δεν μπορείς να φέρεις πίσω τους νεκρούς. Τα χρήματα, τα είδη πρώτης ανάγκης, οι οικονομικές διευκολύνσεις θα ανακουφίσουν τους χτυπημένους από την καταστροφή, θα τους δώσουν κουράγιο να ξαναχτίσουν, όχι μόνο τα σπίτια, αλλά και τη ζωή τους από την αρχή.
Πηγή εικόνας: SAVAS KARMANIOLAS/AFP
Πώς μπορείς όμως να κλείσεις το κενό στην αγκαλιά της μητέρας που έχασε το 6 μηνών μωρό της; Όχι… Δεν μπορείς. Το κενό θα μείνει για πάντα κενό.
Η 13χρονη κοπέλα που τυλιγμένη στις φλόγες έπεσε από τον γκρεμό πιστεύοντας πως θα φτάσει στη θάλασσα και σκοτώθηκε ακαριαία, όπως κι ο 11χρονος αδερφός της που βρέθηκε απανθρακωμένος μαζί με τον πατέρα τους δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν και να ζήσουν.
Οι οικογένειες που αγκαλιάστηκαν και πέθαναν μαζί.
Όσοι κάηκαν ζωντανοί.
Όσοι πνίγηκαν στη θάλασσα.
Όλοι συνθέτουν την τραγική πραγματικότητα και επιβεβαιώνουν ότι παρά τους αιώνες προόδου είμαστε ακόμη τόσο πρωτόγονοι, που ο άνθρωπος μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να αφεθεί αβοήθητος και να πεθάνει βασανιστικά χωρίς να υπάρχει ένα χέρι που θα τον σώσει.
Θα μπορούσε αυτή η τραγωδία που δεν τη χωρά ο ανθρώπινος νους να είχε αποφευχθεί αν υπήρχε συντονισμός για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς;
Αν εφαρμοζόταν με ψυχραιμία ένα δοκιμασμένο σχέδιο εκκένωσης κι αν οι αρχές αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες ήταν εκπαιδευμένοι και εξοικειωμένοι με την εφαρμογή του;
Αν δεν έκλειναν οι δρόμοι με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό τον ανθρώπων στις περιοχές όπου αναπόφευκτα θα έβρισκαν βάναυσο θάνατο από τη φωτιά;
Αν δεν είχε υποτιμηθεί ο κίνδυνος και δεν είχε καθυστερήσει η ανταπόκριση για την αντιμετώπισή του;
Πηγή εικόνας: Valerie Gache / AFP – Getty Images
Ναι, οφείλει η πολιτεία να τιμήσει τους νεκρούς και να υποστηρίξει τους πληγέντες.
Αλλά οι υποχρεώσεις ενός κράτους ανθρωπιάς, που θέλει να θεωρείται πολιτισμένο δεν περιορίζονται σ’ ένα συγκαταβατικό χτύπημα στην πλάτη κατόπιν της καταστροφής.
Όταν φτάνει στο σημείο να κηδεύει με δημόσια δαπάνη εκείνους που δεν μπόρεσε να σώσει, σημαίνει ότι είναι πολύ αργά…
Σημαίνει ότι ήδη στέρησε στους πολίτες εκείνες τις δημόσιες δαπάνες. Τα προληπτικά μέτρα, την απαραίτητη επάνδρωση και στελέχωση των Σωμάτων. Τα αναγκαία μέσα που αν είχε προετοιμάσει κατάλληλα, θα είχε διασφαλίσει τις ζωές τους.
Κανείς δεν περιμένει και δεν ζητά από την πολιτεία να κάνει το ακατόρθωτο, να προβλέπει και να σταματά κάθε καταστροφή. Αλλά έχουμε δικαίωμα στο αυτονόητο.
Στην πρόληψη, στον έλεγχο, στην προετοιμασία, στον σχεδιασμό και την εφαρμογή του, στην τήρηση των χωροταξικών και πολεοδομικών νόμων.
Στην προστασία του περιβάλλοντος, στην προστασία των ανθρώπων και των ζώων…
Αντί αυτού, όμως, η έλλειψη όλων των παραπάνω (η έλλειψη συντονισμού, η αποδιοργάνωση, η ασυνεννοησία και η παράλυση) για άλλη μια φορά μπροστά στα μάτια όλων μας, μηδενίζουν την αξία της ζωής αφήνοντας (κι αφήνουν) κάθε πλάσμα, άνθρωπο ή ζώο, αβοήθητο.
Έρμαιο της φυσικής -προκληθείσας από ανθρώπινο χέρι και ανθρώπινη αδιαφορία- καταστροφής.
Γιατί όταν η μέριμνα του κράτους εμφανίζεται στις κηδείες των πολιτών, έχει ήδη διαπραχθεί ασέλγεια ενάντια στην έννοια και τον λόγο της ύπαρξής του.
Πηγή εικόνας: Angelos Tzortzinis/AFP – Getty Images
Τι καθιστά, λοιπόν, ένα κράτος αποτυχημένο; Τι είναι αυτό που καθιστά την κρατική μηχανή ανεπαρκή, ανίκανη και επικίνδυνη;
Αν όχι το να επιτρέπει να είναι οι πολίτες αβοήθητοι και εκτεθειμένοι χωρίς έλεος στην καταστροφή, στον κίνδυνο ακόμη και στον θάνατο;
Αν όχι το να επιτρέπει να είναι οι τελευταίες στιγμές της ζωής τους στιγμές απάνθρωπου, πρωτόγονου, απελπισμένου αγώνα για την επιβίωση. Στιγμές ταπεινώματος της ζωής και της αξιοπρέπειάς τους. Στιγμές που με ματωμένα πέλματα και μωρά στην αγκαλιά εγκαταλείπουν όσα έχουν και όσα είναι για να γλιτώσουν από τις φλόγες που τους τυλίγουν και τους κατασπαράζουν;
Αν όχι το να βιώνουν τον πιο τραγικό θάνατο, όταν τρέχοντας απελπισμένα, παρακαλώντας όχι να ζήσουν, αλλά να μην πεθάνουν, βρίσκονται μπροστά στον γκρεμό που επιτρέπει στη φωτιά να τους φτάσει και να τους σκοτώσει μαρτυρικά;
Πόσο απάνθρωπο πρέπει να είναι ένα κράτος για να αφήνει τους κατοίκους ολόκληρων περιοχών να καούν ζωντανοί, αποκλεισμένοι από διεξόδους διαφυγής και σχέδια εκκένωσης που ποτέ δεν εφαρμόστηκαν;
Κανένας άνθρωπος δεν αξίζει αυτό το φρικτό τέλος.
Καμία λέξη δεν υπάρχει τόσο βαριά που να μπορεί να αποδώσει την πραγματικότητα. Την ολοκληρωτική απαξίωση της ζωής.
Πηγή εικόνας: CARLOS ROSILLO/El País
Σοκαρισμένος ο πλανήτης παρακολουθεί τον αριθμό των ανθρώπων που πέθαναν μαρτυρικά, περιμένοντας να δει πού θα σταματήσει ο τελικός απολογισμός αυτής της ασύλληπτης τραγωδίας.
Και η τελευταία πράξη της ζωής του γράφεται με μια εξίσου τραγική διαδικασία. Αυτή της αναγνώρισης με ένα γραφειοκρατικό πέρασμα του ονόματός τους από τη λίστα των αγνοουμένων σε εκείνη των νεκρών…
Κι όσοι δεν πέθαναν; Όσοι κατάφεραν να βγουν ζωντανοί από τον εφιάλτη που θα τους στοιχειώνει για πάντα;
Αυτοί καλούνται, όσο τσακισμένοι κι αν είναι ψυχολογικά, να ακολουθήσουν το θλιβερό καθήκον τους, που δεν είναι άλλο από το να αναζητήσουν τους αγνοούμενούς τους. Να αναγνωρίσουν τους νεκρούς τους, να μετρήσουν τις απώλειες και να εκτιμήσουν τα αποκαΐδια των σπιτιών τους και της ζωής τους.
Άνθρωποι που λυγίζουν στη θέαση του μαύρου, της στάχτης και των καρβουνιασμένων χαλασμάτων τα οποία έχουν πάρει τη θέση ολόκληρων οικισμών που εν μία νυκτί σβήστηκαν από τον χάρτη.
Αυτή είναι, λοιπόν, η προσφορά ενός σύγχρονου κράτους προς στους πολίτες, τους οποίους είναι ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟ να υπηρετεί, να υπερασπίζεται, να σέβεται και να προστατεύει.
Μια χούφτα χώμα που «δημοσία δαπάνη» θα ρίξει πάνω από τα απανθρακωμένα πτώματα και ταυτόχρονα πάνω από το δικαίωμα στην ασφάλεια, το δικαίωμα στην προστασία, το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια…
