Σπύρος ΚοντοσώροςΌταν νιώθεις ότι ξέρεις τα πάντα σχετικά με τις ιδεολογίες, η αριστερά θα είναι πάντα εκεί να σου απομυθοποιήσει την υπεροψία. Ψάξου με την αριστερά και αν δεν πελαγώσεις από τον ορυμαγδό ιδεολογικών τάσεων γράψε μου. Ας μάθουμε κάποια πράγματα για τον Λουί Αλτουσέρ!
Ένας από τους «υπαιτίους» της τεράστιας γκάμας θεωρητικών προσεγγίσεων στο χώρο της αριστεράς ήταν ο Λουί Αλτουσέρ. Γεννήθηκε στην (γαλλική) Αλγερία και αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους θεωρητικούς του 20ου αιώνα. Eκπόνησε ουκ ολίγες αναλύσεις σχετικά με την ιδεολογία, τον ιστορικό υλισμό, τον οικονομισμό και άλλα περίεργα.
Αυτό για το οποίο έμεινε γνωστός είναι αναμφισβήτητα ο δομικός μαρξισμός.
Ο Αλτουσέρ ουσιαστικά πήρε το έργο του Μαρξ και το πήγε ένα βήμα παρά πέρα, ασκώντας παράλληλα κριτική στο είδος του μαρξισμού που εφαρμόστηκε από τον Στάλιν.
Προς τιμήν του, τάχθηκε υπέρ της αποσταλινοποίησης και μάλιστα μεγαλούργησε τις δεκαετίες του ’50, ’60 και ’70.
Πάμε να δούμε τώρα 5 σημεία που εξηγούν σε γενικές γραμμές τι σημαίνει δομικός μαρξισμός.
1Η κριτική στον Στάλιν
Ο Αλτουσέρ θεωρούσε ότι ο σταλινικός μαρξισμός αποτελούσε σαφή παρέκκλιση του κλασικού μαρξισμού και διαφωνούσε κάθετα με το συγκεντρωτισμό της εξουσίας στην ΕΣΣΔ από την κομματική γραφειοκρατία.
Η θέση του ήταν σαφής: το εργατικό κίνημα είχε πλέον εμποτιστεί με την κυρίαρχη ιδεολογία των αστών και είχε εξελιχθεί σε όργανο καταπίεσης του λαού. Κατέληξε δηλαδή να γίνει αυτό που πολεμούσε κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση.
2Δομισμός (ή στρουκτουραλισμός)
Στις κοινωνικές επιστήμες ο δομισμός αποτελεί μία θεωρία σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι 
δεν αποφασίζουν αυτόνομα για τη ζωή τους.
Σύμφωνα με το δομισμό, προϋπάρχουν κοινωνικές και πολιτισμικές δυνάμεις οι οποίες δομούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα δράσει ένα άτομο.
Οι άνθρωποι είναι έρμαια των δομών της κοινωνίας. Η θέση τους σε αυτή δεν τους επιτρέπει να έχουν ελεύθερη βούληση και να επηρεάζουν τον κόσμο γύρω τους. Τέτοιες δομές είναι για παράδειγμα η οικονομία και η εκπαίδευση, που δρουν παρασκηνιακά καθορίζοντας τη θέση ενός ατόμου στην κοινωνία.
3Υπαρξισμός: Το αντίπαλο δέος
Έρχεται έτσι ο δομισμός σε εκ διαμέτρου αντίθεση με τον υπαρξισμό, ο οποίος θέτει ως 
επίκεντρο τον άνθρωπο.
Σύμφωνα με τον υπαρξισμό, ο άνθρωπος και μόνο αυτός είναι υπεύθυνος για οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή του. Δεν είναι καμία δομή που τον επηρεάζει, αλλά οι ίδιες του οι επιλογές, οι οποίες διαμορφώνουν συνεχώς την ύπαρξή του.
4Ιστορικός υλισμός
Τον διατύπωσε ο Μαρξ και εννοεί ότι η ιστορία μιας κοινωνίας εξελίσσεται με βάση τις οικονομικές σχέσεις μέσα σε αυτή και όχι με βάση τις διάφορες ιδεολογίες που διατυπώνονται.
Η μελέτη λοιπόν της κοινωνίας θα πρέπει να ξεκινάει από τους συσχετισμούς που εμφανίζονται στα μέσα παραγωγής και όχι από τις ιδεολογικές αναπαραστάσεις της πραγματικότητας. Τη θέση αυτή υποστήριξε και ο Αλτουσέρ.
5Η ταξική πάλη σύμφωνα με το δομικό μαρξισμό
Η ταξική πάλη σε μία κοινωνία δεν αποτελεί συνειδητή επιλογή των ανθρώπων. Είναι οι προϋπάρχουσες δομές της κοινωνίας τέτοιες που δημιουργούν τις κοινωνικές τάξεις και συνεπώς πυροδοτούν την ταξική πάλη.
Ένας προλετάριος δηλαδή δεν επέλεξε να ανήκει στην εργατική τάξη, αλλά μάλλον γεννήθηκε ως τέτοιος ή αναγκάστηκε να γίνει από τις συνθήκες.
Φαίνεται έτσι η παραδοχή του δομικού μαρξισμού ότι ο άνθρωπος δεν είναι υποκείμενο της ιστορίας. Δεν είναι αυτός που επιλέγει το πώς αυτή θα διαμορφωθεί.
Εν τέλει, το αν ο άνθρωπος είναι υποκείμενο ή αντικείμενο της ιστορίας μοιάζει με το αιώνιο ερώτημα: η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα; Τρέχα γύρευε…