Λίνα ΚρίγκουΗ γυναικεία συνεισφορά στο αρχαιότερο λογοτεχνικό είδος με τη χρήση σκοτεινής και μελαγχολικής θεματολογίας!
Η ποίηση είναι ένα κορυφαίο λογοτεχνικό είδος, το οποίο επιδρά στον άνθρωπο και προσφέρει ποικίλα οφέλη από την αρχή της ύπαρξής του. Η ταύτιση, η ανακούφιση της ψυχής και τα ταξίδια του νου είναι μερικά από τα δώρα της ποίησης στο άτομο.
Η γυναικεία παρουσία στο χώρο του λογοτεχνικού αυτού είδους είναι ιδιαίτερα ενεργή και αξιόλογη και επηρέασε σημαντικά την πορεία του λογοτεχνικού κόσμου και τη σκέψη χιλιάδων ανθρώπων. Ας γνωρίσουμε πέντε ποιήτριες που επηρεάστηκαν στο έργο τους από το σκοτάδι και την κατάθλιψη.
1. Sylvia Plath
Γεννήθηκε στη Βοστόνη στις 27 Οκτωβρίου 1932. Από τη νεαρή της, κιόλας, ηλικία έγινε έκδηλη η αυξημένη ευφυΐα της αλλά και η κλίση της στην ποίηση. Συνέγραψε το πρώτο της ποίημα, με τίτλο «Το Ποίημα» στην ηλικία των οκτώ ετών και αυτό εκδόθηκε στην εφημερίδα «Boston Herald».Έκτοτε δημοσιεύθηκαν πολλά από τα ποιήματα που έγραφε εκείνη την εποχή.
Η μελαγχολική και καταθλιπτική της φύση εκδηλώθηκε από νωρίς, καθώς τη σημάδεψε ο θάνατος του ναζιστή πατέρα της το 1940. Αργότερα έγραψε ένα ποίημα με αφορμή αυτό το γεγονός με άκρως εξομολογητικό τόνο, με τίτλο «Daddy».
Η ευφυΐα της την προίκισε με μια υποτροφία στο κολέγιο Σμιθ, όπου και έκανε την πρώτη απόπειρα αυτοκτονίας της λαμβάνοντας υπνωτικά χάπια. Έπασχε από διπολική διαταραχή και νοσηλεύθηκε σε ψυχιατρική κλινική.
Γνώρισε τον Άγγλο ποιητή Τεντ Χιουζ και δημιούργησε μαζί του ένα γάμο γεμάτο εντάσεις, απειλές και ανησυχία. Έφεραν στον κόσμο δυο παιδιά και είχε δυο αποβολές. Πολλά ποιήματά της αντικατοπτρίζουν την αρρωστημένη αυτή σχέση, την ενδοοικογενειακή βία, τον πόνο, τις αποβολές. Σε επιστολές προς την ψυχίατρό της η βασανισμένη ποιήτρια αποκάλυπτε πολλά από τα φρικιαστικά περιστατικά που συντάρασσαν την καθημερινότητά της.
Ο επταετής συζυγικός τους βίος διαλύθηκε από την αποκάλυψη της εξωσυζυγικής σχέσης του ποιητή με τη Σούζαν Άλισον. Αυτοκτόνησε στις 11 Φεβρουαρίου 1963 τοποθετώντας το κεφάλι της στο φούρνο της κουζίνας και εισπνέοντας αέριο.
Πρόκειται για την πρώτη ποιήτρια που τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ αφού είχε ήδη πεθάνει για τα «Συλλογικά Ποιήματα». Έγινε ευρέως γνωστή και από το δημοφιλές μυθιστόρημά της «Ο γυάλινος κώδων» με θέμα την ψυχική κατάρρευση μιας νέας γυναίκας.
2. Μαρία Πολυδούρη
Γεννήθηκε στην Καλαμάτα την 1η Απριλίου 1902. Έγινε γνωστή με το πεζοτράγουδο «Ο πόνος της μάνας» που το είχε εμπνευστεί έχοντας ακούσει παρόμοια έργα τέτοιου είδους στη Μάνη. Το 1921 μετατίθεται στη Νομαρχία Αθηνών, όπου γνωρίζει τον έρωτα της ζωής της Κώστα Καρυωτάκη και συγχρόνως γράφεται στη Νομική Σχολή.
Ανέπτυξε έναν δυνατό και αληθινό έρωτα για τον ποιητή που όμως δεν έμελλε να έχει ευτυχή κατάληξη. Δημιούργησαν μια σύντομη σχέση που διαλύθηκε από την αποκάλυψή του ότι έπασχε από σύφιλη, ένα νόσημα μη αντιμετωπίσιμο για εκείνη την εποχή.
Η ποιήτρια κατέβαλλε προσπάθειες να σώσει τη σχέση τους ζητώντας του να παντρευτούν χωρίς να κάνουν παιδιά, πράγμα που εκείνος αρνήθηκε. Αφού οι προσπάθειες της είχαν πέσει στο κενό, η ρομαντική ποιήτρια θεώρησε ως δικαιολογία για χωρισμό τον ισχυρισμό του αγαπημένου της και βυθίστηκε σε βαθιά θλίψη.
Το 1924 εισέβαλε στη ζωή της ο δικηγόρος Αριστοτέλης Γεωργίου τον οποίο και αρραβωνιάστηκε ένα χρόνο μετά. Η αγάπη της για τον Κώστα Καρυωτάκη δεν έσβησε ποτέ. Το 1926 έδωσε τέλος στον αρραβώνα της και πήγε στο Παρίσι, όπου και προσβλήθηκε από φυματίωση.
Δύο χρόνια αργότερα γύρισε στην Αθήνα και πληροφορήθηκε την αυτοκτονία του αγαπημένου της. Έπειτα κυκλοφόρησαν οι συλλογές ποιημάτων της «Οι τρίλλιες που σβήνουν» και «Ηχώ στο Χάος». Στα έργα της είναι διάχυτος ο έρωτας, η βαθιά απελπισία και ο σπαραγμός. Με τα ποιήματά της συγκινεί έντονα τον αναγνώστη και προκαλεί πλήθος συναισθημάτων. Ο θάνατος τη βρήκε στις 29 Απριλίου 1930.
3. Anne Sexton
Γεννήθηκε στο Νιούτον της Μασαχουσέτης στις 9 Νοεμβρίου 1928. Το πραγματικό της όνομα ήταν Ανν Γρέυ Χάρβεϊ και υπήρξε μοντέλο του πρακτορείου Χαρτ της Βοστώνης. Παντρεύτηκε τον Άλφρεντ Μούλλερ Σέξτον, απέκτησε μαζί του δύο παιδιά και τελικά κατέληξαν σε διαζύγιο.
Το 1954 η ζωή της άλλαξε ριζικά αφού της διέγνωσαν κατάθλιψη. Η ενασχόλησή της με την ποίηση προέκυψε από προτροπή του θεράποντα ιατρού της ως πιθανό φάρμακο της αρρώστιας της. Τα ποιήματά της δεν άργησαν να διαδοθούν. Παρακολούθησε τα ποιητικά μαθήματα του Ρόμπερτ Λόουελλ, όπως και η Σύλβια Πλαθ.
Χαρακτηριστικό της αποτελεί η χρήση εξομολογητικού τόνου και η αναφορά της σε θέματα που απασχολούν το γυναικείο φύλο. Θεματικοί άξονες των ποιημάτων της υπήρξαν η μοιχεία, η έκτρωση, η εμμηνόρροια, ο αυνανισμός και γενικότερα θέματα ταμπού, τα οποία δεν γίνονταν συχνά αντικείμενο συζήτησης την εποχή εκείνη.
Η συλλογή της «Live or Die» την οδήγησε στην κατάκτηση του βραβείου Πούλιτζερ το 1967. Κατάφερε να καταξιωθεί ως ποιήτρια και έχαιρε το σεβασμό σημαντικών προσωπικοτήτων όπως του δασκάλου της, Ρόμπερτ Λόουελ, της Σύλβια Πλαθ και άλλων.
Αυτοκτόνησε στις 4 Οκτωβρίου 1974. Αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί η συγγραφή του τραγουδιού «Mercy Street» το 1986 από το Βρετανό μουσικό Πίτερ Γκάμπριελ ως αφιέρωση στην ποιήτρια.
4. Κατερίνα Γώγου
Γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Ιουνίου 1940. Η καλλιτεχνική της κλίση εκδηλώθηκε στην ηλικία των 5 μόλις ετών και μάλιστα στον τομέα της υποκριτικής, όπου έλαβε μέρος σε παιδικές παραστάσεις. Η εφηβεία της ήταν ταραγμένη αφού ζούσε με τον αυστηρό πατέρα της. Παρά την αυστηρότητά του δεν την εμπόδισε ποτέ να ακολουθήσει τα όνειρά της και να γίνει ηθοποιός.
Σπούδασε θέατρο και χορό και συμμετείχε σε διάφορες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου (π.χ. «Το Βαρύ Πεπόνι», «Το Ξύλο βγήκε απ’τον Παράδεισο») κυρίως σε δευτερεύοντες ρόλους. Αργότερα έστρεψε το ενδιαφέρον της στην ποίηση. Η συγγραφή της έχει αντισυμβατικό χαρακτήρα και δεν ακολουθεί αυστηρά μοτίβα αλλά συνειρμικούς συλλογισμούς.
Τα σκληρά παιδικά χρόνια που πέρασε εξαιτίας της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου άσκησαν φανερή επίδραση στο ποιητικό της έργο που διακατέχεται από οργή, αναρχικές ιδέες και επαναστατική πνοή. Η κατάθλιψη αντικατοπτρίζεται ολοφάνερα στο έργο της, στο οποίο επικρίνει διαρκώς το κοινωνικό γίγνεσθαι. Απογοητευμένη και καταβεβλημένη από την ψυχολογική της κατάσταση οδηγήθηκε στην αυτοκτονία στις 3 Οκτωβρίου 1993, στη νεαρή ηλικία των 53 ετών.
5. Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ
Γεννήθηκε στην Αθήνα το Φεβρουάριο του 1939. Νονός της είναι ο γνωστός σε όλους μας Νίκος Καζαντζάκης, ο οποίος ήταν οικείος στο οικογενειακό περιβάλλον της ποιήτριας. Μάλιστα, δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα με τίτλο «Μοναξιά» στα δεκαεπτά της έτη κατόπιν ενθάρρυνσης από τον πνευματικό της πατέρα.
Ο ίδιος έστειλε γράμμα στο διευθυντή της εφημερίδας «Καινούργια Εποχή», τονίζοντας ότι είναι το ωραιότερο ποίημα που είχε διαβάσει ποτέ. Αυτή ήταν και η αρχή της καριέρας της όχι μόνο στην ποίηση, αλλά και στη μετάφραση. Σύντομα έγινε γνωστή και πολλά έργα της δημοσιεύθηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες.
Πρότυπο της αποτέλεσε ο Κ. Π. Καβάφης. Στα έργα της αντικατοπτρίζεται έντονα ο προβληματισμός της σχετικά με το θάνατο και τα γηρατειά και κάνει λόγο για τη μοναξιά, ως ένα από τα κύρια γνωρίσματα της ανθρώπινης ζωής. Η ποίηση της λειτουργεί ως θεραπεία για τις σκοτεινές σκέψεις που μας κυριεύουν όσο τα χρόνια περνούν και ο χρόνος της ζωής μας μειώνεται. Άλλα θέματά της είναι ο έρωτας, το σώμα και το πνεύμα και τα ανθρώπινα αισθήματα.