Αναστασία ΚουτσώναΗ τζαζ μουσική δεν αποτελεί ένα είδος μουσικής, αλλά πάνω απ’ όλα μια στάση ζωής.
Ας δούμε λοιπόν την ιστορία της τζαζ απ’τη γέννηση της, μέχρι σήμερα.
1.Οι ρίζες της βρίσκονται στη δεκαετία του 1880.
Πιστεύεται ότι «γεννήθηκε» στη Νέα Ορλεάνη, από τους Κρεολούς, μία φυλή γαλλόφωνων και ισπανόφωνων μαύρων, με καταγωγή από τις Δυτικές Ινδίες. Στη μουσική τους σημαντικότατο ρόλο είχε η ερμηνεία, γι’ αυτό και έπαιζαν κατά κανόνα στην Όπερα και σε κοινωνικές εκδηλώσεις
2. Το 1894 μια νέα νομοθετική μεταρρύθμιση διαχωρισμού λευκών και μαύρων εκτόπισε τους Κρεολούς στη δυτική πλευρά της Νέας Ορλεάνης, μαζί με τους φτωχούς μιγάδες.
Εκεί, οι δύο πολιτισμοί και τα μουσικά τους είδη ήρθαν σε σύγκρουση, αναμείχθηκαν κι έτσι δημιουργήθηκε ένα είδος μουσικής που ονομάζεται «ράγκταϊμ» (ragtime),η πρώτη μορφή τζαζ.Ο πιο διάσημος μουσικός του ράγκταϊμ θεωρείται ο Scott Joplin.
3. Έως το 1900, το Ραγκτάιμ και τα Μπλουζ ήταν η νέα «τρέλα».
Η Νέα Ορλεάνη φάνταζε ως η Μέκκα των νέων καλλιτεχνών και ήχων.Η μουσική σκορπίστηκε στον Βορρά και στη Δύση, μέσω των μεταναστών και της δισκογραφίας.
4. Η ανακάλυψη του γραμμοφώνου συντέλεσε αποφασιστικά στην εξάπλωση του νέου μουσικού είδους.
Ο πρώτος τζαζ δίσκος ηχογραφήθηκε το 1917 από την ορχήστρα Original Dixieland Jazz Band,από την οποία,αργότερα πήρε το όνομα του ολόκληρο το είδος της δεκαετίας του 1920.
5. Τη δεκαετία του 1920, η τζαζ έπαψε να είναι μουσική αποκλειστικά για μαύρους.
Υιοθετήθηκε από τους λευκούς και επέδρασε καθοριστικά στη μουσική τους.Ανάμεσα στους «πατέρες» της τζαζ ήταν ο Τζο «Κινγκ» Όλιβερ, ο Λούις Άρμστρονγκ και ο Φέρντιναντ «Τζέλι Ρολ» Μόρτον. Αυτοί έπαιζαν με στυλ Ντίξιλαντ.
6. Ο χορός έγινε η τελευταία μόδα στο τέλος της δεκαετίας του ’30, καθώς πολλοί ήταν αυτοί που χορεύοντας ήθελαν ν’ αποτινάξουν από πάνω τους την κατάθλιψη.
Έτσι, η τζαζ μουσική εξελίχθηκε σ’ ένα νέο είδος χορευτικής μουσικής. Από το 1935, το νέο στυλ ονομάζεται «Σουίνγκ» (Swing) και αποτελεί ουσιαστικά ένα ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα στην παραδοσιακή και στη μοντέρνα τζαζ. Κύριος εκπρόσωπος της μουσικής σουίνγκ θεωρείται ο Μπένι Γκούντμαν (Benny Goodman).
7. Το «Μπήμποπ» (Bebop) εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’40 ως αντίθεση προς τις μεγάλες μπάντες του σουίνγκ, με μικρά σύνολα μουσικών τεσσάρων ως έξι ατόμων.
Με αυτόν τον τρόπο, οι μουσικοί είχαν περισσότερες ευκαιρίες να αυτοσχεδιάζουν. Η ίδια η μουσική είχε πιο σύνθετες μελωδίες και αρμονίες και ιδιαίτερη έμφαση στο ρυθμό. Επιπλέον, κάποιες φράσεις ήταν μερικές φορές ασύμμετρες με αποτέλεσμα να υπάρχει πιο ενδιαφέρον αποτέλεσμα, αλλά μάλλον ακατάλληλο για χορό.Κύριοι εκπρόσωποι του μπήμποπ είναι ο τρομπετίστας Ντίζι Γκιλέσπι (Dizzy Gillespie) και ο σαξοφωνίστας Τσάρλι Πάρκερ (Charlie Parker).
8. Ο όρος «Φρη τζαζ» (Free jazz) δίνει την εικόνα της νέας κατεύθυνσης της μουσικής τζαζ στη δεκαετία του 1960.
Πειραματική, προκλητική και ενδιαφέρουσα για αρκετούς ακροατές, έχει ως χαρακτηριστικό τον υψηλό βαθμό διαφωνίας. Οι εκτελεστές δοκιμάζουν νέους ήχους εμπνεόμενοι από έξω-ευρωπαϊκούς πολιτισμούς. Σημαντικός εκπρόσωπος της Φρη τζαζ είναι ο σαξοφωνίστας Ορνέτ Κόλμαν (Ornette Coleman).
9. Μετά τη δεκαετία του 1960, εμφανίζονται ρεύματα όπως «άβανγκαρντ» (avant-garde), «λάτιν» (latin), «άσιντ τζαζ» (acid jazz) κ.ά.
Οι μουσικοί άρχισαν να χρησιμοποιούν στοιχεία της τζαζ στις συνθέσεις τους, δημιουργώντας νέα είδη μουσικής.
10. Η jazz σήμερα έχει αναγνωριστεί ως κομμάτι της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, σύμβολο η ίδια της ελευθερίας που μέσα από αυτήν ξεχώρισαν σπουδαίοι μουσικοί.
Γι’ αυτό το λόγο η UNESCO που είναι ο αρμόδιος φορέας που διαχειρίζεται τέτοια θέματα έχει ορίσει την 30η Απριλίου ως Διεθνή Μέρα της Τζαζ.