Ελένη ΜαρόκουΤο Nymphomaniac είναι μια ταινία που ξεχωρίζει για την ωμότητα και την προκλητικότητά της.
Ο Lars von Trier το κάνει καλύτερα· ο Lars ξέρει. Και γι’ αυτό πήρε τον χαρακτήρα και τον έκανε γυναίκα. Έκανε λοιπόν την Joe, την πρωταγωνίστρια της ταινίας και την έντυσε με απόλαυση και έρωτα.
Της έδωσε ένα σώμα, μια προσωπική ιστορία, της έδωσε μια ακόρεστη όρεξη για σεξ, καθώς και τον Jerôme, που μνημονεύεται ως το κεφάλαιο της αγάπης στη ζωή της.
Η Joe αφηγείται την ιστορία της.
Chapter one: Το όνομα της γυναίκας
Η σεξουαλικότητα της Joe τρυπάει την ταινία. Μοιάζει με άβυσσο απόλαυσης χωρίς όρια. Το σώμα «πέφτει» απ’ την κατασκευή του: δεν είναι απλά ένα σώμα με στήθος, μηρούς και αιδοίο, είναι η μετουσίωση σε έκσταση. Η Joe το ξέρει, το πλασάρει, το διοχετεύει, το χαίρεται.
Σε μια αλληγορική ανάγνωση της ταινίας, γυναίκα και φύση ταυτίζονται. Το σώμα και η σεξουαλικότητα της γυναίκας είναι σαν τα φυτά ή τα δέντρα: σχεδόν παθητικά εξ’ όψεως, αλλά τόσο περίπλοκα στους μηχανισμούς τους. Η ανάπτυξη και η ζωή των δέντρων είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό «ψήλωμα» και η σεξουαλικότητα της γυναίκας είναι κάτι παραπάνω από μια στύση.
Chapter two: Love
-What did you rebel against?
-Love.
Η Joe «ξεμπροστιάζει» την αγάπη. Θεωρεί ότι είναι διαστρεβλωτική, τυλιγμένη σε ψέματα, γεμάτη ζήλεια και λαγνεία και πάνω απ’ όλα ταπεινωτική. Διαχωρίζει τον ερωτισμό από την αγάπη. Ο ερωτισμός είναι καθαρός και διαυγής.
Αν η απάντηση είναι «ναι», ο ερωτισμός στοχεύει κατευθείαν στην κατάφαση. Στην αγάπη είναι αλλιώς· πρόκειται για ένα μικρό θέατρο που λες ναι, ενώ εννοείς όχι και το αντίστροφο. Η Joe σημειώνει ότι τον ερωτισμό εντέλει τον απαιτείς, ενώ η αγάπη είναι κάτι που δεν ζητάς.
Η επανάσταση απέναντι στην αγάπη ήταν πρώτα απ’ όλα μια πράξη ειλικρίνειας. Ο δυτικός πολιτισμός την έχει κατά καιρούς ντύσει με αρκετά πέπλα: λογοτεχνικά, κινηματογραφικά, καταναλωτικά, εμπορικά. Πέπλα εξιδανίκευσης για το πώς αρμόζει να είναι μια αγάπη. Την έχει δρομολογήσει, της έχει βάλει τα λόγια, τις πράξεις, το βίωμα.
Ευτυχώς που δεν είναι έτσι. Αυτό το πέπλο εξιδανίκευσης που φορούσαμε κατά καιρούς στην αγάπη έχει αρχίσει πια να λιώνει και μένει ατόφια η ουσία της, καθαρή και υποκειμενική. Αυτή είναι η αγάπη· προσωπική, μοναχική, επαναστατική, συμπτωματική.
Χωρίς θεατρινισμούς και λουλούδια, με τις «πεταλουδίτσες» να τις κατασπαράζουν οι δαίμονες και τούμπαλιν.
Και στην ταινία ο αγαπημένος άνδρας είναι ο γλοιώδης Jerôme, μια σχεδόν καρικατούρα που η Joe ερωτεύεται.
Chapter 3: Η μητέρα δεν καταρρίπτει την γυναίκα
Η σεξουαλικότητα διαχέεται παντού· από τη νεαρή Joe που αυνανίζεται, μέχρι τη μητέρα και σύζυγο Joe. Η μητρότητα δεν συνιστά άρνηση της σεξουαλικότητας και η ανάγκη να αναχθεί η μητέρα σε ιερή φιγούρα, χωρίς πάθη και απολαύσεις είναι τουλάχιστον ανόητη.
Η μητέρα είναι σεξουαλική, και το παιδί δεν φράζει την επιθυμία. Η Joe το περνάει στην πράξη: θυσιάζει τη μητέρα (την μόνο-μητέρα), για να είναι η γυναίκα της απόλαυσης. Η θυσία αυτή είναι ειλικρινής και το τίμημα είναι υψηλό.
Chapter 4: Το δικαίωμα στην έκτρωση
Ο Lars von Trier δεν θα μπορούσε να τηρήσει σιγή ιχθύος για ένα τόσο δύσκολο θέμα. Η αυτοδιάθεση του σώματος της γυναίκας είναι προσωπική επιλογή. Ο συνομιλητής της Joe (o Seligman), υποστηρίζει ότι χιλιάδες εκτρώσεις ανά τα χρόνια έχουν σώσει γυναίκες που υπήρξαν θύματα βιασμού, αιμομιξίας, πείνας.
Βέβαια, ο Seligman σημειώνει ότι στον δυτικό πολιτισμό η έκτρωση είναι συνήθως ένα πρόβλημα πολυτελείας, αλλά αυτό δεν καταρρίπτει την ελευθερία επιλογής και την υπεράσπιση αυτής της πράξης.
Η γυναίκα «χωράει» το σώμα της στις διαστάσεις των επιλογών της.
Chapter 5: “Fill all my holes.”
Η Joe λέει ότι η μεγαλύτερή της αμαρτία είναι ότι πάντα ζητούσε περισσότερα απ’ το ηλιοβασίλεμα.
Και η αλήθεια είναι ότι σαν φιγούρα υπήρξε επαναστατική. Καταπάτησε την αστυνομία του ήθους και της μπουρζουαζίας και χώρεσε μέσα στο φύλο της την αστείρευτη σεξουαλικότητά της, τον ερωτισμό της, την αγάπη της για τον Jerôme, την μητέρα, και όλα αυτά με τον τρόπο της.
Ενάντια στις συμβάσεις, αφουγκραζόμενη την επιθυμία της και το αίτημα της, έτοιμη να θυσιαστεί γι’ αυτά, ακόμα και να αυτοτιμωρηθεί. Το “Fill all my holes”, είναι μια φράση που επαναλαμβάνεται συχνά στην ταινία και δείχνει το κενό της απόλαυσης και την διαρκή προσπάθεια και επανάληψη να γεμίσει αυτό το κενό, πράγμα που μάλλον δεν γίνεται να συμβεί.
Η Joe αναλαμβάνει αυτό το κενό και επαναστατεί, αγωνιά να το γεμίσει, σέβεται την επιθυμία της. Και αυτό είναι ιδιαίτερα ριζοσπαστικό. Η Joe έδειξε ότι το γυναικείο φύλο της τής επιτάσσει κάτι πιο απόλυτο και μεγάλο· ότι το γυναικείο σώμα είναι υπερερωτικό, σχεδόν χαοτικό στην απόλαυσή του· ότι η γυναίκα δεν είναι μόνο το σύνολο των κοινωνικών της θέσεων: κόρη, αδελφή, σύζυγος, μητέρα, γιαγιά.
Πέρα από αυτές τις θέσεις η γυναίκα είναι σεξουαλική, αβυσσαλέα και τρομακτικά ελεύθερη.