Ψευδείς ειδήσεις και ρητορική μίσους στην Ευρώπη: Πρόβλημα ή πρόσχημα;

Πώς από το ελεύθερο internet όπου όλοι μπορούμε να εκφραστούμε φτάσαμε στα fake news και το hate speech;

Είναι όντως ένα πρόβλημα ή μήπως ένα πρόσχημα; Ας δούμε λοιπόν!

Η ελευθερία του σήμερα

Κάνοντας μια ανασκόπηση στο βάθος του χρόνου και τη σταδιακή αναγνώριση των δικαιωμάτων του ανθρώπου σίγουρα μπορούμε να πούμε ότι είμαστε τυχεροί σε μεγάλο βαθμό για την εποχή στην οποία ζούμε.

Όχι βέβαια πως δε νοσταλγούμε τα περασμένα και το ρομαντισμό του παρελθόντος, όπως τουλάχιστον το έχουμε πλάσει στο μυαλό μας, αλλά από άποψη κατοχύρωσης κάποιων βασικών δικαιωμάτων ως κεκτημένων, έχουμε σημειώσει πρόοδο.

Ας σκεφτούμε ότι το τόσο απλό και αυτονόητο για την εποχή μας γεγονός του να εκφραζόμαστε ελεύθερα στο internet, να γράφουμε άρθρα, όπως εγώ καλή ώρα, να ανταλλάσσουμε απόψεις σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα είναι ένα τεράστιο προνόμιο που γέννησε η ψηφιακή εποχή και τα social media καθιστώντας την ελευθερία της έκφρασης πιο κυριολεκτική ελευθερία από ποτέ.

“If liberty means anything at all, it means the right to tell people what they do not want to hear”

George Orwell

Στον αντίποδα

Επειδή, ωστόσο, ως γνωστόν, κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις  κι επειδή ό, τι αφήνεται πολύ ελεύθερο τείνει να γίνει και λίγο άπληστο δεν άργησαν να εμφανιστούν φαινόμενα όπως τα «fake news» και το «hate speech», ελληνιστί ψευδείς ειδήσεις και ρητορική μίσους, τα οποία φαίνεται πως απασχολούν πολύ την Ευρώπη ή πιο σωστά τους πολιτικούς αρχηγούς τα τελευταία χρόνια.

Ένα πρόβλημα φυσικά δεν μπορεί να μένει για πολύ αρρύθμιστο όταν εμπλέκονται πολιτικές σκοπιμότητες σε αυτό.

Η μάχη της προπαγάνδας

Κάπως έτσι τα επαναλαμβανόμενα δημοσιεύματα των ρωσικών προπαγανδιστικών μέσων συντέλεσαν στην εκλογή του Αμερικανού Προέδρου, Donald Τrump στις προεδρικές εκλογές του 2016 έναντι της Hillary Clinton με τον ίδιο τον Αμερικανό Πρόεδρο να κατακεραυνώνει λίγο αργότερα τα αμερικάνικα μέσα ως λασπολόγους του ονόματός του.

Κι επειδή όλα συνδέονται, με την Αμερική να χαράσσει το δρόμο στις διεθνείς εξελίξεις η σκληροπυρηνική Γερμανία προς πρόληψη τέτοιων φαινομένων περνάει νόμο που προκηρύσσει τη τιμωρία των social media που δε διαγράφουν περιεχόμενο που έρχεται σε αντίθεση με τον γερμανικό νόμο εντός 24 ωρών γιατί… «η ελευθερία του λόγου σταματά εκεί που ξεκινά ο ποινικός νόμος».

Πώς θα εξασφαλιστεί η συμμόρφωση;

Με πρόστιμα που ξεπερνούν τα 50 εκατ. διότι καλώς ή κακώς money makes the world go round. Κι ακολουθεί η Γαλλία στα ίδια βήματα με τον Πρόεδρο Macron να διατείνεται την εφαρμογή αντίστοιχου νόμου μέχρι το τέλος του 2018.

Και η γειτονική Ιταλία όμως, φαίνεται να χρησιμοποιεί πρόγραμμα ελέγχου πληροφοριών που στοχεύει στην απομάκρυνση ψευδών γεγονότων ή πιο εύστοχα μη αρεστών δημοσιευμάτων.

Πόσο τελικά πραγματικά κατοχυρωμένη είναι η ελευθερία της έκφρασης σε μια εποχή που τα πάντα τρέχουν κι αυτά που νομίζαμε μακρινά δεν απέχουν παρά μια ανάσα από μας στην ενοποιημένη Ευρώπη;

Προτού βιαστούμε να δώσουμε μια απάντηση αναπαράγοντας στερεότυπα status μπορούμε τουλάχιστον να προβληματιστούμε. Άλλωστε στο τέλος ο χρόνος θα δείξει…