Άρτεμις ΜόσχουΌλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε τα θέλω μας, τις κλίσεις, τα ταλέντα μας σχετικά με την επαγγελματική μας αποκατάσταση. Τι γίνεται, όταν τρίτοι παράγοντες μας εμποδίζουν να τα αξιοποιήσουμε;
Όλη μας τη ζωή προσπαθούμε να αποκτήσουμε τα εφόδια που θα μας εξασφαλίσουν ένα σίγουρο μέλλον. Σίγουρο μέλλον, δύο μάλλον ανήκουστες λέξεις για την εποχή μας. Για ποια σιγουριά μπορούμε να μιλάμε, όταν οι δείκτες ανεργίας χτυπούν κόκκινο; Όταν άλλο ένα άτομο, μη μπορώντας να συντηρήσει το σπίτι του, καταλήγει στο δρόμο; Η εποχή μας, μόνο σιγουριά δε μπορεί να προσφέρει. Αβεβαιότητα κι ανασφάλεια δε, μπόλικη.
Μέσα σε αυτή την εποχή όμως, εμείς, η νέα γενιά, καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε, να σταδιοδρομήσουμε, να βρούμε μια αξιοπρεπή δουλειά. Να δημιουργήσουμε κάποια στιγμή, τη δική μας οικογένεια, έχοντας τους πόρους να τη συντηρήσουμε. Με τι προδιαγραφές όμως; Με τι κριτήρια επιλογής;
Από τη στιγμή της γέννησής μας, αρχίζουμε να ονειρευόμαστε. Να ονειρευόμαστε το μέλλον, το πώς θα θέλαμε ιδανικά να καταλήξουμε. Ως παιδάκι κάνουμε όνειρα τρελά, άπιαστα. Όνειρα όμως που μας γεμίζουν φιλοδοξία και δύναμη. «Εγώ θα γίνω γιατρός», λέγαμε, και το υποστηρίζαμε με όλο μας το είναι. Τίποτα και κανείς δε μπορούσε να μας σταματήσει, να φρενάρει αυτή την ανεξέλεγκτη φαντασία κι ονειροπόληση. Ήμασταν σε μια μόνιμη εγρήγορση, έτοιμοι να κάνουμε ό,τι περνούσε απ’το χέρι μας για να φτάσουμε, έστω και στο ελάχιστο, κοντά στο όνειρό μας.
Και έρχεται η στιγμή που μπαίνεις στο δημοτικό. Μια καινούρια εμπειρία, γεμάτη από παιδάκια σαν κι εσένα, ονειροπόλα, μες στη ζωντάνια. Που θέλουν να κατακτήσουν πάση θυσία τα όνειρά τους, περιτριγυρισμένα από μια παιδική αθωότητα. Μια αθωότητα όμως που σιγά σιγά αρχίζει να εξασθενεί. Γιατί στο δημοτικό σχολείο, αρχίζει να γίνεται η πρώτη κατηγοριοποίηση.
Κατηγοριοποίηση ανάλογα με τα ταλέντα, τις κλίσεις, τα προτερήματα και τις αδυναμίες του κάθε παιδιού. Σε αυτό το στάδιο σου δείχνουν πού είσαι δυνατός, πού υστερείς, πού πρέπει να προσπαθήσεις περισσότερο, αναγκάζοντάς σε σε πολλές περιπτώσεις να αλλάξεις την κατεύθυνση των ονείρων σου. «Θέλω να γίνω γιατρός», λέγαμε, αλλά να που τα μαθηματικά δεν είναι το βασικό μας προτέρημα. Και σιγά σιγά, αναγκάζεσαι να εγκαταλείψεις το όνειρο.
Δε λέω, μπορεί αυτή η τακτική σε κάποιες περιπτώσεις να φανεί χρήσιμη. Να δείξει στο παιδάκι προς τα πού πρέπει να εστιάσει, ποιες είναι οι κλίσεις, τα ταλέντα του, ώστε να επιλέξει αργότερα ένα επάγγελμα το οποίο να του ταιριάζει καλύτερα. Τι γίνεται όμως με τα παιδιά που δεν έχουν κάποιο ταλέντο στα μαθηματικά ή τη γλώσσα; Που προτιμούν τη ζωγραφική, ή γενικότερα κάτι πιο πρακτικό; Ε, εκεί υπάρχει πρόβλημα. Γιατί κάτι τέτοια ταλέντα σε αυτή την ηλικία, δύσκολα θα υποστηριχθούν και θα αναδειχτούν. Προτεραιότητα είναι το σχολείο και μόνο.
Και ξαφνικά, φτάνεις στο λύκειο. Απ’τη στιγμή που μπαίνεις στο λύκειο είναι λες κι έχεις μπει σε καλλιστεία δεξιοτήτων, ικανοτήτων, γνώσεων. Μαθήματα το πρωί, μαθήματα το βράδυ, μεταμεσονύχτια μαθήματα, και όλο αυτό κατ’επανάληψη και τα τρία χρόνια. Ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος, κάθε έφηβος πλέον αγωνίζεται για το μέλλον του. Το τι θες να κάνεις, είναι πλέον σχετικά ξεκάθαρο. Ή, για να το θέσω σωστά, τις περισσότερες φορές ισχύει το τι θέλει ο κοινωνικός περίγυρος, και ιδίως οι γονείς σου, να κάνεις.
Μπορεί να έχεις ξεκαθαρίσει στο μυαλό σου, το τι θες να κάνεις στο μέλλον. Να το έχεις εξωτερικεύσει ή να το κρατάς μέσα σου, για σένα. Ό,τι και να ισχύει, ένα είναι βέβαιο. Οι περιστάσεις και ο κοινωνικός περίγυρος θα προσπαθήσουν να σε επηρεάσουν, είτε με τρόπο άμεσο, είτε πιο υποχόνδρια. Θα υποστηρίξουν το να προσπαθήσεις για μια πιο «σίγουρη» σχολή, ένα ενδεχομένως πιο «δυνατό» πτυχίο. Αλήθεια όμως, για ποια σιγουριά μιλάμε σε μια Ελλάδα μαστιζόμενη από την κρίση; Σε ποια περίπτωση μπορείς να είσαι σίγουρος πως αυτό που έχεις επιλέξει θα σε εξασφαλίσει μέχρι το τέλος της ζωής σου;
Έχοντας όλα αυτά τα ψυχολογικά εμπόδια, καλείσαι να περάσεις τη δοκιμασία των Πανελληνίων, όντας μία ανάσα από τη σχολή της επιλογής σου. Πρέπει οπωσδήποτε να διαβάσεις, να διαπρέψεις, αλλιώς οι συνέπειες είναι πολλές. Αν δεν προσπαθήσεις, αν δεν τα πας καλά, θεωρείσαι μειονεκτικός. Πώς γίνεται όμως να κριθεί το μέλλον ενός ανθρώπου με βάση μερικές κόλλες χαρτί;
Σε αυτή την ηλικία, σε ρώτησε ποτέ κανείς αν έχεις όνειρα και ποια είναι αυτά; Ποτέ, κανείς. Το σύστημα είναι με τέτοιο τρόπο διαμορφωμένο που σε αναγκάζει να επιλέξεις στα δεκαεπτά σου τι είναι αυτό που θέλεις να κάνεις στο μέλλον. Σε αυτές τις ηλικίες όμως, πώς μπορείς να επιλέξεις με σιγουριά τι θα σε εξασφαλίσει, οικονομικά αλλά κυρίως ψυχικά, την υπόλοιπη ζωή σου; Ε, μάλλον δε μπορείς. Τι κρίμα όμως που πρέπει.
Πρέπει να διαβάσεις. Πρέπει να διακριθείς. Πρέπει να κάνεις αυτό που ορίζει το κοινωνικό status. Πρέπει στην πιο ευαίσθητη ψυχολογικά ηλικία, να προσπαθείς για κάτι που πολλές φορές δεν είναι επιλογή σου. Πρέπει να είσαι φορτωμένος απ’το πρωί μέχρι το βράδυ με υποχρεώσεις. Πρέπει να αποκτήσεις ένα πτυχίο.
Όμως, όλοι ξεχνούν, ή επιλέγουν να ξεχνούν, μια μερίδα ανθρώπων. Ανθρώπων ταλαντούχων, που δε βασίστηκαν σε κάποιο πτυχίο για να κάνουν αυτό που έχουν ονειρευτεί. Ανθρώπων με ταλέντο έμφυτο, με μεράκι, με όρεξη να παλέψουν γι’αυτό που αγαπούν. Να παλέψουν όμως έμπρακτα, όχι σπουδάζοντάς το μέχρι τα γεράματα. Είναι εκείνοι οι αυτοδημιούργητοι άνθρωποι, οι οποίοι στα διάφορα επαγγελματικά τους εγχειρήματα, κουβαλούν μαζί τους εμπειρίες, γνώσεις και προβάλλουν μία συμπεριφορά γεμάτη αυτοπεποίθηση κι αισιοδοξία, μ’ αποτέλεσμα να πετυχαίνουν το στόχο τους.
Για να μην παρεξηγηθώ, δεν υποστηρίζω να επαναστατήσουν όλοι οι έφηβοι της ελληνικής επικράτειας και να μην πιάσουν ποτέ ξανά βιβλίο στα χέρια τους. Η μόρφωση θα χρειάζεται πάντα και για πάντα, όσος καιρός κι αν περάσει, όσο κι αν εξελιχθούν οι καταστάσεις. Όμως, οφείλεις στον εαυτό σου να κάνεις κάτι το οποίο πραγματικά αγαπάς. Οπότε, αν έχεις κάποιο ταλέντο, κυνήγησέ το, χωρίς δισταγμό, χωρίς να σκέφτεσαι όποια «πρέπει» και «μη» σου επιβάλλουν.
Πίστεψε στον εαυτό σου και τόλμησέ το. Άσε τη μίζερη καθημερινότητά σου και χρωμάτισέ τη όπως θέλεις εσύ. Ψάξε, δες, πράξε. Και πράξε μονάχα αυτό, το οποίο θα σε κάνει πραγματικά ευτυχισμένο. Μόνο έτσι, θα μπορέσεις σε αρκετά χρόνια, να πεις πως έζησες μια γεμάτη ζωή.