Γωγώ ΝταλλήΕίναι δύσκολο να τον κατακτήσεις. Είναι απαιτητικός. Δεν ξέρει τι θέλει. Σε προβληματίζει. Μερικές συμβουλές για να μάθεις να τον “διαβάζεις”.
Διαβάζεις αυτό το άρθρο γιατί πιθανότατα σου κίνησε το ενδιαφέρον ο τίτλος. Ο τίτλος είναι σημαντικός. Είναι το πρώτο πράγμα που κοιτάς, σου δίνει με δυο λόγια το περιεχόμενο, την ουσία. Είναι το πρώτο βήμα για να πουλήσεις το προϊόν σου, γι’αυτό πρέπει να φροντίζεις να είναι ευφάνταστος, να έλκει τα κλικ. Δεν είναι εύκολο, θέλει σκέψη.
Το δεύτερο βήμα είναι το περιεχόμενο του κειμένου.Τι μας ενδιαφέρει πραγματικά; Τι μας ιντριγκάρει; Σε τι θέματα το χέρι μας πατά ασυναίσθητα το κλικ;
Αν περιμένετε να διαβάσετε συμβουλές για το πώς να προσελκύσετε τον επίδοξο σύντροφό σας, την πατήσατε. Ο τίτλος είναι παραπλανητικός, εσκεμμένος για να τραβήξει την προσοχή σας. Αν ο τίτλος ήταν «γιατί δεν διαβάζουν οι νέοι» πιθανότατα δεν θα το διαβάζατε αυτή τη στιγμή. Αφού μας απασχολεί περισσότερο η κατάκτηση ενός συντρόφου από το διάβασμα, τα πολιτικά, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τον Τσαρλς Μπουκόφσκι και τον Καρυωτάκη.
Κλικάρουμε συνήθως θέματα που μας απασχολούν περισσότερο, που βρίσκονται διάχυτα στην σφαίρα της καθημερινότητας μας, που εστιάζουν στο μικρόκοσμο μας. Το σεξ και οι σχέσεις είναι στο πρώτο πλάνο. Μετά έρχεται η επικαιρότητα, η τηλεόραση, το Survivor, τα ζώδια, ο καιρός, τα gossip. Κατηγορίες και άρθρα που ρίχνουμε φευγαλέα μια ματιά, ενημερωνόμαστε για το τι συμβαίνει στο κόσμο χωρίς να απαιτούν ιδιαίτερο χρόνο ή σκέψη. Συνοπτικά, εύπεπτα, ευχάριστα.
Το διαδίκτυο βρίθει από τέτοια, αμέτρητες σελίδες φυτοζωούν από αυτό το είδος που εξασφαλίζει ταχύτητα και «αποτελεσματικότητα». Μέσα σε λίγο χρόνο πολλά άρθρα, λίγη ουσία και πολλοί ευχαριστημένοι αναγνώστες που «ενημερώνονται» χωρίς να χάνουν χρόνο. Μας ενδιαφέρει περισσότερο η ποσότητα και λιγότερο η ποιότητα του κειμένου.
Ο χρόνος είναι χρήμα και πρόβλημα όταν σου μένει ελάχιστος και πρέπει να τον κατανείμεις σε δραστηριότητες που σου αρέσουν. Το διάβασμα δυστυχώς δεν αποτελεί προτεραιότητα πολλών, από το διάβασμα ενός άρθρου μέχρι την ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου.
Υπάρχουν πολλά είδη αναγνωστών. Εκείνοι που δεν διαβάζουν από επιλογή ή έλλειψη χρόνου. Εκείνοι που διαβάζουν μόνο ό τι τους απασχολεί. Εκείνοι που διαβάζουν με βάση τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις τους π.χ. μόνο θέατρο, μουσική, κινηματογράφος, πολιτικές ειδήσεις. Και εκείνοι οι λίγοι που προσπαθούν να διαβάζουν τα πάντα. Γενικά ο κανόνας είναι ότι όλοι διαβάζουμε αυτό που μας ενδιαφέρει σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, οπότε το διάβασμα αποκτά προσωπική χροιά και κρίνεται με βάση το προφίλ του αναγνώστη.
Γιατί δεν διαβάζουμε; Γιατί δεν έχουμε χρόνο; Δεν το έχουμε ανάγκη; Δεν μας αρέσει; Ή επειδή δεν έχουμε μάθει να διαβάζουμε;
Αναμφίβολα ο τρόπος ζωής μας παίζει ρόλο σε αυτήν την αναγνωστική αποστασιοποίηση. Η σκέψη μας είναι μόνιμα δικτυωμένη σε twitter, fb, instagram σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό με αποτέλεσμα και αν υπάρχει χρόνος να μην επιλέγουμε να τον αφιερώσουμε στο διάβασμα κάθε είδους.
Το «χάζεμα» στα μίντια γίνεται κυριολεκτικό πολλές φορές καθώς δημιουργείται τρομερή απόσπαση προσοχής η οποία όπως έχει αποδειχτεί δυσκολεύει την ανάγνωση οποιουδήποτε κειμένου. Οι λέξεις χοροπηδούν και φεύγουν με ταχύτητα φωτός μπροστά από τα μάτια μας, οι προτάσεις μένουν ανολοκλήρωτες, η ανάγνωση μετατρέπεται σε μια ημιτελή και κουραστική διαδικασία.
Η δυσκολία όμως δεν είναι μόνο πρακτική. Είναι ουσιαστική. Το γεγονός ότι δεν επιλέγουμε το διάβασμα πηγάζει από την έλλειψη οικειότητας που έχουμε με αυτό. Άραγε το σχολείο, η οικογένεια, το κοινωνικό περιβάλλον μας έμαθαν να διαβάζουμε; Μας έμαθαν να παίρνουμε το βιβλίο στα χέρια μας χωρίς να μας υποχρεώνει κάποιος, να αναζητάμε το άρθρο που θα μας τροφοδοτήσει με «περιττές» γνώσεις; Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική.
Το διάβασμα συχνά είναι συνυφασμένο με τον εξαναγκασμό, με την αγγαρεία. Δεν είμαστε μυημένοι στην ανάγνωση αλλά αντίθετα είμαστε μυημένοι στην τηλεόραση και στο κουτσομπολιό.Ίσως είναι θέμα βαθμού ευκολίας και κατανόησης. Γιατί να διαβάσω για τον Όσκαρ Γουάιλντ, θα τον συναντήσω ποτέ; Ας διαβάσω συμβουλές για τη σεξουαλική μου ζωή που θα μου χρειαστούν κιόλας. Και τα δύο άρθρα εξυπηρετούν σκοπούς, σίγουρα διαφορετικούς.
Το θέμα δεν είναι να απορρίπτεις το ένα είδος ή το άλλο αλλά να δοκιμάσεις και τα δύο. Σίγουρα κάποιο θα ταιριάξει περισσότερο στα γούστα σου, ωστόσο δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεις την αξία που μπορεί να έχει ένα φαινομενικά «αχρείαστο» και «ψαγμένο» άρθρο.
Κάποια άρθρα μπορεί να σου δίνουν την εντύπωση ότι μπορούν να σε βοηθήσουν πρακτικά στην καθημερινότητα σου, κάποια άλλα όμως μπορούν να σε βοηθήσουν ουσιαστικά. Να σου δώσουν κάτι παραπάνω σε ενημέρωση και γνώση. Θεωρείσαι ενημερωμένος πολίτης όταν έχεις την αίσθηση του κοινωνικού γίγνεσθαι και ξεφεύγεις από τα στενά όρια της προσωπικής σου σφαίρας.
Πόσες φορές δεν αγνοούμε συστηματικά ζητήματα πολιτικά και κοινωνικά, και τα θυσιάζουμε στο βωμό της εύκολης λύσης, επιλέγοντας να διαβάσουμε για τις τελευταίες τάσεις της μόδας με τη δικαιολογία ότι δεν μας αφορούν ή χειρότερα δεν τα καταλαβαίνουμε; Το πρόβλημα είναι ότι είμαστε λειτουργικά αναλφάβητοι ή ότι έχουμε μάθει να αναζητάμε την χρησιμότητα και όχι την πνευματική καλλιέργεια;
Συμβουλές για να κατακτήσεις τον αναγνώστη. Βάλε έναν πιασάρικο τίτλο. Γράψε για ένα θέμα που τον αφορά. Δώσε του συμβουλές. Χρησιμοποίησε απλές λέξεις, κατανοητές. Μικρή έκταση, ευχάριστο ύφος, χωρίς υπερβολές.
Συμβουλές για να κατακτήσεις το μυημένο αναγνώστη. Βάλε ένα τίτλο που συνοψίζει το θέμα. Γράψε για ένα θέμα που σε αφορά και καν’τον να αφορά και αυτόν. Χρησιμοποίησε επιχειρήματα, πλούσιο λεξιλόγιο, σαφήνεια, όποιο ύφος σε εκφράζει. Προσπάθησε να τον κρατήσεις μέχρι τέλους, μέχρι την τελευταία πρόταση σου, όχι απαραίτητα με πληροφορίες που θα του χρειαστούν. Κυνήγα τον με την ουσία.