Δέσποινα ΜπαράκηΟ άνθρωπος σταθμός για την ιστορία της φιλοσοφίας.
Ο Ρενέ Ντεκάρτ γεννήθηκε στα 1596 στη Γαλλία. Ήταν φιλόσοφος και επιστήμονας φυσικών επιστημών. Μετά από την συνάντησή του με τον Ισαάκ Μπέκμαν ξεκίνησε να ασχολείται με τα μαθηματικά και την φυσική. Μάλιστα, μέσα από την ενασχόλησή του με τα μαθηματικά έβαλε τα θεμέλια της αναλυτικής γεωμετρίας. Το 1619 στην διάρκεια ενός ταξιδιού του στην Γερμανία είχε ένα όραμα, που τον ενέπνευσε να εφαρμόσει μια νέα μέθοδο για την επιστημονική έρευνα.
Η άγνωστη προσωπική του ζωή
Το 1634 επισκέφτηκε το Άμστερνταμ, όπου και φιλοξενήθηκε σε ένα φιλικό σπίτι. Επιστρέφοντας πίσω τον ακολούθησε μια από τις υπηρέτριες η Έλενα με την οποία διατηρούσε ερωτική σχέση. Ένα χρόνο μετά το 1635 γεννήθηκε η κόρη του Φράνσιν. Παρ’ ότι δεν παντρεύτηκε ποτέ ο φιλόσοφος με την Έλενα, η κόρη του στην βάφτισή της καταγράφηκε ως νόμιμο παιδί του.
Το 1649 αποφάσισε να στείλει την μικρή στην Γαλλία, για να μάθει την γλώσσα και να μορφωθεί. Η ιστορία, όμως είχε τραγική κατάληξη, αφού η κόρη του πέθανε από οστρακιά, μόλις στα 5 της. Ο Ρενέ Ντεκάρτ, που την υπεραγαπούσε έπαθε σοκ από τον πρόωρο θάνατό της. Επηρεάστηκε τόσο πολύ, που ξεκίνησε έρευνα, αναζητώντας καθολικές απαντήσεις για διάφορα ερωτήματα.
Η Έλενα ήταν η μοναδική γυναίκα, με την οποία σχετίστηκε ποτέ ερωτικά. Μετά το θάνατο του παιδιού τους έμειναν δεμένοι, αλλά δεν συνέχισαν την κοινή τους ζωή. 10 χρόνια μετά η Έλενα παντρεύτηκε με έναν ξενοδόχο. Ο Καρτέσιος εξασφάλισε με 1000 φιορίνια σαν προίκα για την μητέρα της κόρης του και πρώην αγαπημένης του.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έζησε στην Σουηδία, διδάσκοντας την Βασίλισσα Χριστίνα. Πέθανε στις 11 Φεβρουαρίου το 1650 στην Στοκχόλμη από πνευμονία. Πρόσφατα ήρθαν στο φως επιστολές, που δείχνουν ότι ο φιλόσοφος μπορεί να δηλητηριάστηκε με αρσενικό. Μέχρι σήμερα, όμως δεν έχει αποδειχθεί αν ισχύει.
H φιλοσοφία του
Η φράση του «Σκέφτομαι, άρα υπάρχω» περιγράφει όλη την φιλοσοφία του. Ακραία μορφή σκεπτικισμού και ιδέες πολέμιες των εμπειριστών.
Το «cogito ergo sum» στηρίζεται στον παρακάτω συλλογισμό.
Οι άνθρωποι συχνά σφάλλουν στους συλλογισμούς τους, ακόμα και σε απλά θέματα. Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι οι αισθήσεις μας δεν μας ξεγελούν. Ή ότι οι σκέψεις μας δεν είναι, παρά μόνα τα όνειρά μας όταν κοιμόμαστε. Πρέπει, λοιπόν να αμφιβάλλουμε για όλα όσα σκεφτόμαστε και πιστεύουμε, αλλά για ένα πράγμα δεν μπορούμε σε καμιά περίπτωση να αμφιβάλλουμε, για το γεγονός ότι αμφιβάλλουμε.
Αμέσως μετά από αυτόν τον συλλογισμό ο Ντεκάρτ πρόσεξε ότι αν αυτός ήθελε να σκέφτεται έτσι, ότι δηλαδή όλα ήταν ψεύτικα. Έπρεπε αναγκαστικά να σκέφτεται ότι αυτός είναι κάτι. Συνεχίζοντας να παρατηρεί κατάλαβε ότι η σκέψη “σκέφτομαι άρα υπάρχω” ήταν τόσο σταθερή και σίγουρη, ώστε όλες μαζί οι υποθέσεις των σκεπτικών φιλοσόφων, δεν ήταν ικανές να την κλονίσουν. Κάπως έτσι 
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούσε να κρίνει δίχως ενδοιασμούς. Μπορούσε μόνο να την παραδεχθεί σαν την πρώτη αρχή της φιλοσοφίας, που αναζητούσε.
Στηρίχτηκε στην αμφιβολία και ανάμεσα σε αυτή και τον λογικό συλλογισμό βρήκε μια στέρεη βάση για ένα φιλοσοφικό σύστημα. Κάπως έτσι έκανε τον κόσμο να σκέφτεται διαφορετικά. Απέδειξε ότι αν θέλουμε να φτάσουμε στην αλήθεια χρειαζόμαστε την αμφιβολία. Οι θέσεις του ήρθαν ως απελευθέρωση του ανθρώπου της εποχής, που καταπιεζόταν από όσα όριζε το παρελθόν γι’ αυτόν.
Ο Ντεκάρτ είχε πει ότι μπορούμε να αμφιβάλλουμε για όλα τα πράγματα, που μας περιβάλλουν αλλά και για όλα όσα σκεφτόμαστε. Καθιστώντας την αλήθεια “σκέφτομαι άρα υπάρχω” τόσο γερή, που καμιά άλλη υπόθεση δεν ήταν ικανή να την κλονίσει.
Η φιλοσοφία του βοήθησε να αποχαιρετηθούν οι μεσαιωνικές προκαταλήψεις και να ανοίξει ο δρόμος για την εποχή του διαφωτισμού.
Κάποια από τα πιο γνωστά του αποφθέγματα
“Στην προσπάθεια της έρευνας για την αλήθεια είναι ανάγκη ν’ αμφιβάλουμε για το καθετί, όσο μπορούμε περισσότερο.”
“Η ανάγνωση των καλών βιβλίων είναι σαν τη συνομιλία με τους τελειότερους ανθρώπους του παρελθόντος.”
“Εκείνοι που περπατούν πάρα πολύ σιγά μπορούν εάν ακολουθούν πάντα τον ίδιο δρόμο να προχωρήσουν πολύ περισσότερο από εκείνους που τρέχουν μα που απομακρύνονται από αυτόν.”
“Σαν ένας άνθρωπος που περπατά μόνος και μέσα στο τρισκόταδο, αποφάσισα να πηγαίνω τόσο αργά και να χρησιμοποιώ σε όλα τόση περίσκεψη ώστε κι αν ακόμα προχωρούσα πολύ λίγο, τουλάχιστον θα φυλαγόμουν καλά από τα πεσίματα.”