Μαριάνθη Δόβρη“Μία γυναίκα με δυνατή φωνή είναι σίγουρα μία δυνατή γυναίκα. Η αναζήτηση αυτής της φωνής ωστόσο είναι ιδιαίτερα δύσκολη.”-Melinda Gates
Ο φεμινισμός προερχόμενος από το λατινικό femina που σήμαινε γυναίκα είναι ένα κίνημα και μία αντίληψη για την ισότητα της γυναίκας και του άνδρα σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής. Ο συγκεκριμένος όρος ωστόσο είναι από μόνος του πολύ γενικός και περιοριστικός, εφόσον μιλάμε για ένα κίνημα που δε φιλοδοξεί να οριοθετηθεί ούτε χρονικά, ούτε πολιτικά, ούτε κοινωνικά.
Η αντίληψη της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων υπήρχε ήδη από τον 19o με αρχές του 20ού αιώνα. Τότε όμως οι αγώνες του- συμβατικά- ονομαζόμενου πρώτου φεμινιστικού κύματος περιορίζονταν κυρίως στη νομοθετική κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών. Στο τέλος του 19ου αιώνα δόθηκε στις γυναίκες για πρώτη φορά το δικαίωμα ψήφου σε εθνικές εκλογές. Η χώρα που έκανε το μεγάλο βήμα ήταν η Ν.Ζηλανδία, που τότε αποτελούσε βρετανική αποικία.
Το πιο δημοφιλές κύμα όμως ήταν το δεύτερο κύμα το οποίο συνδέεται άμεσα με τις έντονες ακτιβιστικές δράσεις στις δεκαετίες του 1960 & 1970.
Έμπνευση του συγκεκριμένου κύματος θεωρείται κατά πολλούς το “Δεύτερο Φύλο” της Σιμόν ντε Μποβουάρ, το οποίο από το 1949 όταν και εκδόθηκε ως και σήμερα θεωρείται σημείο αναφοράς του φεμινιστικού κινήματος. Εκεί ουσιαστικά η φιλόσοφος εξηγεί πως θεωρεί ότι η γυναίκα της πατριαρχικής κοινωνίας ζει καταπιεσμένη, απαξιωμένη και περιορισμένη λόγω μίας παράλογης διάκρισης βάσει βιολογικής διαφοράς. Εξηγεί δηλαδή πως οι γυναίκες θεωρουνται το δεύτερο φύλο.
Έτσι μια δεκαετία αργότερα ξεκίνησε η έντονη κινητοποίηση των γυναικών.Υπήρξαν πολλές διαμαρτυρίες σε δρόμους, όπου γυναίκες διεκδικούσαν πίσω την αξιοπρέπεια και την ελευθερία τους. Τότε η “απελευθέρωση των γυναικών” ήταν ένα μείζον ζήτημα,το οποίο συνδέθηκε έντονα με το σοσιαλισμό.
Ο σοσιαλιστικός φεμινισμός ουσιαστικά υποστήριξε ότι η ελευθερία της γυναίκας μπορεί να έρθει μόνο εφόσον η ίδια βγει στην αγορά εργασίας και αποκτήσει οικονομική ανεξαρτησία. Υποστήριζαν λοιπόν ότι στα πλαίσια μία καπιταλιστικής κοινωνίας , η οποία αν και είχε αλλάξει το ρόλο του άνδρα ριζικά, συνέχιζε να θεωρεί την ισότητα των δύο φύλων μία ασύλληπτη για το νου ιδέα υποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο το ρόλο της γυναίκας σε αυτήν, η ισότητα ήταν ένα ουτοπικό όνειρο.
Και όταν σχεδόν 60 χρόνια αργότερα οι γυναίκες λαμβάνουν κατά 60-75% μικρότερο μισθό από τους άντρες για την ίδια θέση, η ιδέα μίας γυναίκας στην αγορά εργασίας εκείνη την εποχή μάλλον ήταν όντως ασύλληπτη.
Όπως είναι φυσικό όμως, ένα τέτοιο μεγάλο κίνημα δε μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη την Ελλάδα. Τα πρώτα βήματα έγιναν μετά τη δεκαετία του 1860, όταν ο ρόλος της γυναίκας άρχισε να αλλάζει. Πλέον η ζωή των γυναικών στα μεσαία κοινωνικά στρώματα είχε αρχίσει να αποκτά και κοινωνικό χαρακτήρα ξεφεύγοντας από τον οικιακό χώρο και ανοίγοντας ορισμένες νέες προοπτικές για αυτές, κυρίως στο χώρο της εκπαίδευσης.
Η μεγάλη αρχή ωστόσο έγινε με τη δράση της Καλλιρρόης Παρρέν, γνωστής και ως η πρώτη Ελληνίδα φεμινίστρια κατά πολλούς. Η Καλλιρρόη Παρρέν ήταν από τις γυναίκες που εκμεταλλεύτηκε τις λιγοστές ευκαιρίες που της προσφέρονταν για εκπαίδευση στην Ελλάδα. Σπούδασε δασκάλα και δούλεψε ως διευθύντρια παρθεναγωγείων στη Ρωσία και τα Βαλκάνια.
Όταν μετακόμισε στην Αθήνα ανέλαβε την αρχισυνταξία και την έκδοση της πρώτης γυναικείας εφημερίδας με όνομα Εφημερίς των Κυριών. Την πρώτη ημέρα της έκδοσής της, 8 Μαρτίου του 1887, δημιούργησε έντονες αντιδράσεις κι εξαντλήθηκε. Αρχικά όλα τα κείμενα υπογράφονταν ανώνυμα ή με το προφανές ψευδώνυμο Εύα Πρενάρ. Έγραφε μόνη της, αλλά στη συνέχεια κατάφερε να προσελκύσει κάποιες από τις πιο γνωστές δασκάλες και παιδαγωγούς της εποχής.
Η Καλλιρρόη Παρρέν μάλιστα ήταν εκείνη που εκπροσωπούσε την χώρα μας σε διάφορα διεθνή συνέδρια, ενώ δε δίστασε να δημιουργήσει ακόμη και την Ένωσις των Ελληνίδων. Έτσι με πρωτοβουλία δική της δημιουργήθηκε μία από τις πρώτες έντονες κινητοποιήσεις γυναικών στη χώρα. Η συγκεκριμένη κινητοποίηση έλαβε την υποστήριξη του διεθνούς κινήματος και δικτύου, αφού στάλθηκε βοήθεια ακόμη και από το εξωτερικό, προκειμένου να φροντισθούν οι τραυματιμένες γυναίκες.
Έτσι ουσιαστικά ξεκίνησε ο φεμινισμός τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Μία από τις σημαντικότερες ιδέες και αντιλήψεις της ανθρώπινης ιστορίας διαδόθηκε μέσα από διαμαρτυρίες, πορείες και αγώνες. Γιατί ό,τι αξίζει να αποκτηθεί χρειάζεται αγώνα και επιμονή. Και η ισότητα των δύο φύλων αξίζει σίγουρα τον αγώνα!
