Σταύρος ΓεννίτσαρηςΜέσα στο δημιουργικό χάος της φοιτητικής ζωής βρες λίγο χρόνο να διαβάσεις βιβλία. Είναι η καλύτερο περίοδος να το κάνεις. Η περίοδος που ψάχνεις, αναζητάς, διαμορφώνεις και απορρίπτεις.
Σε αυτή τη λίστα, λοιπόν, θα βρεις βιβλία που πρέπει να διαβάσεις όσο είσαι φοιτητής. Το να περιοριστείς και να καταλήξεις σε μια λίστα από αμέτρητα βιβλία είναι πραγματάκι δύσκολο. Οπότε σε αυτό το άρθρο θα βρεις μερικές επιλογές-προτάσεις βιβλίων που πρέπει να διαβάσεις ως φοιτητής, είτε γιατί ταιριάζουν απόλυτα με την περίοδο που διανύεις, είτε γιατί κάποια πράγματα όσο νωρίτερα τα συνειδητοποιείς, τόσο το καλύτερο.
- Η Μεταμόρφωση – Φραντς Κάφκα
Η Μεταμόρφωση είναι ένα αριστουργηματικό έργο που γράφτηκε το 1915 από τον Φραντς Κάφκα. Ξεκινάει με τη φράση: «Όταν ο Γκρέγκορ Σάμσα ξύπνησε ένα πρωινό από κακό όνειρο, βρέθηκε στο κρεβάτι του μεταμορφωμένος σε γιγάντια κατσαρίδα.».
Ο πυρήνας του μύθου της Μεταμόρφωσης είναι πολύ απλός. Ο Γκρέγκορ Σάμσα, ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ξυπνάει ένα πρωί μεταμορφωμένος σε έντομο. Το έργο είναι μια σκοτεινή, ελκυστική και απόκοσμη αλληγορία για τη θέση του ατόμου στην κοινωνία και την αλλοτρίωση του στη σύγχρονη εποχή, που διαπραγματεύεται το σύνολο των καφκικών προβληματισμών.
Το παράλογο της ζωής, την αποσύνδεση του πνεύματος από το σώμα, την αποξένωση από το κοινωνικό περιβάλλον, τα όρια της συμπάθειας και της καλοσύνης, το άγχος του ανθρώπου μπροστά σε μια νέα ακατανόητη εποχή.
Η Μεταμόρφωση είναι μια σπαραχτική απεικόνιση του σύγχρονου ατόμου και της ύπαρξης που αυτοπεριορίζεται στο ρόλο ενός ασήμαντου ατόμου που ζει ανούσια τον λίγο χρόνο που του έτυχε. Στο έργο αυτό του Κάφκα θα δεις να απεικονίζεται το πρόσωπο που δεν θες να είσαι και ο κόσμος που πρέπει να αλλάξεις.
- Ο χορός των εφτά πέπλων – Τομ Ρόμπινς
Ένας Άραβας κι ένας Εβραίος ανοίγουν μαζί εστιατόριο απέναντι στο κτίριο του ΟΗΕ. Ίσως να μοιάζει με ξεκίνημα ανέκδοτου, στην πραγματικότητα όμως είναι ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται το μυθιστόρημα του Τομ Ρόμπινς, ένα τολμηρό, αστείο κι ανησυχητικά προκλητικό βιβλίο, στο οποίο μια κονσέρβα φασόλια φιλοσοφεί, ένα κουταλάκι του γλυκού τα χάνει, μια νεαρή σερβιτόρα κυριαρχεί στο καλλιτεχνικό στερέωμα της Νέας Υόρκης κι ένας βίαιος οξυγονοκολλητής, που δεν σηκώνει πολλά, ανακαλύπτει τον χαμένο Θεό της Παλαιστίνης – ενώ όλες οι παραισθήσεις που εμπόδιζαν την ανθρωπότητα ν’ αντικρίσει την αλήθεια σωριάζονται καταγής η μια μετά την άλλη σαν τα πέπλα της Σαλώμης.
Ο Τομ Ρόμπινς ξεμπροστιάζει και αποδομεί με τον μοναδικό του τρόπο την υποκρισία της σύγχρονης κοινωνίας. Καταπιάνεται με θέματα, όπως η διονυσιακή πλευρά του ανθρώπου, η ενοχοποίηση του έρωτα, η σεξουαλική καταπίεση, η αυτοδιάθεση, η πολιτική αυταπάτη, η οικονομικές αξίες, η τάση της μοντέρνας τέχνης να αποθεώνει τη μετριότητα, η θρησκεία, η θρησκοληψία, η μεταθανάτια ζωή.
Ο χορός των εφτά πέπλων είναι το πιο πολιτικό μυθιστόρημα του Ρόμπινς και διαβάζοντας το, σου αποκαλύπτονται όλες οι ψευδαισθήσεις στις οποίες στηρίζεται ο σύγχρονος κόσμος. Είναι ένα βιβλίο που πρέπει να το διαβάσεις νέος, έτσι ώστε γρήγορα να ξεπεράσεις και την ψευδαίσθηση του έβδομου πέπλου.
Η ψευδαίσθηση του έβδομου πέπλου είναι ότι μπορείς να βάλεις κάποιον άλλο να το κάνει στην θέση σου: να σκεφτεί στην θέση σου, να κρεμάσει στο λαιμό του το δικό σου σταυρό… Γι’ αυτό ο καθένας πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο της ζωής του, να ορίσει τον δικό του θάνατο και να κατασκευάσει την δική του σωτηρία…
- Στο δρόμο – Τζακ Κερουάκ
Μερικοί φίλοι, με ελάχιστα λεφτά κι ένα αυτοκίνητο, ξεκινούν ένα ταξίδι χωρίς στόχο, χωρίς προορισμό, χωρίς στοιχειώδη οργάνωση ή πρόγραμμα, χωρίς τουριστικό ενδιαφέρον και φυσικά χωρίς στόχους και καθορισμένες συμπεριφορές.
Μανιφέστο της ελευθερίας χωρίς θεωρητική θεμελίωση, περιπέτεια που μετατρέπεται σε στάση ζωής, όνειρο που καταντά χειροπιαστή συνθήκη, μονόδρομος συμπεριφοράς, ανεξιχνίαστη κι αδιέξοδη επιταγή που πρέπει να εξαργυρωθεί, είναι μόνο μερικές από τις φράσεις που θα μπορούσαν να το χαρακτηρίσουν. Η δράση χωρίς νόημα γίνεται αυτοσκοπός και κάπως έτσι το ταξίδι μετατρέπεται σε διαρκή φυγή, το κοινωνικώς αποδεκτό σε ανισορροπία και η αντισυμβατικότητα σε λογική.
Συμπεριφορές πνιγμένες στο αλκοόλ και τη μαριχουάνα, εξάρσεις δίχως νόημα, μουσική τζαζ στη διαπασών και αυτοκαταστροφική φιλοσοφία. Πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ο δρόμος, η αέναη κίνηση, η τύχη, η απερίσκεπτη επιλογή, το ακαθόριστο που φέρνει στο προσκήνιο χαρακτήρες κι επεισόδια.
Οι αυτοκαταστροφικές προοπτικές των πρωταγωνιστών και του ίδιου του ταξιδιού γίνονται ο μηχανισμός αποδόμησης κάθε πατρίδας, θρησκείας ή οικογένειας, κάθε αρχής και κάθε εξουσίας που ασκεί πίεση είτε με τη μορφή της τυπικής εκπροσώπησης των θεσμών είτε με τη μορφή του άκαμπτου ιδεολογικού κατασκευάσματος.
«Οι μόνοι άνθρωποι που υπάρχουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, τρελαίνονται να μιλήσουν, τρελαίνονται να σωθούν, που ποθούν τα πάντα ταυτόχρονα, αυτοί που ποτέ δε χασμουριούνται ή λένε έστω και μία κοινοτοπία, αλλά που καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά, που σκάνε σαν πυροτεχνήματα ανάμεσα στα αστέρια κι από μέσα τους ξεπηδά το μπλε φως της καρδιάς τους, κι όσοι τους βλέπουν κάνουν: Αααα!!!! με θαυμασμό»
- Ο Ξένος – Αλμπέρ Καμί
Ο Ξένος του Αλμπέρ Καμί δημοσιεύτηκε το 1942. Ο Πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Μερσώ είναι ένας άνθρωπος που απορρίπτει την συμβατότητα της καθημερινής ζωής, αδιαφορώντας ταυτόχρονα για τις ηθικές και συναισθηματικές αξίες του κόσμου. Ο Μερσώ κατηγορείται για έναν φόνο που έχει διαπράξει. Όμως η κατηγορία δεν σταματά εκεί.
Ο πρωταγωνιστής είναι διαφορετικός από τους υπόλοιπους, ένας ξένος ανάμεσά τους, κατηγορείται έντονα και γι’ αυτό. Πρόκειται για έναν ήρωα εγωιστή και έναν ήρωα της αυταπάρνησης, έναν ήρωα ευαίσθητο κι έναν ήρωα με απουσία συναισθημάτων.
Ο ίδιος ο Καμί γράφει: «Αυτό που θα διαβάσει ο αναγνώστης στον Ξένο είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που, δίχως τίποτα το ηρωικό στη συμπεριφορά του, δέχεται να πεθάνει για την αλήθεια». Ένα έργο που σύμφωνα με τον Ζαν Πολ Σαρτρ γράφτηκε «για το παράλογο και ενάντια σ’ αυτό».
Το μυθιστόρημα αποτυπώνει μοναδικά τον λογικό-μηχανιστικό παραλογισμό του κόσμου μέσα στον οποίο δρα, αδρανεί ακόμα και αδιαφορεί ο έλλογος άνθρωπος, παλεύοντας με τα θυμικά στοιχεία του. Είναι ευκολοδιάβαστο, σύντομο, μυστηριώδες και κυρίως γραμμένο για τους ανθρώπους. Μια ιστορία- ύμνος στον μηδενισμό.
- Τα στοιχειώδη σωματίδια – Μισέλ Ουελμπέκ
Στα στοιχειώδη σωματίδια, Ο Μισέλ Ουελμπέκ αφηγείται την ιστορία του δυτικού κόσμου τις τελευταίες δεκαετίες. Πρωταγωνιστές του βιβλίου δύο ετεροθαλή αδέλφια, ο Μισέλ και ο Μπρούνο, μεγαλωμένοι από τις γιαγιάδες τους, με την παιδική ηλικία τους να πέφτει θύμα της σεξουαλικής απελευθέρωσης της δεκαετίας του ‘60.
Ο Μισέλ, βιολόγος ερευνητής, ανίκανος να αγαπήσει, ασεξουαλικός, απομονωμένος από την κοινωνία, σκεπτόμενος μόνο τον μεγάλο του στόχο και το επιστημονικό του έργο. Κάποτε, οι επιστημονικές ανακαλύψεις του θα σημάνουν τη μεταμόρφωση του κόσμου.
Ο άλλος αδελφός, ο Μπρούνο, εμμονικός με το επιφανειακό σεξ και τις γυναίκες, αναζητεί απεγνωσμένα τη σεξουαλική απόλαυση στο εσωτερικό οργανωμένων τόπων ηδονής.
Η ταραχώδης οικογενειακή και συναισθηματική διαδρομή των δύο αδελφών περιγράφεται με ωμότητα και κυνισμό σε πολλά σημεία και σκιαγραφεί την αυτοκτονία του σύγχρονου κόσμου και την παρακμή της δυτικής κουλτούρας, ενώ τελικά εξαγγέλλει την απαρχή μιας μετάλλαξης του ανθρώπου.
Όπως έγραψα και παραπάνω, αυτά τα βιβλία αποτελούν απλά μερικές επιλογές-προτάσεις. Η λίστα είναι ατέλειωτη. Για αυτό γράψε στα σχόλια τις δικές σου προτάσεις.