Άρτεμις ΚουλουράΗ γλώσσα της πεταλούδας (1999)
Ο σκηνοθέτης Χοσέ Λουίς Κουέρδα, μας αφηγείται το ξεκίνημα του 8χρονου Μόντσο στο σχολείο τη χρόνια που ξέσπασε ο εμφύλιος. Έχει την τύχη να μαθητεύσει με δάσκαλο τον Δον Γκρεγκόριο, ο οποίος όντας Δημοκρατικός ξεφεύγει από τα τυπικά των μαθημάτων, μιλώντας τους για την ελευθερία και την αγάπη για τη γνώση. Αναπτύσσει μια σχέση συμπάθειας με τον Μόντσο, καθώς και τον πατέρα του που είχε τα ίδια φρονήματα.
Ο μικρός το καλοκαίρι του 1936 στη Γαλικία, αντιμετωπίζει τη σκληρότητα του κόσμου γύρω του, όταν οι Εθνικιστές συλλαμβάνουν Δημοκρατικούς, συμπεριλαμβανομένου και του δασκάλου του. Η οικογένεια του παιδιού φοβάται μήπως συλληφθεί και ο πατέρας, με αποτέλεσμα να πάνε στην πλατεία και να αποδοκιμάσουν τους συλληφθέντες Δημοκρατικούς. Με προτροπή της μητέρας του, ο Μόντσο αρχίζει να φωνάζει μαζί με τους υπόλοιπους ‘’Κομμουνιστές’’, “αναρχικοί”, ‘’δολοφόνοι’’ και καταλήγει να ρίχνει πέτρες στον δάσκαλο και φίλο του, ανατρέποντας τις αξίες που του είχε διδάξει.
Για ποιον χτυπάει η καμπάνα (1943)
Δεν γινόταν να μην αναφέρω την ταινία σε σκηνοθεσία του Σαμ Γουντ που βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Ο τελευταίος είχε τον ρόλο του ανταποκριτή από το 1937 στον Ισπανικό Εμφύλιο.
Ασυνήθιστο για ταινία του είδους της, γυρίστηκε σε τεχνικολόρ και αφηγείται την ιστορία του Ρόμπερτ Τζόρνταν (Γκάρι Κούπερ), που ανέλαβε να ανατινάξει μια γέφυρα κρίσιμης σημασίας για τους εθνικιστές με την βοήθεια μιας ομάδας ανταρτών με αρχηγό τον Πάμπλο (Ακίμ Ταμιρόφ) και την Πιλάρ (Κατίνα Παξινού) ως πολύ σημαντικό μέλος της. Ανάμεσά τους και η Μαρία (Ίνγκριντ Μπέργκμαν), την οποία ερωτεύεται ο Ρομπέρτο. Η δολοφονία των γονιών της Μαρίας, ο ομαδικός βιασμός της από τους Φαλαγγίτες, αλλά και οι φόνοι που διέπραξαν οι Δημοκρατικοί παρουσιάζουν το μένος του εμφυλίου. Η ταινία προτάθηκε για 9 Όσκαρ και κέρδισε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου ρόλου (Κατίνα Παξινού).
Το δέντρο της Γκερνίκα (1975)
Σε σκηνοθεσία του θεατρικού συγγραφέα Φερνάντο Αραμπάλ η ταινία με το σουρεαλιστικό της ύφος είχε απαγορευτεί μέχρι το 1982. Ο στρατός στην προσπάθειά του να καταπατήσει τη βασκική γη, αντιμετωπίζει την αντίσταση των κατοίκων.
Το καθεστώς με τη βοήθεια των Γερμανών απάντησε με τον βομβαρδισμό της Γκερνίκα, πόλης σύμβολο των Βάσκων. Η καταστροφή αυτή με νεκρούς άμαχους δεν άφησε αδιάφορο τον γιο ενός πλουσίου της περιοχής που συντάχθηκε με το μέρος των Δημοκρατικών.
Το ‘’δέντρο’’ του τίτλου, υποδηλώνει τη βελανιδιά που συνήθιζαν οι ντόπιοι να συνεδριάζουν, συμβολίζοντας έτσι την ελευθερία που χτυπήθηκε από το ανελεύθερο καθεστώς.
+4 ακόμα:
- Ω! Καρμέλα (Ay, Carmela, 1990) του Κάρλος Σάουρα
- Τα ποδήλατα είναι για το καλοκαίρι (Las bicicletas son para el verano, 1984) του Χάιμε Τσάβαρι
- Belle Epoque (1992) του Φερνάντο Τρουέμπα
- Libertarias (1996) του Βιθέντε Αράντα