FrapressΛογοτεχνία
Μέχρι το θάνατο του Φράνκο το 1975, τα μόνα γραπτά δοκίμια αναφορικά με τον Εμφύλιο προέρχονταν απο ξένους ιστορικούς, κυρίως Βρετανούς και Αμερικανούς. Έκτοτε, οι Ισπανοί ιστορικοί άρχισαν να ξαναγράφουν την ιστορία του έθνους τους που δίχασε για δεκαετίες το Ισπανικό έθνος.
We see the path which we can never tread again. Traveller there is no road, only the wakes on the sea.
Antonio Machado
Φυσικά, υπάρχει διαθέσιμο ένα μεγάλο πλήθος λογοτεχνικών έργων εμπνευσμένων από τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Μεταξύ αυτών εντοπίζονται:
Πεθαίνοντας στην Καταλονία –Τζορτζ Όργουελ
Ο Τζορτζ Όργουελ εκτελεί χρέη ανταποκριτή-κατασκόπου βρισκόμενος στην πρώτη γραμμή του πολέμου το 1936, με σκοπό να γράψει άρθρα για αγγλικές εφημερίδες.
Ωστόσο, εντάσσεται στην Πολιτοφυλακή και ξεκινά να βιώνει εκ των έσω τα γεγονότα που καθόρισαν τον πόλεμο. Η ορμή της εξέγερσης, τα αντίπαλα στρατόπεδα και οι πολιτικές κινήσεις που καθόρισαν την έκβαση του πολέμου είναι μόνο μερικά από τα θέματα που πραγματεύεται ο Όργουελ στο βιβλίο του. Κινητήρια δύναμη της αφήγησης είναι η δραματική προσπάθεια του ανθρώπου να κερδίσει μία νέα ζωή.
Υπήρχαν φυσικά, πολλά απ’ αυτά, που δεν τα καταλάβαινα. Ακόμα και πολλά, που μπορείς να πεις, πως δε μου άρεσαν καν. Αλλά σίγουρα, ήταν πράγματα, για τα οποία, δεν μπορούσες, παρά να αναγνωρίσεις πως άξιζε κάποιος να παλέψει γι’ αυτά! ~απόσπασμα από το βιβλίο
Για ποιον χτυπά η καμπάνα – Έρνεστ Χέμινγουεϊ (1940)
Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ένας Αμερικανός καθηγητής ο Ρόμπερτ Τζόρνταν, που εγκαταλείπει τη χώρα του για να ταχθεί εθελοντικά στο πλευρό των Δημοκρατικών κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου.
Εκεί γνωρίζει μία ομάδα ανταρτών και όλοι μαζί καταστρώνουν σχέδια για την ανατίναξη μιας γέφυρας.
Παράλληλα με τον πόλεμο, αναπτύσσεται ένα ερωτικό ειδύλλιο μεταξύ του Τζόρνταν και μίας νεαρής αντάρτισσας. Παρόλο που το σχέδιο που κατέστρωσαν πετυχαίνει, τελικά ο πόλεμος χάνεται και ο Τζόρνταν, προκείμενου να σωθούν οι υπόλοιποι από τους φασίστες, αυτοθυσιάζεται.
Επομένως, το βιβλίο αυτό προβάλλει έντονα την αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στη δημοκρατία και την επιτακτική ανάγκη να πολεμήσουμε όλοι κατά του φασισμού για την υπεράσπισή της. Ακόμη, κανείς δεν πρέπει να παρακολουθεί αμέτοχος τις εξελίξεις και όλοι είμαστε υποχρεωμένοι να αναλάβουμε δράση για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ζωής.
Ο Γυρισμός – Victoria Hislop
Ένα κοινωνικό-ρομαντικό μυθιστόρημα που εξελίσσεται σε δύο εποχές. Όταν το 2001 η Σόνια και η φίλη της η Μάγκι ταξιδεύουν στη Γρανάδα για μαθήματα χορού, γνωρίζουν έναν ηλικιωμένο κύριο, τον Μιγκέλ, ιδιοκτήτη ενός μικρού καφέ, που άνηκε στην οικο
γένεια Ραμίρεζ πριν το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου.
Μέσα από την αναδρομή στο παρελθόν, ο Μιγκέλ αφηγείται την ιστορία της οικογένειας Ραμίρεζ και την πορεία των μελών της με την έλευση των δυνάμεων του Φράνκο, ενώ, παράλληλα, παρουσιάζεται το ανεκπλήρωτο ειδύλλιο της κόρης των Ραμίρεζ, Μερσέντες με έναν χιτάνο κιθαρίστα, τον Χαβιέ, μέσα από τον δυναμικό χορό του φλαμένκο.
Στο τέλος, αποκαλύπτεται ότι η Μερσέντες είναι η μητέρα της Σόνια και ο Μιγκέλ ο χιτάνο κιθαρίστας και η νεαρή αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ισπανία και να αναλάβει το καφενείο της οικογένειάς της.
Άλλα βιβλία σχετικά με τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο που αξίζει να διαβάσετε:
- The Living and the Dead του Patrick White (1941)
- The Blind Assassin της Margaret Atwood (2000)
- The complete Short Stories of Ernest Hemingway (1987)
Νίκος Εγγονόπουλος
Στις 19 Αυγούστου 1936 δολοφονείται στη Γρανάδα από τις δυνάμεις του Φράνκο ο διάσημος ποιητής και συγγραφέας Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Ο θάνατος του Λόρκα, που ήταν γνωστό ότι σχετιζόταν με τους δημοκρατικούς, προκάλεσε τρομερές αντιδράσεις στην κοινή γνώμη τόσο της Ισπανίας όσο και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών.
Το γεγονός ότι ποτέ δε βρέθηκε το σημείο ενταφιασμού του καθώς και οι συγκεχυμένες πληροφορίες που διαδίδονταν για το θάνατο του Λόρκα συντέλεσαν στην εκμετάλλευση και εμπορευματοποίηση του θανάτου του ποιητή.
Ο Εγγονόπουλος, απηυδισμένος από τη χρησιμοθηρική στάση των δημοσιογράφων της εποχής και το υποκριτικό τους ενδιαφέρον, συντάσσει το ποίημα Νέα περί του θανάτου του Ισπανού ποιητού Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα στις 19 Αυγούστου του 1936 μέσα στο χαντάκι του Καμίνο ντε λα Φουέντε.
Μέσα από το ποίημα αυτό, στηλιτεύει τη χρησιμοθηρία των δημοσιογράφων που επιχειρούν να κερδίσουν από το θάνατο του ποιητή και χλευάζει τις ανούσιες δημοσιεύσεις που έρχονται καθημερινά στο προσκήνιο.
Ο τίτλος του ποιήματος μιμείται τα clickbait πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής που δεν έχουν να προσφέρουν καμία καινούρια πληροφορία στην πραγματικότητα. Ωστόσο, ούτε ο ποιητής έχει να προσθέσει κάτι καινούριο και το ποίημα εκφράζει την πικρία του για την καταδίωξη των ποιητών.
Άλλωστε, οι διανοούμενοι καλλιτέχνες πληρώνουν συχνά βαρύτατο κόστος σε τέτοιες περιόδους, μιας και η ελευθερία της σκέψης και οι νέοι ορίζοντες που ανοίγουν στους πολίτες εκλαμβάνονται εχθρικά από τους κατέχοντες την εξουσία.
ΝΕΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΙΣΠΑΝΟΥ ΠΟΙΗΤΟΥ
ΦΕΝΤΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ ΣΤΙΣ 19 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΟΥ 1936
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΑΝΤΑΚΙ ΤΟΥ ΚΑΜΙΝΟ ΝΤΕ ΛΑ ΦΟΥΕΝΤΕ
Η Τέχνη κι η ποίηση δεν μας βοηθούν να ζήσουμε:
η τέχνη και η ποίησις μας βοηθούνε
να πεθάνουμε
περιφρόνησις απόλυτη
αρμόζει
σ’ όλους αυτούς τους θόρυβους
τις έρευνες
τα σχόλια επί σχολίων
που κάθε τόσο ξεφουρνίζουν
αργόσχολοι και ματαιόδοξοι γραφιάδες
γύρω από τις μυστηριώδικες κι αισχρές συνθήκες
της εκτελέσεως του κακορίζικου του Λόρκα
υπό των φασιστών
μα επί τέλους! πια ο καθείς γνωρίζει πως
από καιρό τώρα
—και προ παντός στα χρόνια τα δικά μας τα σακάτικα—
είθισται
να δολοφονούν
τους ποιητάς