Ευαγγελία ΔημηνάκηAνεκπλήρωτοι έρωτες…..απωθημένα τα οποία ίσως και να μας βασάνιζαν για πολλά χρόνια αλλά κυρίως μάχες τις οποίες δεν καταφέραμε να κερδίσουμε…..
Οι περισσότεροι από εμάς αν όχι όλοι έχουμε (τουλάχιστον) έναν ανεκπλήρωτο έρωτα στο ‘ενεργητικό’ μας.Συνήθως η χωρίς λόγο εξιδανίκευση του συγκεκριμένου προσώπου και η έλλειψη ερωτικού ενδιαφέροντος από μεριάς του μας οδηγούν στο να αποκτήσουμε ένα απωθημένο αλλά και συνάμα περισσότερη δύναμη και πείσμα ώστε η επόμενη ‘μάχη’ να μην χαθεί.
Ο έρωτας και δη ο ανεκπλήρωτος έρωτας έχει απασχολήσει ουκ ολίγες φορές την Τέχνη. Κάποιες φορές βασιζόμενη σε αληθινές ερωτικές ιστορίες, άλλες φορές βασιζόμενη στην μυθοπλασία η Τέχνη πάντα καταφέρνει να αποδώσει με τον πιο κομψό τρόπο αυτό το τόσο δυνατό συναίσθημα…τον Έρωτα!
Γλύπτες αλλά και ζωγράφοι έχουν καταπιαστεί με τον εν λόγω θέμα,ας δούμε μερικά παραδείγματα:
«Το Φιλί» του Rodin, 1886
Συμβολίζει το φιλί ενός παράνομου ζευγαριού του Paolo και της Francesca, το οποίο περιγράφεται από τον Δάντη στο Άσμα Ε’ της Κολάσεως, στον Κύκλο των φιλήδονων (1265-1321). Οι δύο νέοι παρασύρονται από τον έρωτα καθώς διάβαζαν ένα απόσπασμα από το ιπποτικό μυθιστόρημα «Λανσελότο της Λίμνης» με την περιγραφή ενός παράνομου δεσμού. Τη στιγμή που αντάλλασσαν το πρώτο τους φιλί, ο Jan Soto, σύζυγος της Francesca και αδερφός του Paolo, τους ανακαλύπτει και τους σκοτώνει
«Πυγμαλίων και Γαλάτεια», Jean-Léon Gérôme, 1890
Ο Πυγμαλίων που ζούσε στην Αμαθούντα ήταν προσηλωμένος στη δουλειά του ως γλύπτης και δεν ενδιαφερόταν για γυναίκες. Η Αφροδίτη τον λυπήθηκε και πήρε τη μορφή της ομορφότερης γυναίκας και εμφανίστηκε στο όνειρό του. Όταν ο Πυγμαλίων ξύπνησε, θυμήθηκε το όνειρό του και άρχισε να σκαλίζει την μορφή της. Έφτιαξε ένα άγαλμα από ελεφαντόδοντο και το ερωτεύτηκε σε σημείο που του μιλούσε και της προσέφερε λουλούδια.
Ανήμερα του φεστιβάλ της Αφροδίτης στην Αμαθούντα ο Πυγμαλίων έκανε μια προσφορά μεγάλης αξίας και προσευχήθηκε να ζωντανέψει το άγαλμα. Η Αφροδίτη συγκινήθηκε και του έκανε τη χάρη.Όταν επέστρεψε σπίτι, ο Πυγμαλίων βρήκε το άγαλμα ζωντανό, το ονόμασε Γαλάτεια και της ζήτησε να τον παντρευτεί. Η Γαλάτεια δέχτηκε και εννέα μήνες αργότερα γεννήθηκε η κόρη τους, την οποία ονόμασαν Πάφο.
«Το φιλί» του Κλιμτ, 1908-1909
Κατά κάποιες πηγές, η γυναίκα που απολαμβάνει το φιλί του αγαπημένου της, είναι η πραγματική μούσα του μεγάλου ζωγράφου, η Emilie Flöge, με την οποία ο ζωγράφος γνωρίστηκε όταν εκείνη ήταν μόλις 17 και ο αδελφός του παντρευόταν την αδελφή της. Άλλες εκδοχές αναφέρουν ότι πρόκειται για ένα από τα μοντέλα του Κλιμτ, που την εποχή εκείνη ήταν ευρύτερα γνωστό ως Red Hilda και η οποία είχε ποζάρει ξανά για εκείνον στα έργα του “Δανάη” και “Χρυσόψαρα”
«Οι εραστές» του Rene Magritte, 1928
Το έργο “Οι Εραστές” ανήκει σε μια μικρή ομάδα πινάκων, που ο Μαγκρίτ ζωγράφισε στο Παρίσι το διάστημα 1927 – 1928, στους οποίους επιχειρείται η κάλυψη των ταυτοτήτων των ανθρώπων με τη χρήση υφασμάτων. Τόσο το κεφάλι του άνδρα όσο και της γυναίκας καλύπτονται με τα μυστηριώδη υφάσματα σε γκρι αποχρώσεις, καθώς προσπαθούν να φιληθούν.Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η η τραγική ανάμνηση της αυτοκτονίας της μητέρας του, πνιγμένης με μία κουκούλα στο κεφάλι το 1912.
Και αρκετοί λογοτέχνες έχουν ασχοληθεί με τους Ανεκπλήρωτους Έρωτες όπως:
H Emily Bronte στα ‘Ανεμοδαρμένα Ύψη’
Η θυελλώδης, παθιασμένη ιστορία ενός παράφορου και σχεδόν δαιμονικού έρωτα ανάμεσα στην Catherine Earnshaw και τον Heathcliff, ένα αδέσποτο παιδί που υιοθέτησε ο πατέρας της Catherine. Μετά τον θάνατο του κυρίου Earnshaw, ο Heathcliff προπηλακίζεται και εξευτελίζεται από τον αδελφό της Catherine, , και πιστεύοντας από μια παρεξηγημένη φράση της ότι η αγάπη του για αυτήν δεν βρίσκει ανταπόκριση, εγκαταλείπει τα Ανεμοδαρμένα Ύψη και επιστρέφει μετά από χρόνια ως πλούσιος και εκλεπτυσμένος κύριος. Βάζει αμέσως σε εφαρμογή ένα σχέδιο αβυσσαλέου μίσους με σκοπό να εκδικηθεί για τα δεινά που είχε υποστεί στο παρελθόν.
O William Shakespeare με το ‘Ρωμαίος και Ιουλιέτα’
Ο έντονος έρωτας που ζουν δείχνει ότι αψηφούν τις οικογένειες τους που είναι εμπόδιο και τίποτα δεν μπορεί να τους χωρίσει. Το υπέροχο αυτό έργο δεν έχει ευτυχισμένο τέλος αφού τελικά οι δύο νέοι πεθαίνουν oι οικογένειές του καταφέρνουν να κάνουν εκεχειρία
Ο Goethe με τα ‘Πάθη του Βέρθερου’
Το συγκεκριμένο βιβλίο εκδόθηκε το 1774, εποχή στην οποία τα χρηστά ήθη κατείχαν την κύρια θέση στην κοινωνία. Παρόλαυτα λίγο μετά την έκδοση του έγινε αμέσως επιτυχία στην Γερμανία. Πρωταγωνιστής είναι ο Βέρθερος ο οποίος αγαπά παράφορα -αλλά αδυνατεί να κατακτήσει- τη Λόττε, τη μνηστή και μετέπειτα γυναίκα ενός φίλου του. Ποθώντας παράφορα την εξιδανικευμένη της εικόνα δεν μπορεί να παραδεχτεί την ‘ήττα’ του και έτσι σταδιακά βυθίζεται στην μελαγχολία η μόνη λύση που θα τον βγάλει από αυτή την δινή κατάσταση δεν είναι άλλη από τον θάνατο.
Οι Ανεκπλήρωτοι Έρωτες βέβαια είναι αγαπημένο αντικείμενο και του κινηματογράφου.
‘Μικρά Αγγλία’ σε σκηνοθεσία Παντελή Βούλγαρη ( Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη)
Στην Άνδρο της δεκαετίας του ’30, η Μίνα, σύζυγος ναυτικού που λείπει διαρκώς σε ταξίδια, παντρεύει την κόρη της Όρσα με τον νεαρό καπετάνιο και πλοιοκτήτη Νίκο Βατοκούζη και όχι με τον ορφανό υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ με τον οποίο είναι ερωτευμένη. Όταν όμως ο τελευταίος γίνει περιζήτητος καπετάνιος, θα παντρευτεί τη μικρότερη κόρη της Μίνας, τη Μόσχα, αναστατώνοντας έτσι επικίνδυνα την οικογενειακή καθημερινότητα.
‘Χαμένοι Στην Μετάφραση σε σκηνοθεσία Sofia Coppola
Μια νεαρή, ακολουθώντας στο Τόκιο τον εργασιομανή σύζυγό της που λείπει συνεχώς για δουλειά, γνωρίζει στο μπαρ του ξενοδοχείου έναν μεσήλικα αμερικανό σταρ, ο οποίος γυρίζει ένα διαφημιστικό για ουίσκι. Μαζί θα περιπλανηθούν στην πόλη, έστω κι αν δεν ξέρουν λέξη από ιαπωνικά. Ο χρόνος τους όμως ‘τελειώνει’ θα καταφέρουν να παραμείνουν μαζί;
Όμως και η Ελληνική Mυθολογία είναι γεμάτη τέτοια παραδείγματα:
Απόλλων και Δάφνη
Η Δάφνη ήταν κόρη του Λάδωνα ή του Πηνειού και της Γαίας. Ο Απόλλων συνάντησε τη Δάφνη σε κάποιο από τα κυνήγια του και γοητεύτηκε από την ομορφιά της. Θέλοντας να απαλλαγεί από τον αντίζηλο του Λεύκιππο, που είχε μεtμεταμφιεστεί σε γυναίκα και βρισκόταν ανάμεσα στις νύμφες, τις συμβούλευσε να κολυμπήσουν όλες μαζί, γυμνές.
Όταν αποκαλύφθηκε το φύλο του, ο Λεύκιππος βρήκε τραγικό θάνατο από τις νύμφες και την ίδια τη Δάφνη.O Απόλλων θέλησε να πλησιάσει τη Δάφνη, η οποία όμως προσπάθησε να τον αποφύγει, και όταν κατάλαβε ότι αυτό δεν ήταν δυνατό, παρακάλεσε τη μητέρα της να τη σώσει.Eκείνη μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο δέντρο. Από τα κλαδιά του, ο Απόλλων έφτιαξε ένα στεφάνι, που φορούσε πάντα στο κεφάλι του σε ανάμνηση εκείνης.
Αλφειός και Αρεθούσα
Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο Αλφειός ήταν κυνηγός που αγάπησε την Αρεθούσα αλλά εκείνη δεν τον ήθελε και για να τον αποφύγει πήγε στην Ορτυγία, νησί κοντά στις Συρακούσες. Ο Αλφειός από τον μεγάλο έρωτά του μεταμορφώθηκε σε ποταμό και μέσω των νερών της θάλασσας έφτασε στην Ορτυγία, κοντά στην αγαπημένη του.
Αθηνά και Ήφαιστος
Ο Ήφαιστος, ο κουτσός θεός του Ολύμπου, βοήθησε τον Δία με το τσεκούρι του να γεννήσει μέσα από το κεφάλι του τη θεά Αθηνά. Αργότερα, ερωτεύτηκε την Αθηνά, αλλά η θεά απέκρουσε τον έρωτά του, καθώς ήθελε πάση θυσία να κρατήσει την αγνότητά της. Ο Ήφαιστος προσπάθησε να τη βιάσει, απέτυχε όμως και από το σπέρμα του που έπεσε στη γη της Αττικής γεννήθηκε ο Εριχθόνιος.
Απόλλων και Κασσάνδρα
Ο Απόλλωνας όντας ερωτευμένος μαζί της, εκείνη εκμεταλλευόμενη το γεγονός αυτό του υποσχέθηκε να δεχτεί τον ερωτά του, φτάνει να την έκανε μάντισσα που να μη λαθεύεται ποτέ σε ό,τι προέλεγε. Όταν όμως εκείνος ανταποκρίθηκε στην επιθυμία της και την προίκισε με το χάρισμα της μαντικής, η Κασσάνδρα πάτησε την υπόσχεση της και αρνήθηκε να του δοθεί. Θυμωμένος ο θεός, επειδή δεν μπορούσε να πάρει πίσω ό,τι μια φορά είχε δώσει, την καταράστηκε να μην πιστεύει ποτέ κανείς άνθρωπος στις μαντείες της.
Αριάδνη και Θησεύς
Η Αριάδνη, κόρη του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα και της Πασιφάης, ερωτεύτηκε τον Θησέα, όταν αυτός κατέφθασε στην Κρήτη για να σκοτώσει τον ετεροθαλή αδελφό της Μινώταυρο. Ο Θησέας φεύγοντας από την Κρήτη πήρε μαζί του την Αριάδνη για να την κάνει γυναίκα του. Στο δρόμο για την Αθήνα το πλοίο τους σταμάτησε στη Νάξο, όπου ο Θησέας εγκατέλειψε την Αριάδνη κι εξαφανίστηκε. Μία εκδοχή του μύθου τον θέλει να ήταν ερωτευμένος με την Αίγλη, κόρη του Πανοπέα από τη Φωκίδα.
Bέβαια η αληθινή ζωή έχει δώσει τα καλύτερα παραδείγματα…:
Kώστας Καρυωτάκης-Μαρία Πολυδούρη
Γνωρίστηκαν το 1921 καθώς δούλευαν και οι δύο στην Νομάρχια Αθήνων. Αναμέσα τους αναπτύχθηκε ένας έρωτας ο οποίος όμως είχε τραγική κατάληξη. Δυο χαρακτήρες αντίθετοι αφού ο Καρυωτάκης ήταν μελαγχολικός και ανασφαλής ενώ η Πολυδούρη χειραφετημένη και δυναμική. Ο ποιητής δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με τον μποέμικο τρόπο ζωής της ποιήτριας. Η Πολυδούρη όμως δεν σταμάτησε να είναι ερωτευμένη μαζί του παρά την απόρριψη και κατέληξε να του κάνει πρόταση γάμου,γεγονός το οποίο σόκαρε τον ποιητή και τον ώθησε στο να υποστηρίξει ότι πάσχει από ένα αφροδίσιο νόσημα ώστε να αποφύγει να την παντρευτεί.
Αρχικά αυτό δεν έγινε πιστευτό όμως η απόδειξη ήρθε κάποια χρόνια αργότερα όταν ο Καρυωτάκης δημοσίευσε το ποήμα του ‘Ώχρα Σπειροχαίτη’. Η Πολυδούρη όντας πληγωμένη φεύγει για το Παρίσι όπου αρρωσταίνει από φυματίωση και γυρίζει στην Ελλάδα το 1928 όπου και παραμένει στο σανατόριο Σωτηρία μέχρι το τέλος της ζωής της. Τότε ήταν και η χρονιά που αυτοκτονεί ο ποιητής στην Πρέβεζα όπου είχε πάρει μετάθεση. Δυο χρόνια μετά ‘φεύγει’ με την ‘βοήθεια’ δυο ενέσεων μορφίνη και η Μαρία Πολυδούρη όντας βαριά άρρωστη.
Ίωνας Δραγούμης-Πηνελόπη Δέλτα
H Πηνελόπη Δέλτα όντας παντρεμένη με τον Στέφανο Δέλτα έναν πλούσιο Φαναριώτη βαμβακέμπορο γνωρίζει τον υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια Ίωνα Δραγούμη το 1905 σε ένα ταξίδι με τον σύζυγο της στην Αλεξάνδρεια. Περίπου τρία χρόνια μετά η σχέση τους λήγει αφού η Πηνελόπη Δέλτα δεν έχει καταφέρει να πάρει διαζύγιο από τον σύζυγο της παρόλο το γεγονός ότι του εξομολογήθηκε τον έρωτα της για τον Ίωνα Δραγούμη.
Εκείνος αν και πεπεισμένος ότι δεν θα ξανά ερωτευτεί μετά τον σφοδρό έρωτα του με την Πηνελόπη Δέλτα συνάπτει σχέση με την Μαρίκα Κοτοπούλη γεγονός που οδήγησε την Πηνελόπη Δέλτα στην κατάθλιψη. Ακόμα ένα χτύπημα για την Πηνελόπη Δέλτα ήταν η δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη από φανατικούς αντιβενιζελικους υπό την διαταγή του πατέρα της. Αυτοκτονεί το 1941 βαριά άρρωστη από πολυομελίτιδα αλλά και όπως λένε πολλοί από τον έρωτα της για τον Ίωνα Δραγούμη.
Μαντώ Μαυρογένους-Δημήτριος Υψηλάντης
Λίγο μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης οι δυό τους θα ερωτευτούν σφόδρα γεγονός που θα οδηγήσει την Μαντώ Μαυρογένους ( σε ηλικία μόλις 25 ετών) να τον ζητήσει σε γάμο ( εκείνος κοντοζύγωνε τα 30), πρόταση η οποία όμως δεν θα γίνει δεκτή από εκείνον λόγω των περιστάσεων. Μαθαίνοντας τα καθέκαστα ο Ιωάννης Κωλέτης πείθει τον κοινωνικό περίγυρο του Υψηλάντη ότι η εύθραυστη υγεία του κινδυνεύει λόγω της σχέσης του με την Μαντώ Μαυρογένους. Έτσι εκείνη φυγαυδεύτηκε από τους άντρες του αρχιστράτηγου και στάλθηκε στην γενέτειρά της την Μύκονο.
Εκείνη επιστρέφει στο Ναύπλιο ύστερα από παρότρυνση του Υψηλάντη όχι όμως για πολύ αφού εκδιώχνεται εκ νέου. Όντας πληγωμένη το 1827 όταν συνεδριάζει στην η «Τρίτη Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις», θέτει το ζήτημα του γάμου της με τον Δημήτριο Υψηλάντη αφου όπως υποστήριξε ‘ήταν ηθική του υποχρέωση’. Το 1828 ξανά ζητάει από τον Δημήτριο Υψηλάντη να την παντρευτεί ή να την αποζημιώσει για την ηθική βλάβη που υπέστει.Το 1838 ο Δημήτριος Υψηλάντης πεθαίνει και εκείνη παρίσταται μαυροφορεμένη σαν γνήσια ‘χήρα’ στην κηδεία του.