Φωτεινή ΚαρέτσηΜερικές άγνωστες πτυχές της ζωής του φημισμένου καλλιτέχνη που δεν γνωρίζαμε.
Αλλο ένα αστέρι του διεθνούς καλλιτεχνικού στερεώματος έπαψε να λάμπει και ήρθε να προστεθεί στη μακρά λίστα απωλειών του τρέχοντος έτους.
Ο Leonard Cohen αποτέλεσε καλλιτέχνη σταθμό τα τελευταία 50 χρόνια και το αποτύπωμά του θα εμπνέει για πολύ καιρό νέους δημιουργούς και καλλιτέχνες.
Θα προτιμήσω να μην αναλωθώ σε τυπικές βιογραφίες, στις οποίες όλοι μπορούμε να ανατρέξουμε απλά με ένα κλικ σε κάποια μηχανή αναζήτησης.
Εξάλλου, όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει κάτι γι’ αυτόν, από ένα τραγούδι του μέχρι κάποιο ποίημά του, ή διαβάσαμε κάποιο από τα βιβλία του.
Αν ακόμη συνεχίζεις να μην έχεις ιδέα για το ποιόν αυτού του καλλιτέχνη, διάβασε πρώτα τη mini βιογραφία του που θα βρεις στο τέλος του άρθρου και έπειτα συνέχισε στην ανάγνωση βαθύτερων πτυχών της ζωής του.
Leonard Cohen, ο λογοτέχνης της μουσικής
Μικρές ιστορίες γα τη ζωή του που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε
• Γνωστός για το μελαγχολικό του ύφος, απέκτησε πολλά προσωνύμια μεταξύ αυτών: «Ο βραβευμένος ποιητής της απαισιοδοξίας», ο «μπακάλης της απελπισίας», και «ο νονός της κατήφειας».
• Ο Κοέν είχε φτάσει στην ηλικία των 32 όταν αποφάσισε να στραφεί στην σύνθεση τραγουδιών όντας ήδη διακεκριμένος ποιητής και νοβελίστας.Όταν ξεκίνησε να αναζητά πελάτες για τα τραγούδια του στη Νέα Υόρκη, οι ατζέντες γύρισαν χαρακτηριστικά και του είπαν: «Δεν νομίζεις ότι είσαι λίγο μεγάλος γι’ αυτό το παιχνίδι;»
• Συνήθως, μετά τα 50 έτη, η δουλειά ενός pop star (είχε γίνει διάσημος ως τέτοιος) δεν είναι εύκολη. Ωστόσο, o Leonard Cohen αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες οι οποίοι δημιούργησαν άλμπουμ αφιερώματα στον Κοέν και εξυμνούσαν την εξαιρετική συγγραφή του. Μεταξύ αυτών, ο Bono, o Johnny Cash και οι REM.
• Τα άλμπουμ του Κοέν συνήθως καταλαμβάνουν την πρώτη θέση των τσαρτς στην Νορβηγία.
• Δήλωνε πάντα «υπερβολικά φοβισμένος» απέναντι στο γάμο, γι’ αυτό και δεν παντρεύτηκε ποτέ. Απέκτησε 2 παιδιά με τη Suzanne Elrod, τον Adam και τη Lorca.
• Το πρότυπό του ήταν ο Frederico Garcia Lorca. Ο Κοέν ονόμασε την κόρη του προς τιμήν του Lorca. «Είναι ένα υπέροχο πλάσμα, πολύ εφευρετικό. Της αξίζει πραγματικά αυτό το όνομα», έχει πει.
• Έχει χρησιμοποιήσει πολλά μουσικά στυλ, από acoustic folk μέχρι electro-pop. Οι στίχοι του, ωστόσο, πραγματοποίησαν μονάχα ένα άλμα, από τον υπέρμετρο λυρισμό στο στεγνό χιούμορ.
• Η πρώτη του ενασχόληση με τη μουσική πραγματοποιήθηκε στα εφηβικά του χρόνια όταν έμαθε να παίζει κιθάρα και στα 17 του ίδρυσε το συγκρότημα the Buckskin Boys.
• Στο βιβλίο αποφοίτησής του από το λύκειο δήλωνε ως στόχο «να γίνει ένας παγκόσμιας φήμης ρήτορας».
• Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδόθηκε στα 22 του και του απέφερε υποτροφία $2000 για να ταξιδέψει στην Ευρώπη σε ηλικία 25 ετών.
• Γνωστός φιλέλληνας, αγόρασε σπίτι στην Ύδρα το 1960 έναντι $1500, με χρήματα που του είχε αφήσει η γιαγιά του. Δεν είχε ούτε ηλεκτρισμό ούτε τρεχούμενο νερό.
Στην Ελλάδα εμπνεύστηκε και το τραγούδι του Bird on Wire, λόγω της απουσίας των καλωδίων τηλεπικοινωνιών στο νησί.
«Καθόμουν και κοίταζα από το παράθυρο τα σύρματα του τηλεφώνου (όταν εγκαταστάθηκαν οι πρώτες κολώνες) και σκεφτόμουν πώς ο πολιτισμός με έχει εγκλωβίσει και δε θα με αφήσει να γλιτώσω από αυτόν τελικά. Δε θα μπορούσα τελικά να ζήσω τη ζωή του 11ου αιώνα που πίστευα ότι είχα ανακαλύψει ότι μου ταιριάζει. Οπότε, αυτό ήταν το ξεκίνημα». Αργότερα δηλώνει: «Αυτή ήταν η πιο έξυπνη κίνηση που έκανα ποτέ στη ζωή μου».
• Το νησί του Αργοσαρωνικού έγινε, επίσης, το καταφύγιο του μεγάλου του έρωτα με τη Μαριάν Ιλέν.Η γνωριμία τους έγινε σε ένα παντοπωλείο στην Ύδρα με τον Κοέν να συναντά τη Μαριάν μαζί με το γιο της Αξέλ, σε μια στιγμή που σημάδεψε όλη του τη ζωή αυτή η πανέμορφη ύπαρξη. Τα 10 χρόνια που πέρασαν μαζί έγραφαν τραγούδια, εξερευνούσαν τη ζωή και απολάμβαναν χωρίς άγχος και πίεση τις χαρές της ζωής και του έρωτα. Για την Μαριάν, έγραψε ένα από τα πιο γνωστά του τραγούδια, το So long, Marianne.
• Το μεγάλο ξεπέταγμα πραγματοποιήθηκε όταν συνάντησε την τραγουδίστρια της folk, Judy Collins. Της τραγούδησε το Suzanne από το τηλέφωνο και αυτή αμέσως υποσχέθηκε να το ηχογραφήσει.
Για το τραγούδι αυτό, ο Κοέν έχει δηλώσει: «Η Suzanne ήταν μία φίλη, η Suzanne Verdal, η οποία μου σέρβιρε τσάι και πορτοκάλια στο διαμέρισμά τους δίπλα από το ποτάμι. Έγραψα ‘Άγγιξα το τέλειο σώμα σου με το μυαλό μου’, επειδή ήταν παντρεμένη με ένα φίλο μου. Δεν ήμουν ποτέ τόσο καλός για να κάνω ένα τραγούδι να ακούγεται αυθεντικό αν δεν είναι από μόνο του, άλλωστε, ο κόσμος το ξέρει αν δεν είναι. Νομίζω ότι αρκετό κόκκινο κρασί θα το κάνει (αυθεντικό)».
• Το 1988 ο Κοέν είπε στο περιοδικό Musician:
«Όσο μεγαλώνεις, τόσο λιγότερο πρόθυμος γίνεσαι για να αγοράσεις την τελευταία έκδοση της πραγματικότητας».
• Από το 1965 μέχρι το 1968 ήταν χορτοφάγος. Μερικά χρόνια αργότερα, ξεκίνησε γιόγκα.
• Οι γυναίκες έπαιζαν ανέκαθεν κεντρικό ρόλο τόσο στη ζωή του όσο και στην καλλιτεχνική του διαδρομή, λειτουργώντας ως μούσες που του παρείχαν έμπνευση για δημιουργία.Το «Sisters of Mercy» γράφτηκε έπειτα από την περιπέτειά του με δύο αδελφές, στις οποίες πρόσφερε καταφύγιο στο δωμάτιό του στο ξενοδοχείο.
Το τραγούδι του Chelsea Hotel No 2, για την Janis Joplin, είναι ίσως το μοναδικό τραγούδι γραμμένο για το σεξ από έναν ποπ σταρ για κάποιον άλλο.
«Δε συζητώ ποτέ για τις ερωμένες μου και τους ράφτες μου», είχε δηλώσει. Αλλά για την Τζόπλιν έκανε μια εξαίρεση.
• Μία γυναίκα που αντιστάθηκε στη γοητεία του ήταν η Nico, η οποία τον γνώρισε στο Warhol’s club το 1966. «Η πιο όμορφη γυναίκα που είδα ποτέ μου», δήλωσε αργότερα
• Ρωτώντας τον από πού πηγάζουν τα τραγούδια του ήταν αφοπλιστικός. «Αν ήξερα, θα πήγαινα πιο συχνά», απάντησε.
• Το άλμπουμ του με τίτλο Death of a Ladies’ Man το επιμελήθηκε ο Phil Spector. “Εκείνη την εποχή η έκφρασή μου ήταν συνδεδεμένη με την απόσυρση και τη μελαγχολία, αυτού με τη μεγαλομανία και την παραφροσύνη. Κάποια στιγμή με πλησίασε με ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί στο χέρι και με ένα 0.45 στο άλλο, έβαλε το χέρι του γύρω από τον ώμο μου και έσπρωξε το περίστροφο γύρω από το λαιμό μου λέγοντας: ‘Λέοναρντ, σ’ αγαπώ’. ‘Το ελπίζω’, του απάντησα” .
• Σαν διαφημιστικό τρικ, καφετέριες στην Αμερική, είχαν το λεγόμενο «the Leonard Cohen vibe», όπου έδιναν ένα δωρεάν αντίγραφο του άλμπουμ the Tower of Song.
«Θα ήθελα να πάω σε κάποια από αυτά», είχε δηλώσει ο Κοέν. «Σπάνια μπορώ να εντοπίσω το δικό μου παλμό».
• Τα πιο δημοφιλή τραγούδια του στο Napster είναι το Suzanne και το Hallelujah.
• Σε ένα επεισόδιο του Absolutely Fabulous, στο οποίο η Jennifer Saunders και η Joanna Lumley πάνε σε μία απονομή βραβείων, η Saunders πρέπει να βγάλει ένα λόγο.Είναι τόσο μεθυσμένη που απαγγέλει τα λόγια του Bird on a Wire. Το κοινό δε φαίνεται να το παρατηρεί.
• Το 2004, που συμπλήρωσε 70 χρόνια ζωής, αποτέλεσε τον πρώτο τραγουδιστή-τραγουδοποιό της γενιάς του 1960 που κατόρθωσε να φτάσει σε αυτή την ηλικία.
• Ο Leonard Cohen ήταν πλήρως ευαισθητοποιημένος απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα και αυτό αποτυπώνεται βαθύτατα στο συγγραφικό και μουσικό του έργο. Τα κύρια θέματα της δημιουργίας του ήταν η θρησκεία, ο έρωτας και η μοναξιά, χωρίς ωστόσο να λείπουν και οι τοποθετήσεις σε κοινωνικοπολιτικά θέματα όπως ο πόλεμος, οι εκτρώσεις κτλ.
Τρανό παράδειγμα αποτελεί το άλμπουμ του με τίτλο The Future που κυκλοφόρησε το 1992 και εμπεριέχει έντονες επιδράσεις από πολιτικά και ιστορικά γεγονότα όπως η πτώση του τείχους του Βερολίνου, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, η ηγεμονία του Ζόζεφ Στάλιν και η φοιτητική εξέγερση στην πλατεία Tiananmen στην Κίνα την άνοιξη του 1989.
• Όπως έχει ο ίδιος ομολογήσει, είναι ένας ισόβιος καταθλιπτικός που έχει δοκιμάσει διάφορα γιατροσόφια για τη μελαγχολία του, ανάμεσά τους ψυχοθεραπεία, γιόγκα, θρησκευτική περισυλλογή και φάρμακα («αναψυχής» και με ιατρική συνταγή), αλλά που πολύ πιο συχνά χρησιμοποιεί ως θεραπείες το κόκκινο κρασί, τις γυναίκες και την ποίηση.
• Ο Κοέν συνιστούσε έναν άνθρωπο του κόσμου, γεμάτο ταλέντο στο στωικό χιούμορ και στον αυτοσαρκασμό.
«Οι φίλοι μου έφυγαν, τα μαλλιά μου γκριζάρισαν και πονάω σε μέρη που άλλοτε έπαιζα», λέει στον πρώτο στίχο του Tower of Song και συνεχίζει τραγουδώντας με τη φημισμένη θαμπή φωνή του το ρεφρέν «Γεννήθηκα με το χάρισμα μιας χρυσής φωνής».
• Ο Κοέν ήταν ένας εξαιρετικά χαρισματικός άνθρωπος. Έχει βγάλει 17 άλμπουμ, έχει γράψει 10 ποιητικές συλλογές, ενώ ζωγράφιζε και εξαιρετικά καλά.Όμως, η χρυσή φωνή δεν συγκαταλεγόταν στα ταλέντα του. Ήταν βραχνή και βαρύτονη με περιορισμένο εύρος.
Χαρακτηριστικά είχε δηλώσει κατά την παραλαβή ενός βραβείου το 1992: «Μόνο στον Καναδά θα μπορούσε κάποιος με φωνή σαν τη δική μου να κερδίσει τον τίτλο του Τραγουδιστή της Χρονιάς».